Wątpliwości pojawiały się w czasie rozpatrywania skargi nauczycielki z Warszawy. ZUS odmówił jej przyznania takiego świadczenia, gdyż zainteresowana zakończyła pracę na umowę terminową. Ze względu na rozbieżności w wykładni prawa występujące w orzecznictwie SN konieczna była więc uchwała. A to dlatego, że nauczyciele mają prawo do świadczenia kompensacyjnego, jeśli spełnili warunki stażowe i wiekowe oraz rozwiązali stosunek pracy.
Rozbieżności w orzecznictwie dotyczyły interpretacji warunku rozwiązania stosunku pracy. Sędziowie mieli wątpliwości, czy przesłanka ta jest spełniona wyłącznie wówczas, gdy do zakończenia zatrudnienia doszło na wniosek (z inicjatywy) pracownika.
Pierwsza linia orzecznicza (wyrok SN z 10 kwietnia 2013 r., sygn. akt II UK 205/12) wskazywała, że co prawda w art. 4 ust. 1 pkt 3 ustawy o świadczeniach kompensacyjnych nie ma tak wyraźnego sformułowania jak w art. 88 ust. 1 Karty nauczyciela, z którego wynika wprost, że nauczyciel nabywa uprawnienia emerytalne dopiero po rozwiązaniu na swój wniosek stosunku pracy. Niemniej jednak treść skarżonego przepisu – zdaniem sędziów – wskazuje na konieczną aktywność nauczyciela, gdyż to on musi rozwiązać stosunek pracy (złożenie oświadczenia woli o wypowiedzeniu umowy o pracę lub wniosek o rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron).
Druga linia orzecznicza (wyrok SN z 11 grudnia 2013 r., sygn. akt II UK 9/13) wskazywała, że rozwiązanie stosunku pracy przez nauczyciela ma miejsce także wówczas, gdy „oświadczenie woli nauczyciela jest częścią składową czynności rozwiązującej ów stosunek”. Oznacza to, że wspólne ustalenie przez pracodawcę i podwładnego terminu zakończenia pracy jest właśnie taką formą aktywności zatrudnianego. Tym samym prawo do świadczenia kompensacyjnego ma pedagog, którego umowa o pracę rozwiązuje się z upływem czasu, na który została zawarta.
Co ciekawe, ZUS w czasie wczorajszej rozprawy przyznał, że w ostatnim czasie zweryfikował ocenę umów terminowych – uznał, że osoby zatrudnione na ich podstawie mają prawo do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, o ile spełnią pozostałe warunki.
W takiej sytuacji uchwała 7 sędziów tylko potwierdziła, że warunek rozwiązania stosunku pracy jest spełniony także wówczas, gdy umowa rozwiązała się z upływem czasu, na który została zawarta. Sędziowie zwrócili uwagę, że z takiego rozwiązania korzystają przede wszystkim ci nauczyciele, którym brakuje stażu ubezpieczeniowego do uzyskania tego świadczenia.
ORZECZNICTWO
Uchwała 7 sędziów SN z 27 kwietnia 2016 r., sygn. akt III PZP 1/16.
