Jeśli podatnik rozliczony przez pracodawcę lub ZUS chciałby przekazać 1 proc. podatku na OPP lub skorzystać z ulg i odliczeń, może sam do 30 kwietnia przesłać PIT do urzędu skarbowego.
Pracodawca rozliczy z fiskusem tylko tych pracowników, którzy sobie tego zażyczyli, składając do 10 stycznia oświadczenia PIT-12.
Natomiast emeryci i renciści, a także osoby otrzymujące świadczenia przedemerytalne czy też zasiłki przedemerytalne i nauczycielskie, rozliczane są przez organy rentowe (Zakład Ubezpieczeń Społecznych czy Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego) z urzędu. Oznacza to, że nie muszą składać w tej sprawie żadnego wniosku lub oświadczenia.
Informacje o rozliczeniu w postaci formularza PIT-40A płatnik przesyła zarówno do emeryta lub rencisty, jak i do urzędu skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania podatnika w ostatnim dniu roku podatkowego. Ma na to czas do 28 lutego. W tym samym terminie pracodawca, który rozliczył pracownika, przekazuje jemu oraz fiskusowi PIT-40.
Samodzielne rozliczenie
PIT-40A nie jest sporządzany w sytuacji, gdy organ z jakichś powodów nie pobierał zaliczek (np. z uwagi na zapisy umów o unikaniu podwójnego opodatkowania) lub pobierał je w obniżonej wysokości. Drugi przypadek mógł mieć miejsce np., gdy dochody podatnika nie przekraczają górnej granicy pierwszego przedziału skali, jego małżonek nie uzyskuje żadnych dochodów z wyjątkiem renty rodzinnej, a podatnik złożył w organie rentowym oświadczenie, że zamierza się opodatkować łącznie z małżonkiem.
PIT-40A nie otrzyma też emeryt lub rencista rolny, któremu w ciągu roku świadczenia wypłacała więcej niż jedna jednostka organizacyjna KRUS (np. gdy zmienił miejsce zamieszkania) lub najpierw KRUS, a następnie ZUS.
W tych wszystkich przypadkach podatnik otrzymuje informacje o wysokości uzyskanego przychodu PIT-11A i sam musi rozliczyć się z fiskusem na formularzu PIT-36 lub PIT-37.
Wykorzystanie preferencji
Złożenie PIT przez pracodawcę czy organ rentowy za podatnika nie wyklucza możliwości skorzystania z preferencyjnego rozliczenia z małżonkiem czy dzieckiem. W takim jednak przypadku podatnik musi sam złożyć zeznanie podatkowe (formularz PIT-36 lub PIT-37) we właściwym urzędzie skarbowym w terminie do 30 kwietnia.
Tak samo muszą postąpić pracownicy, emeryci i renciści, którzy chcą:
● skorzystać z ulg podatkowych określonych w ustawie (np. ulgi internetowej, ulgi na dzieci, ulgi z tytułu darowizny na cele kultu religijnego czy wydatków na rehabilitację i leki), lub
● przekazać 1 proc. należnego podatku wybranej organizacji pożytku publicznego (OPP).
Jaki formularz wybrać
PIT-37 – wypełniają osoby, które uzyskały przychody: wyłącznie w Polsce, za pośrednictwem płatnika, opodatkowane przy zastosowaniu skali podatkowej (np. ze stosunku pracy, z rent lub emerytur).
PIT-36 – wypełniają osoby, które nie spełniły warunków dla wypełnienia PIT-37, bo uzyskały dochody z zagranicy bądź najmu opodatkowanego na zasadach ogólnych, a także z działalności gospodarczej i działów specjalnych produkcji rolnej opodatkowanych według skali, lub muszą doliczyć dochody małoletnich dzieci. Na tym formularzu wykazywane są wszystkie wymienione dochody, a także te, które byłyby uwzględnione w PIT-37, np. ze stosunku pracy.
PIT-37 – wypełniają osoby, które uzyskały przychody: wyłącznie w Polsce, za pośrednictwem płatnika, opodatkowane przy zastosowaniu skali podatkowej (np. ze stosunku pracy, z rent lub emerytur).
PIT-36 – wypełniają osoby, które nie spełniły warunków dla wypełnienia PIT-37, bo uzyskały dochody z zagranicy bądź najmu opodatkowanego na zasadach ogólnych, a także z działalności gospodarczej i działów specjalnych produkcji rolnej opodatkowanych według skali, lub muszą doliczyć dochody małoletnich dzieci. Na tym formularzu wykazywane są wszystkie wymienione dochody, a także te, które byłyby uwzględnione w PIT-37, np. ze stosunku pracy.
Społeczeństwo jest świadome swoich praw
Wiesława Dróżdż, Ministerstwo Finansów
Złożenie przez pracownika oświadczenia PIT-12 i sporządzenia przez płatnika PIT-40 lub przez organ rentowy PIT-40A nie pozbawia podatnika prawa do złożenia zeznania (PIT-37 albo PIT-36) według ogólnie obowiązujących zasad. Dotyczy to przykładowo sytuacji, gdy pomimo złożenia oświadczenia podatnik zdecydował się skorzystać z ulg podatkowych lub rozliczyć się wspólnie z małżonkiem.
Może też zaistnieć sytuacja, gdy podatnik został rozliczony przez płatnika, a dodatkowo osiągnął przychody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, z kapitałów pieniężnych, z działalności gospodarczej opodatkowanej jednolitą stawką 19 proc. lub przychody opodatkowane ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. W takiej sytuacji musi złożyć odrębne zeznania przeznaczone do rozliczenia właśnie tych przychodów, np. PIT-38 dla kapitałów pieniężnych czy PIT-36L dla działalności gospodarczej opodatkowanej jednolitą stawką 19 proc.
