Nowe zadania PIP mają polegać na:
1) udzielaniu, na wniosek zainteresowanego, informacji o warunkach zatrudnienia na terenie RP,
2) przyjmowaniu oświadczeń od firm delegujących do Polski zawierających informacje niezbędne do przeprowadzenia kontroli w miejscu pracy,
3) utworzeniu, prowadzeniu i aktualizacji strony internetowej, dostępnej również dla osób niepełnosprawnych, z informacjami m.in. o warunkach zatrudnienia w Polsce, odpowiedzialności solidarnej, dochodzeniu roszczeń przez osoby delegowane na terytorium RP (ma być ona prowadzona w języku polskim i co najmniej jednym języku oficjalnym UE),
4) współpracy z właściwymi organami państw członkowskich polegającej w szczególności na:
● udzielaniu informacji o warunkach zatrudnienia pracowników delegowanych na terytorium RP,
● informowaniu o stwierdzonych nieprawidłowościach lub wykroczeniach związanych z delegowaniem pracownika na albo z terytorium Polski,
● występowaniu do właściwego organu innego państwa członkowskiego z uzasadnionym wnioskiem o udzielenie informacji dotyczących delegowania pracowników na albo z terytorium RP lub o przeprowadzenie działań kontrolnych (współpraca ta może dotyczyć oceny miejsca rzeczywistego prowadzenia znaczącej działalności pracodawcy delegującego pracownika do Polski oraz tymczasowości jego delegowania),
● udzielaniu odpowiedzi na uzasadnione wnioski właściwych organów innego państwa członkowskiego o dostarczenie informacji o delegowaniu pracowników na albo z terytorium RP, a także przeprowadzeniu działań kontrolnych na wniosek takich organów (na udzielenie tych informacji PIP ma co do zasady 25 dni roboczych, chyba że zostanie uzgodniony krótszy termin).
Projekt ustawy przewiduje również, że PIP będzie uprawniona, aby występować z wnioskiem o udzielenie informacji do:
1) pracodawcy delegującego pracownika z terytorium RP,
2) właściwego organu, w szczególności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,
3) przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 584 ze zm.)
- w przypadku gdy informacje od nich są niezbędne do zamieszczenia w odpowiedzi na wnioski właściwych organów innego państwa członkowskiego dotyczących delegowania pracowników do albo z Polski, a także do przeprowadzenia działań kontrolnych na wniosek takich organów.
Wskazać należy, że zarówno pracodawca delegujący z terytorium RP, jak i przedsiębiorcy, o których mowa w pkt 3 powyżej, będą zobowiązani do udzielenia informacji w terminie 5 dni roboczych od otrzymania wniosku PIP. ZUS natomiast może takich informacji udzielić w terminie 10 dni.
Dla polskich pracodawców delegujących z terytorium RP do innych państw członkowskich istotny jest projektowany obowiązek udzielania informacji dotyczących delegowania pracowników na zapytanie PIP we wskazanym terminie. W razie braku odpowiedzi pracodawcy grozi kara grzywny w wysokości od tysiąca do 30 tys. zł (art. 19 projektu ustawy). PIP nie będzie bowiem mogła wówczas wypełnić swego obowiązku współdziałania z właściwymi organami państwa członkowskiego i pomóc w ustaleniu, czy pracodawca delegujący z Polski faktycznie wysyła pracownika za granicę wyłącznie tymczasowo. W ramach pomocy międzynarodowej ma ona też ustalać, czy rodzimy pracodawca delegujący prowadzi w kraju znaczącą działalność inną niż zarządcza lub administracyjna o charakterze wyłącznie wewnętrznym, co ma wpływ m.in. na ustalanie ustawodawstwa właściwego w zakresie ubezpieczeń społecznych.
Przy realizacji współpracy z innymi państwami członkowskimi, zgodnie z projektem ustawy, w celu ustalenia miejsca rzeczywistego prowadzenia znaczącej działalności przez pracodawcę delegującego pracownika, PIP będzie brać pod uwagę m.in. takie elementy, jak:
● miejsce, w którym przedsiębiorca ma zarejestrowaną działalność, prowadzi obsługę administracyjną, korzysta z pomieszczeń biurowych, płaci podatki i składki na ubezpieczenia społeczne,
● miejsce, w którym uzyskał stosowny dokument uprawniający do prowadzenia działalności danego rodzaju bądź jest zarejestrowany w izbach handlowych lub organizacjach branżowych,
● liczba wykonanych umów lub wielkość obrotu uzyskanego w państwie członkowskim jego siedziby, z uwzględnieniem szczególnej sytuacji przedsiębiorców, w tym nowo powstałych oraz małych i średnich.
Projektowana ustawa odwołuje się także – bez większych zmian w ich treści – do innych elementów wskazanych w dyrektywie. POR. RAMKA 2
Ponadto w celu ustalenia, czy pracownik delegowany wykonuje w danym państwie pracę tylko tymczasowo, PIP będzie dokonywać oceny elementów wskazanych w dyrektywie, które bez większych zmian treściowych zostały powielone w projekcie polskiej regulacji. Por. ramka 3 Oczywiście powyższe regulacje dotyczą również pracodawcy delegującego pracownika na terytorium RP. PRZYKŁADY 4, 5 I 6
PRZYKŁAD 4
Zatrudnienie personelu administracyjnego decydujące
Pracodawca zagraniczny, który ma swoją siedzibę w Sofii, zajmuje się realizacją robót kanalizacyjnych. Pracodawca ten płaci podatki i składki na terenie Bułgarii, na terenie tego kraju zarejestrowany jest również w kilku izbach handlowych. Pracownicy rekrutowani są za granicą, a w umowach jako mające zastosowanie do stosunku pracy jest wskazywane prawo bułgarskie. W siedzibie w Sofii pracodawca zatrudnia tylko personel administracyjny, tj. księgową oraz kadrową, swoje usługi świadczy on bowiem wyłącznie na terenie Polski. PIP, kontrolując, czy pracodawca ten faktycznie prowadzi znaczącą działalność na terenie Bułgarii, oczywiście będzie zobowiązana wziąć pod uwagę fakt miejsca rejestracji spółki, rekrutacji czy realizacji zobowiązań publicznoprawnych. Jednak dla wyniku tej oceny istotne będzie, że w Bułgarii zatrudniony jest wyłącznie personel administracyjny. W takiej sytuacji trudno będzie mówić o prowadzeniu znaczącej działalności za granicą przez tego pracodawcę, skoro swoje usługi realizuje wyłącznie na terytorium RP. Działalność personelu administracyjnego traktuje się jako komplementarną wobec podstawowej aktywności przedsiębiorstwa.
PRZYKŁAD 5
Problematyczne kryterium obrotu
Pracodawca zagraniczny ma swoją siedzibę w Bratysławie. Tam również prowadzi swoje przedsiębiorstwo, odprowadza podatki oraz składki na ubezpieczenie społeczne. Na terenie Słowacji realizuje dziesięć kontraktów. W Polsce ma podpisaną jedną umowę na wykonywanie usług i w tym celu deleguje na teren RP pracowników. Na terenie Polski powstaje 95 proc. osiąganego obrotu. W takiej sytuacji mogłoby się wydawać, że na podstawie analizy podstawowych kryteriów, jak miejsce siedziby, regulowanie zobowiązań publicznoprawnych czy nawet liczba zleceń, słowacki pracodawca prowadzi znaczącą działalność gospodarczą na terenie swojego kraju. Jednak dopiero weryfikacja danych finansowych pozwoli dostrzec, że nie jest tak do końca. Większość jego przychodu powstaje na terenie Polski. Wydaje się, że analiza PIP dotycząca prowadzonej działalności nie obejdzie się bez zaglądania w dane finansowe podmiotu i dokonania oceny, w którym państwie obrót faktycznie powstaje i jaka jest jego wielkość.
PRZYKŁAD 6
Czy delegowany pracuje na terytorium RP tymczasowo
Pracownik zatrudniony jest przez niemieckiego pracodawcę jako dyrektor do spraw jakości na teren Europy w sieci restauracji. Jego zadaniem jest podróżowanie do państw swojego obszaru działania i kontrolowanie jakości serwowanych posiłków. Okres pobytu w każdym z tych państw nie jest możliwy do określenia z góry i zależy od wyników kontroli i ewentualnej konieczności poprawy poziomu. W takiej sytuacji, gdy pracownik ten zostanie delegowany do Polski, to będzie można potwierdzić okoliczność tymczasowości wykonywanej przez niego pracy na terenie RP. Wprawdzie trudno będzie wskazać konkretny przedział czasowy delegowania, to jednak można powołać się na charakter pracy tego zatrudnionego oraz okoliczność świadczenia pracy w różnych krajach na terenie Europy.