Tak jak wielu studentów dwu kierunków czuję się oszukana przez reformę szkolnictwa wyższego – pisze pani Agnieszka, studentka III roku.
ikona lupy />
Marcin Czaja, Dyrektor departamentu organizacji szkolnictwa wyższego, kontroli i nadzoru Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego / Media / Materialy Prasowe
– Do tej pory wydawało mi się, że przepisy ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym pozwalają wszystkim studentom, którzy rozpoczęli studia przed 1 października 2012 r., ukończyć je na kilku kierunkach w systemie bezpłatnym. W powszechnym rozumieniu oznaczało to, że na przykład osoba, która przed 1 października 2012 r. znajdowała się na listach studiów stacjonarnych dwóch wyższych uczelni państwowych, będzie mogła ukończyć obydwa kierunki bezpłatnie, tj. uzyskać tytuły magistra obydwu uczelni. Niestety na stronie internetowej ministerstwa w dziale „Zapytaj o reformę szkolnictwa wyższego”, w odpowiedzi na pytania studentów studiujących obecnie na dwóch kierunkach, a dotyczących prawa do bezpłatnego odbycia studiów magisterskich po ukończeniu w tym roku studiów licencjackich, znalazłam informację, że prawo takie przysługuje jedynie z tytułu jednego kierunku studiów. Rozumiem więc, że mimo rozpoczęcia dwóch kierunków studiów na starych zasadach i tak bezpłatny dyplom magistra można uzyskać tylko z jednego kierunku – martwi się tegoroczna licencjatka. – Jaka jest podstawa takiej interpretacji – pyta.
Prawo do studiowania na starych zasadach, czyli bezpłatnie na dwu (lub więcej) kierunkach studiów stacjonarnych, dotyczy rzeczywiście tych osób, które były wpisane na listę studentów do 30 września ubiegłego roku. A zatem, jeśli pani Agnieszka uczy się na dwu kierunkach studiów pierwszego stopnia, ma prawo dokończyć naukę na tych kierunkach bezpłatnie. Jednak nasz system szkolnictwa wyższego przewiduje trzy kategorie studiów. Są to:
– studia pierwszego stopnia, na które przyjmowane są osoby legitymujące się świadectwem dojrzałości, a które kończą się uzyskaniem dyplomu licencjata, inżyniera lub równoważnego;
– studia drugiego stopnia, na które przyjmowane są osoby legitymujące się dyplomem ukończenia studiów pierwszego stopnia, a które zakończone są uzyskaniem tytułu magistra, magistra-inżyniera lub równoważnego;
– jednolite studia magisterskie, na które przyjmowani są kandydaci legitymujący się świadectwem dojrzałości, a które zakończone zostają uzyskaniem tytułu magistra, magistra inżyniera lub równoważnego;
– niezależnie od tych kategorii istnieją jeszcze studia trzeciego stopnia; najogólniej to studia doktoranckie.
Po studiach pierwszego stopnia można kontynuować naukę na studiach drugiego stopnia. Każde z nich stanowią jednak odrębny, zamknięty cykl nauki, poprzedzony rekrutacją i zakończony uzyskaniem dyplomu. W związku z tym osoby, które 1 października 2012 r. wpisane były na listę studentów na kilku kierunkach na uczelniach publicznych w trybie dziennym, mają prawo ukończyć rozpoczęty cykl nauki.
Jeśli są to studia pierwszego stopnia, mogą bezpłatnie kontynuować naukę na studiach drugiego stopnia (magisterskich), ale już tylko na jednym z kierunków. Rekrutując się na studia drugiego stopnia, poddają się bowiem działaniu nowych przepisów. Podjęcie po studiach pierwszego stopnia studiów drugiego stopnia na drugim kierunku lub jednolitych studiów magisterskich jest traktowane w tej sytuacji jako rozpoczęcie kolejnego kierunku studiów, a więc odpłatne.
Podstawa prawna
Art. 2 ust. 1, art. 99 ust. 1a, art. 170a, art. 181 ust.1 i in. ustawy z 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. z 2005 r. nr 164, poz. 1365, z późn. zm.)
Zgodnie z przepisami ustawy z 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym studia dla studentów (w ramach danego poziomu kształcenia – odpowiednio studia pierwszego lub drugiego stopnia) przyjętych na studia przed 1 października 2012 r. są studiami bezpłatnymi, do których nie stosuje się przepisów o zasadach odpłatności określonych we wspomnianej ustawie.
Każdy student przyjęty na studia po 30 września 2012 r. ma prawo do podjęcia (rozpoczęcia) bez wnoszenia opłat studiów stacjonarnych, na danym poziomie kształcenia, w uczelni publicznej. W przypadku kontynuacji – podjęciu studiów drugiego stopnia po uzyskaniu tytułu zawodowego licencjata, inżyniera lub równorzędnego, studia stacjonarne drugiego stopnia na jednym kierunku będą studiami bezpłatnymi, natomiast w przypadku studiów drugiego stopnia na drugim kierunku ewentualne zwolnienie z opłat będzie uzależnione od wyników w nauce. Należy zwrócić uwagę, że podjęcie po ukończeniu studiów pierwszego stopnia jednolitych studiów magisterskich nie jest traktowane jako kontynuacja studiów pierwszego stopnia, a tym samym studia jednolite magisterskie będą studiami płatnymi.
Podjęcie studiów stacjonarnych (w ramach danego poziomu kształcenia – odpowiednio studia pierwszego lub drugiego stopnia) na drugim kierunku studiów w uczelni publicznej jest również bezpłatne, z zastrzeżeniem, że student spełni (po pierwszym roku studiów) kryteria do otrzymania stypendium rektora dla najlepszych studentów. Jeżeli na pierwszym roku studiów w ramach drugiego kierunku student nie spełnił wspomnianych kryteriów, obowiązany jest wnieść opłatę, w tym również za pierwszy rok studiów. Ponadto należy wyjaśnić, że na podstawie art. 170a ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym student studiów stacjonarnych w uczelni publicznej ma prawo do dodatkowych 30 punktów ECTS. Punkty te przeznaczone są do korzystania przez studentów z dodatkowych zajęć, nieobjętych programem studiów lub na zmianę kierunku studiów. Należy podkreślić, że punkty dodatkowe nie mogą być wykorzystane przez studenta studiów stacjonarnych w uczelni publicznej do powtarzania określonych zajęć z powodu niezadowalających wyników w nauce, ale umożliwiają bezpłatne studiowanie przez jeden semestr w przypadku zmiany kierunku studiów.