Trudno się zgodzić z tezą, że zakłady pracy powinny przestać pomniejszać zaliczki na PIT o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek dopiero w miesiącu następującym po przekroczeniu pierwszego progu podatkowego.
Ministerstwo Finansów wyjaśniło, że w sytuacji, gdy dochód pracownika w 2017 r. przekroczy 85 528 zł, pracodawca powinien od następnego miesiąca przestać potrącać kwotę zmniejszającą podatek, o której mowa w art. 27 ust. 1b pkt 1 ustawy o PIT (patrz: „Trzeba będzie monitorować zarobki zatrudnionych”, DGP nr 1/2017). To odpowiedź na wątpliwości związane z wejściem w życie nowych przepisów o kwocie pomniejszającej podatek (patrz: „Zakłady pracy nie wiedzą, jak obliczać zaliczkę na PIT”, DGP nr 251/2016).
Stanowisko MF, że zakłady pracy faktycznie powinny monitorować, kiedy dochody pracowników przekroczą kwotę 85 528 zł, należy uznać co do zasady za prawidłowe. Trudno się jednak zgodzić z tym, że moment, od którego nie należy pomniejszać zaliczki na podatek dochodowy o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, przypada dopiero w miesiącu następującym po przekroczeniu pierwszego progu podatkowego.
Ma to o tyle istotne znaczenie, że jeśli zakład pracy nie zaprzestanie we właściwym miesiącu pomniejszać zaliczki o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, może powstać zaległość podatkowa, za którą – w świetle ordynacji podatkowej – odpowiada płatnik.
W tym czy w następnym
Brak jest jakiegokolwiek przepisu, który upoważniałby płatnika do nieuwzględnienia kwoty zmniejszającej podatek dopiero od następnego miesiąca.
Obowiązujący od 1 stycznia 2017 r. art. 27 ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT mówi jedynie, że przy obliczaniu zaliczek na podatek dochodowy „w przypadku podatników, których dochody przekroczą kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali określonej w ust. 1 – zaliczki nie pomniejsza się o kwotę zmniejszającą podatek, o której mowa w pkt 1” tego przepisu. Z przepisu art. 32 ust. 3 ustawy o PIT wynika, że płatnik, jeśli otrzymał oświadczenie PIT-2, pomniejsza zaliczkę o 1/12 kwoty 556 zł 02 gr. Nie odnosi się on natomiast do chwili, w której należy zaprzestać uwzględniania kwoty zmniejszającej podatek.
W moim przekonaniu nie ma także podstaw do wywodzenia tego momentu z art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT, zgodnie z którym zaliczki wynoszą „za miesiące od początku roku do miesiąca włącznie, w którym dochód podatnika uzyskany od początku roku w tym zakładzie pracy przekroczył kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali – 18 proc. dochodu uzyskanego w danym miesiącu”. Przepis ten reguluje bowiem wysokość skali podatkowej, jaką powinien zastosować płatnik, a nie kwestie uwzględniania kwoty zmniejszającej podatek. Na gruncie ustawy o PIT należy zatem jako odrębne traktować moment, w którym płatnik nie powinien pomniejszać zaliczki o kwotę zmniejszającą podatek oraz moment, w którym do zaliczki należy zastosować wyższą skalę podatkową. Trudno się zgodzić ze stanowiskiem Ministerstwa Finansów, zgodnie z którym stosowanie kwoty zmniejszającej podatek jest skoordynowane ze stosowaniem stawek podatku określonych w skali podatkowej, choć niewątpliwie takie rozwiązanie byłoby dla płatników wygodniejsze.
Wyjątkiem oświadczenie
Jedynym wyjątkiem w tym zakresie jest sytuacja, w której płatnik nie uwzględnia kwoty zmniejszającej podatek na wyraźnie życzenie podatnika. Zgodnie bowiem z nowym art. 32 ust. 1e ustawy o PIT, jeżeli podatnik złoży płatnikowi oświadczenie, że za dany rok jego dochody przekroczą kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali, płatnik pobiera zaliczki począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zostało złożone oświadczenie, bez pomniejszania o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek. ⒸⓅ
Stanowisko Ministerstwa Finansów
Na prośbę czytelników publikujemy pełną treść odpowiedzi MF na pytanie redakcji DGP.
„Stosownie do postanowień art. 32 ust. 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (zwanej dalej ustawą), w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2017 r., płatnik pomniejsza zaliczkę obliczoną w sposób określony w ust. 1 pkt 1, ust. 1a i 2 o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, o której mowa w art. 27 ust. 1b pkt 1, jeżeli pracownik przed pierwszą wypłatą wynagrodzenia w roku podatkowym złoży zakładowi pracy oświadczenie (PIT-2).
Zgodnie z art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy, zaliczki, o których mowa w art. 31, za miesiące od stycznia do grudnia, z zastrzeżeniem ust. 1a, wynoszą za miesiące od początku roku do miesiąca włącznie, w którym dochód podatnika uzyskany od początku roku w tym zakładzie pracy przekroczył kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali – 18 proc. dochodu uzyskanego w danym miesiącu.
W związku z powyższym, obliczając zaliczkę na podatek od dochodu uzyskanego w danym miesiącu, o którym mowa w art. 32 ust. 2 ustawy, płatnik pomniejszy zaliczkę na podatek dochodowy o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek także w miesiącu, w którym dochód podatnika przekroczy kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej. Płatnik nie zastosuje 1/12 kwoty zmniejszającej podatek począwszy od następnego miesiąca po przekroczeniu dochodów stanowiących górną granicę pierwszego przedziału skali. Stosowanie przez płatnika kwoty zmniejszającej podatek jest zatem skoordynowane ze stosowaniem stawek podatku określonych w skali podatkowej”.
