4 maja prezydent podpisał ustawę z 18 marca 2016 r. o zmianie ustawy – Karta nauczyciela oraz niektórych innych ustaw. Najważniejsza wynikająca z niej zmiana dotyczy czasu pracy nauczycieli, a dokładnie godzin nazywanych karcianymi, czyli jednej lub dwóch przeznaczanych na zajęcia wyrównawcze, koła zainteresowań oraz zajęcia świetlicowe. Nowe przepisy przewidują ich likwidację, jednak sposób dokonania zmian w ustawie wzbudził spore obawy nauczycieli.
Związek Nauczycielstwa Polskiego postulował nawet jej zawetowanie (jak się okazało – bezskutecznie). W jego ocenie bowiem likwidacja godzin karcianych w uchwalonej formie będzie oznaczać, przynajmniej dla części nauczycieli, pracę ponad 40 godzin tygodniowo.
Likwidacja obowiązkowych godzin zajęć dodatkowych to jednak niejedyna – choć najbardziej kontrowersyjna i najszerzej omawiana – zmiana w pragmatyce zawodowej nauczycieli. Nowelizacja przewiduje także m.in. uregulowanie postępowania dyscyplinarnego pedagogów (przepisy te stanowią przeważającą część ustawy nowelizującej). Obecnie szczegółowy tryb postępowania dyscyplinarnego oraz prawa i obowiązki jego uczestników reguluje rozporządzenie, a w niewielkim tylko zakresie kwestie te określone są w Karcie nauczyciela (ustawa z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela, t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 191 ze zm., dalej: Karta nauczyciela, KN). Nowelizacja zmienia ten stan i przenosi większość regulacji z poziomu aktu wykonawczego do ustawy (z pewnymi modyfikacjami).
Istotną nowością jest też powołanie centralnego rejestru orzeczeń dyscyplinarnych, w którym będą gromadzone dane o nauczycielach prawomocnie ukaranych karą wydalenia z zawodu nauczycielskiego albo karą zwolnienia ze szkoły z zakazem przyjmowania ukaranego do pracy w tym zawodzie, a także informacje o zawieszeniu pedagoga w pełnieniu obowiązków. Rejestr ma osiągnąć pełną funkcjonalność 1 stycznia 2017 r.
Większość przepisów nowelizacji wejdzie w życie po 14 dniach od publikacji w Dzienniku Ustaw (do dnia zamknięcia wydania ogłoszenie nie zostało dokonane; zgodnie z informacją Rządowego Centrum Legislacji powinno nastąpić najpóźniej 18 maja). Odnosi się to przede wszystkim do regulacji dotyczących odpowiedzialności dyscyplinarnej. Zgodnie z ustawą przepisy o likwidacji godzin karcianych i centralnym rejestrze orzeczeń dyscyplinarnych zaczną obowiązywać 1 września 2016 r., a zmiany dotyczące kwestii finansowych (gratyfikacji dla honorowych profesorów oświaty oraz wynagrodzenia członków komisji dyscyplinarnych) wejdą w życie 1 stycznia 2017 r.
Najważniejsze zmiany wynikające z nowelizacji
● Likwidacja obowiązku realizowania przez nauczycieli godzin karcianych w ramach 40-godzinnego tygodniowego czasu pracy.
● Wprowadzenie do ustawy regulacji dotyczących odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczycieli, zapisanych dotychczas w akcie wykonawczym.
● Rozszerzenie na wszystkich nauczycieli, bez względu na wymiar etatu i miejsce zatrudnienia, przepisów o odpowiedzialności dyscyplinarnej oraz wymogów: niekaralności za przestępstwo popełnione umyślnie i nietoczenia się postępowania karnego lub dyscyplinarnego przy nawiązaniu stosunku pracy.
● Utworzenie centralnego rejestru orzeczeń dyscyplinarnych nauczycieli.
● Wprowadzenie regulacji dotyczących planowania środków w budżecie na wypłatę jednorazowej gratyfikacji dla nauczycieli, którzy uzyskali tytuł honorowego profesora oświaty.