Stoimy u progu czwartej rewolucji przemysłowej, która zredefiniuje nasze spojrzenie na produkcję, handel czy usługi. Transformacja cyfrowa dotyka już naszego sposobu życia, wpływa na rynek pracy, a co za tym idzie - stawia nowe wyzwania tradycyjnym sposobom edukacji oraz systemom kształcenia. Jak wykorzystać nowe technologie, by nie wypaść na margines zmian? Na te pytania odpowiada Bartek Bobczyński z Deloitte Digital w raporcie Edu-Tech 2016.

Rynek weryfikuje też świat nauki

Digitalizacja odciska silne piętno na wszystkich aspektach naszego życia: zarówno w wymiarze ekonomicznym, jak i społecznym. Dlatego przez jej pryzmat należy przyjrzeć się sposobom oraz metodom kształcenia tak, by świadomie planować swój rozwój osobisty, jak i budować kompetencje niezbędne do utrzymania się na rynku pracy w erze cyfrowej. Edukacja podlega tym samym trendom i zmierza w tym samym kierunku, co wszystkie branże. Choć dziś, zwłaszcza w Polsce, wiele instytucji edukacyjnych z ostrożnością przygląda się transformacji technologicznej, to – trzeba przyznać – nie ma od niej odwrotu. Tradycyjny model kształcenia warto uzupełniać o rozwiązania cyfrowe, pozwalające korzystać z elitarnej dotychczas wiedzy globalnie. Kto nie da się unieść fali cyfrowych zmian może znaleźć się na ich marginesie.

Edukacja bez granic

W ostatnich latach obserwowaliśmy dynamiczny rozwój otwartych kursów online (ang. massive open online course, MOOC), oferujących wysokiej jakości programy edukacyjne, dostarczane przez najlepsze światowe uniwersytety. Dziś platformy typu Coursea czy edX , współpracujące z najlepszymi uczelniami świata jak Stanford, MIT czy Harvard, są wykorzystywane przez miliony użytkowników na świecie. Na osobne wyróżnienie zasługują platformy ukierunkowane na zdobycie konkretnych umiejętności, zwłaszcza w obszarze technologii, oferujące niezwykle efektywny model przyswajania wiedzy. Kursy oferowane choćby przez codecademy.com (25 mln użytkowników) lub Udacity pozwalają zdobyć podstawowe kompetencje w zakresie web developmentu (HTML/CSS), pracy w środowisku Ruby on Rails czy też podstaw języka programowania Java.
W świecie cyfrowym coraz mniejsze znaczenie będą odgrywały dyplomy uczelni. Bardziej istotne staną się konkretne umiejętności pracowników, zwłaszcza kompetencje technologiczne. W niedalekiej przyszłości, zdobycie nano-dyplomów (ang. Nanodegree, stosowane przez Udacity), może okazać się równie ważne, a nawet ważniejsze aniżeli dyplom lokalnej uczelni wyższej.

Interaktywność – zmierzając w kierunku rzeczywistości rozszerzonej

Metody i techniki kształcenia ulegają znaczącym przemianom, zarówno w świecie realnym jak i wirtualnym. Metody kształcenia online, niegdyś oparte o wykłady w formie nagrań video, uzupełnione materiałami do pobrania, dziś przyjmują bardziej interaktywny, angażujący charakter. Celem jest replikowanie pełnego modelu akademickiego, który bazuje przede wszystkim na wolnej wymianie myśli, a także na interakcji nie tylko studentów z wykładowcą, ale przede wszystkim studentów ze studentami.

Transformacji cyfrowej podlegają również metody prowadzenia stacjonarnych zajęć, kursów i szkoleń. Dziś trudno sobie wyobrazić lekcję lub wykład bez pomocy multimedialnych, tabletów czy tablic interaktywnych (ang. smart boards). Materiały udostępniane online po zajęciach stały się standardem.

Jak podaje raport Edu-Tech 2016, kolejnym krokiem będzie całkowita transformacja w kierunku rzeczywistości rozszerzonej. Prowadzone zajęcia – niezależnie od tego czy stacjonarnie czy uwolnione przestrzennie – wykorzystywać będą wszystkie zdobycze współczesnej technologii. Wizja wykładowcy siedzącego wraz ze studentami w „wirtualnych okularach” (klasy HMD/OHMD) nie jest już jedynie pieśnią przyszłości. Elementy wirtualnej rzeczywistości są wprowadzane do programów nauczania przez najbardziej prestiżowe uczelnie na świecie, umożliwiając m.in. studentom architektury spojrzeć na projektowaną przestrzeń z perspektywy osoby niepełnosprawnej czy też studentom medycyny przeprowadzać symulacje operacji. Na poziomie kształcenia podstawowego, w ramach Google for Education, już ponad 11 mln dzieci z 11 krajów przy pomocy swoich smartfonów i cardboardów zwiedzało wirtualnie odległe miejsca.

Grywalizacja, Wearables i BigData

Wraz z rozwojem rozszerzonej rzeczywistości w obszarze edukacji, inne trendy będą równie mocno wpływać na zmianę oblicza edukacji. Grywalizacja już teraz stanowi podstawę nauki nastawionej na rozwój umiejętności kreatywnych, a odsłony popularnych gier w wersji edukacyjnej, jak chociażby Minecraft, wykorzystujące technologię Oculus Rift, są szeroko stosowane na różnych poziomach kształcenia. Coraz popularniejsze urządzenia typu wearables już wkrótce pozwolą uczniom i studentom, jeszcze efektywniej zaplanować naukę, w zależ- ności od stanu skupienia czy indywidualnych możliwości przyswajania wiedzy. W najbliż- szych latach, dynamicznie będą rozwijały się systemy klasy LMS (ang. Learning Managment System), które będą integrowały doświadczenia online i offline, studentów i uczniów z ca- łego świata, w ramach jednego systemu. Wykorzystanie współczesnych metod zbierania danych i ich analizy pozwoli tworzyć nowe, efektywniejsze modele kształcenia.

Otwórz się na innowacje

Instytucje edukacyjne w najbliższych latach czekać będzie wiele wyzwań. Aby skutecznie konkurować i utrzymać się na rynku, muszą otworzyć się na nowe rozwiązania i zmienić swoją optykę. Stare mury elitarnych uczelni mogą runąć, jeśli nie wykorzystają potencjału nowych technologii. Dlatego młode osoby, planujące dzisiaj swoją edukację i karierę, muszą z otwartą głową podchodzić do wyboru ścieżki kształcenia. Programy edukacyjne oferowane przez uczelnie, także te prestiżowe, nie zawsze są dostosowane do aktualnych potrzeb rynku pracy. Konieczne jest zatem równoległe rozwijanie wiedzy i kwalifikacji, ukierunkowane na zdobycie praktycznych umiejętności, przede wszystkim w obszarze technologicznym. Szczęśliwie, współczesny, pozbawiony granic świat edukacji oferuje dużo możliwości.

Edu-Tech 2016 otwiera cykl edukacyjnych raportów portalu Edutorial.pl. Publikacja poświęcona jest nowoczesnej nauce i technologiom w świecie edukacji. Zawiera analizy, komentarze ekspertów oraz rankingi i zestawienia najciekawszych startupów, platform

e-korepetycji i aplikacji do nauki języków obcych. Portal Edutorial.pl należy do KERRIS Group, która rozwija swoją działalność w obszarze edukacji, m.in. wspierając w ramach partnerstwa program przywództwa Leadership Academy for Poland, który jest realizowany przy współpracy z Uniwersytetem Harvarda i innymi czołowymi światowymi uczelniami.