Dochody z najmu nie spowodują konieczności opłacania ZUS w okresie zawieszenia działalności

Od kwietnia 2024 r. planuję zawieszenie działalności gospodarczej. W ubiegłym roku wynająłem na kilka lat dwa lokale użytkowe w budynku, który stanowi środek trwały w firmie. Uzyskuję z najmu regularnie miesięczne dochody. Czy w tych okolicznościach możliwe będzie zawieszenie działalności i nieopłacanie składek na ubezpieczenie społeczne oraz zdrowotne?

Zgodnie z art. 13 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej: ustawa systemowa) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają m.in. osoby prowadzące pozarolniczą działalność od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie art. 36aa tej ustawy oraz przepisów ustawy – Prawo przedsiębiorców.

Zgodnie z art. 36a ustawy systemowej ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą są dobrowolne. Przedsiębiorca w tym okresie nie opłaca ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego.

Za okres zawieszenia przedsiębiorca będący płatnikiem składek wyłącznie za siebie nie ma obowiązku składania deklaracji rozliczeniowej oraz opłacania składek na ubezpieczenia społeczne przewidzianych w ustawie systemowej.

W opisywanej sytuacji przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą, w której wykorzystuje budynek (stanowiący środek trwały), w ramach którego wynajmuje lokale użytkowe na podstawie długoterminowych umów najmu. Powstała więc wątpliwość, czy w związku z uzyskiwaniem tych dochodów w okresie zawieszenia działalności przedsiębiorca będzie podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym.

Na ten temat wypowiedział się ZUS w interpretacji z 1 lutego 2024 r., znak DI/200000/43/88/2024. ZUS wskazał w niej, że w okresie zawieszenia wykonywania działalności nie powstaje obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Jak podkreślono, wymierzanie i pobieranie składek na ubezpieczenia społeczne jest ściśle związane z istnieniem obowiązku ubezpieczeń społecznych. Osoba prowadząca pozarolniczą działalność jest zobowiązana do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne za okres od daty rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej do momentu jej zawieszenia, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone. Organ rentowy zwrócił uwagę na art. 25 ust. 1–2 prawa przedsiębiorców. Wynika z nich, że w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. Istnieje jednak kilka wyjątków od tej zasady. W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca m.in.:

• może wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, w tym rozwiązywania zawartych wcześniej umów;
• może przyjmować należności i jest obowiązany regulować zobowiązania powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;
• może zbywać własne środki trwałe i wyposażenie;
• ma prawo albo obowiązek uczestniczyć w postępowaniach sądowych, postępowaniach podatkowych i administracyjnych związanych z działalnością gospodarczą wykonywaną przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;
• wykonuje wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa;
• może osiągać przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej.

ZUS stwierdził zatem, że przedsiębiorca znajdujący się w tego rodzaju sytuacji nie opłaca składek na ubezpieczenie społeczne.

Reasumując, także w opisywanej sytuacji należy uznać, że przedsiębiorca może zawiesić działalność gospodarczą oraz nie opłacać w tym czasie składek, mimo że w okresie tego zawieszenia będzie uzyskiwał dochody z najmu lokali użytkowych, a umowy najmu zawarto jeszcze w okresie prowadzenia działalności gospodarczej. ©℗