Choć dyrektywa unijna dotycząca efektywności energetycznej budynków w pierwszej kolejności kładzie nacisk na budynki o dużej powierzchni, lokale użytkowe czy budynki administracji publicznej już dziś warto wiedzieć co zrobić, aby nasze domy czy mieszkania nie traciły tak dużo energii.

Nie ulega wątpliwości, że choć wiele na ten temat się mówi, to zwiększenie efektywności energetycznej budynków w Polsce na razie pozostaje pobożnym życzeniem. Projekt ustawy w tej sprawie dopiero w maju 2014 roku wpłynął do Sejmu, a przecież już do 2012 roku Unia Europejska w dyrektywie nakazała Polsce wdrożenie choćby minimalnych wymagań dotyczących charakterystyki energetycznej nowo powstających budynków. Kilka tygodni temu Komisja Europejska zagroziła Polsce surowymi karami za opieszałość w tym zakresie.
Opóźniony projekt dotyczy przede wszystkim zapewnienia weryfikacji świadectw charakterystyki energetycznej oraz protokołów z przeglądów systemu ogrzewania (w tym kotłów) i systemu klimatyzacji przez niezależny organ, a także wprowadzenia obowiązku posiadania świadectwa dla budynków zajmowanych przez organy wymiaru sprawiedliwości, prokuraturę oraz organy administracji publicznej, w których dokonywana jest obsługa interesantów.

Trudności w ogrzaniu mieszkania w stosunku do potrzeb (2012) / Inne
Wydatki mieszkaniowe per capita -dane GUS, Źródło - www.prezydent.pl / Inne

Efektywność energetyczna jako problem społeczny?

Popularne powiedzenie mówi, że „biednego nie stać na tanie rzeczy”. Doskonale pasuje ono do problemów związanych z efektywnością energetyczną budynków. Eksperci zauważają, że brak legislacyjnych rozwiązań dla budownictwa dotyka bezpośrednio najbiedniejszych grup obywateli. Kto ponosi największe koszty utrzymania mieszkania? Według danych GUS są to emeryci i renciści , czyli grupy społeczne o najniższych dochodach . Oznacza to, że seniorzy mają spore problemy nawet z opłaceniem rachunków za ciepło. Nic dziwnego więc, że nie stać ich na zwiększenie efektywności energetycznej mieszkań czy domów.

Coraz częściej mówi się o wykluczeniu społecznym dotyczącym efektywności energetycznej. Bez wsparcia państwa tylko osoby zamożne będą mogły pozwolić sobie na termomodernizację czy wykorzystanie w swoich nieruchomościach nowoczesnych rozwiązań technicznych sprzyjających zwiększeniu efektywności energetycznej. Innymi słowy bogaci będą modernizować swoje budynki i płacić niższe rachunki, a biedni pozostaną w swoich energochłonnych, drogich do utrzymania mieszkaniach.

Długa droga do efektywności

W Polsce realizowany jest obecnie program termomodernizacji budynków, który wprowadzono już w 1999 roku na podstawie ustawy o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych. Program ten ma na celu zapewnienie technicznego i finansowego wsparcia projektów w zakresie oszczędności energii w budynkach oraz projektów dotyczących zmniejszania strat ciepła w sieciach dystrybucji. To jednak nadal za mało.

Zwiększanie efektywności energetycznej budynków to zresztą nie tylko kwestia stricte budowlana. Sposoby zwiększenia efektywności energetycznej można podzielić przynajmniej na dwa aspekty.

Pierwszy to bezpośrednie ocieplenie i uszczelnienie budynków lub budowanie nowych nieruchomości w taki sposób, aby traciły jak najmniej ciepła. (np. wykorzystywanie specjalnych materiałów budowlanych). Drugi aspekt to aspekt energetyczny w rozumieniu technologii zarządzania energią w domu, w tym energią elektryczną. Niezwykle ważne jest wykorzystanie światła naturalnego, automatyzacja sterowaniem oświetleniem, zasłonami i temperaturą czyli tzw. inteligentne rozwiązania.

Ministerstwo Gospodarki informuje, że w ciągu ostatnich 10 lat w Polsce dokonał się ogromny postęp w zakresie efektywności energetycznej - energochłonność Produktu Krajowego Brutto spadła bowiem blisko o 1/3. To wszystko prawda, nie zmienia to jednak faktu, że nadal efektywność energetyczna polskiej gospodarki jest około trzech razy niższa niż w najbardziej rozwiniętych krajach europejskich i około dwa razy niższa niż średnia w krajach Unii Europejskiej.

Jak być energooszczędnym

O efektywność energetyczną swojego mieszkania lub domu można zadbać we własnym zakresie. Istnieje kilka prostych sposobów na podwyższenie efektywności energetycznej w swoich czterech ścianach. Oto one:

1.Sterowanie oświetleniem

Według danych szacunkowych, na oświetlenie zużywane jest około 40% energii. Instalacja systemu odpowiedzialnego za sterownie oświetleniem umożliwia niezależne zarządzanie poziomem jasności oświetlenia oraz źródłami światła z jednego lub kilku punktów kontrolnych. W ten sposób można z łatwością ograniczyć ilość wykorzystywanej energii, a także zmienić nastrój w pomieszczeniu poprzez ustawienie wymaganego poziomu jasności. Według specjalistów firmy Schneider Electric Polska, zmniejszenie natężenia światła o 25% pozwala zaoszczędzić nawet 20% energii.

2.Inwestycja w energooszczędne urządzenia

Decydując się na zakup urządzeń energooszczędnych przyczyniamy się nie tylko do znacznych oszczędności w domowym budżecie, ale także do ochrony środowiska naturalnego. Nowoczesne urządzenia energetyczne wykorzystują znacznie mniej energii. Według danych zakup nowego, energooszczędnego sprzętu takiego jak np. komputer czy pralka, to oszczędność dla domowego budżetu rzędu nawet 1000 złotych rocznie.

3.Stosowanie automatycznych wyłączników i włączników prądu

To dobre rozwiązanie ze względu na swoje dwa podstawowe atuty. Z jednej strony jest to ograniczenie nakładów finansowych na energię, zaś z drugiej - automatyzacja wyłączników prądu zwiększa wygodę użytkownika. Dzięki zastosowaniu czujników ruchu oświetlenie włącza się wtedy, gdy jest potrzebne.

4.Wyłączanie urządzeń w stanie „czuwania”

Według raportu organizacji Energy Saving Trust 16% kosztów rachunków za energię pochodzi z pozostawienia sprzętu w stanie czuwania (standby). Dlatego też należy wyłączać urządzenia, których aktualnie nie wykorzystujemy. Korzystnym rozwiązaniem będzie odłączenie listwy zasilającej od sieci lub prostszy sposób – wyjęcie kabla sieciowego z gniazdka. Ta z pozoru błaha i czynność może przynieść znaczne oszczędności oraz przyczynić się do wzrostu efektywności energetycznej.

5. Inteligentny dom

Bardziej zaawansowanym sposobem na osiągnięcie efektywności energetycznej jest automatyzacja urządzeń, która pozwala na stworzenie inteligentnego systemu zarządzania budynkiem mieszkalnym. Instalacja wielofunkcyjnego systemu KNX, umożliwia zarządzanie zaawansowanymi funkcjami naszego domu w prosty sposób poprzez współpracę z systemami ogrzewania, oświetlenia oraz czujnikami jasności i obecności.

Taki system to również wzrost bezpieczeństwa oraz wygody wśród użytkowników, jak również oszczędność energii sięgająca nawet do 35%. - Dużo czasu upłynie zanim każdy z nas wyrobi sobie nawyk wyłączania urządzeń znajdujących się w stanie czuwania, które odpowiadają za ponad 40% zużycie energii. Aby uniknąć takich sytuacji należy skupić się na nowościach technologicznych, czyli zakupie odpowiednich urządzeń, takich jak sterowniki oświetlenia, systemy automatyki domowej czy proste czujniki obecności - podkreśla Michał Ajchel, wiceprezes Rynku Energetyki w Schneider Electric Polska.

Z art. 9 dyrektywy 2010/31/UE wynika wymóg zapewnienia, aby do dnia 31 grudnia 2020 r. wszystkie nowe budynki charakteryzowały się niemal zerowym zużyciem energii, natomiast po dniu 31 grudnia 2018 r. nowe budynki zajmowane przez władze publiczne oraz będące ich własnością były budynkami o niemal zerowym zużyciu energii. Osiągnięcie celu budownictwa "niemal-zero-energetycznego" wymusza wprowadzenie nowych standardów projektowania oraz wymagań techniczno-budowlanych dla budynków, a także działania informacyjne i promocyjne oraz propozycje instrumentów wspierających inwestorów planujących budowę lub zakup domu energooszczędnego.

Źródło: własne, MIiR, MG, prezydent.pl