„40 tysięcy”? Psychoterapeuci nie wierzą własnym oczom. RPO mówi o cenach sprzed dekady [REAKCJA ŚRODOWISKA]

Na skróty:

• Realny koszt szkolenia: 70–120 tys. zł (zależnie od nurtu i miasta)
• Czas trwania: 4–5 lat
• Najdroższe szkoły: Dialog, Intra, Laboratorium Psychoedukacji
• Najtańsze (CBT): ok. 55–65 tys. zł
• Postulat RPO: finansowanie lub refundacja szkoleń
• Reakcja środowiska: dane RPO są nieaktualne – różnica to nawet 300%

Psychoterapeuci kontra RPO: „Kto mu to policzył?”

„40 tysięcy złotych w cztery lata” – ta liczba padła z ust zastępcy RPO Adama Krzywonia, który zaapelował do minister zdrowia o systemowe finansowanie kształcenia psychologów i psychoterapeutów. Więcej na ten temat przeczytasz w artykule: Psycholodzy w Polsce muszą płacić 40 tys. zł za specjalizację. Lekarze psychiatrii uczą się za darmo.

Wystąpienie zastępcy RPO do ministra zdrowia Problem w tym, że - jak twierdzą szkolący się terapeuci - ta kwota to historia sprzed dekady. Komentarze w sieci mówią same za siebie:

Środowisko nie ma wątpliwości: RPO ma rację co do problemu, ale nie co do liczb.

Ceny z „epoki lodowcowej”? Sprawdź, ile kosztują szkoły psychoterapii w 2025 roku

Poniżej podajemy przykładowe aktualne cenniki kilku najbardziej znanych szkół psychoterapii w Polsce (rekrutacja 2025–2029):

➡️ Średnia realna cena za pełny cykl: 75–95 tys. zł. Wiele szkół zakłada też w umowach, że ceny w kolejnych latach mogą wzrosnąć o wskaźnik inflacji.
➡️ Z kosztami dodatkowymi (terapia, superwizja, egzaminy): nawet 110–120 tys. zł

„Żeby móc pomagać, muszę wziąć kredyt”

„Psychoterapeuta to jedyny zawód, którego nie można nauczyć się w placówce finansowanej przez państwo, a państwo chce go regulować” – komentuje jedna z terapeutek w sieci.
Wielu szkolących się pracuje jednocześnie w publicznych poradniach, płacąc za kursy z własnej kieszeni. Dorabiają w prywatnych placówkach, co sprawia, że często są przeciążeni pracą, by móc zarobić na kurs. Też niewielu specjalistów może sobie pozwolić na rozpoczęcie szkolenia zaraz po ukończeniu studiów. Wielu decyduje się najpierw zarobić na szkolenie (np. w pracy korporacyjnej), a to wydłuża drogę do wymarzonego zawodu.

Niektórzy mówią o konieczności zaciągania kredytów, inni o rezygnacji z dalszego kształcenia lub robienia przerw w nauce. Tymczasem państwo nadal nie wprowadziło żadnego mechanizmu refundacji czy stypendiów specjalizacyjnych dla psychoterapeutów.

Dlaczego szkolenie psychoterapeutów tak drogie? 7 realnych przyczyn

To ważne pytanie. Ze strony środowiska i osób z nim związanych padają zarzuty, że organizatorzy szkoleń samowolne windują ceny bez realnego uzasadnienia. "Szkolenie psychoterapeutyczne to patologia. Dziki wolny rynek, jedynie prywatne szkoły, bez żadnych zewnętrznych standardów, same sobie tworzące programy" - to jeden z komentarzy internautów pod tekstem o wystąpieniu zastępcy RPO.

Czy jednak rzeczywiście ceny wzięte są z kosmosu? Oto kilka przyczyn, które sprawiają, że droga do zawodu psychoterapeuty jest tak droga.

1. Terapia własna i superwizja – obowiązkowe kilkaset godzin, osobno płatne (część superwizji potrzebnych do certyfikacji opłacają szkoły). To nawet 20–30 tys. zł.
2. Małe grupy i praca warsztatowa – intensywne zajęcia z praktyką, wymagają więcej kadry.
3. Kadra z certyfikatami – superwizorzy z PTP/PTPsy/PTTPB to wysokie stawki.
4. Zjazdy wyjazdowe i treningi – obowiązkowe, niekiedy z noclegiem (2–5 tys. zł rocznie).
5. Brak rezydentur i finansowania publicznego – całość kosztów ponosi kursant.
6. VAT i inflacja – większość szkół działa komercyjnie, z pełnym VAT-em.
7. Certyfikacja końcowa – egzamin i opłaty w towarzystwach zawodowych (PTP, PTPsy) to kolejne kilka tysięcy.

Sumując, każdy z tych elementów powiększa czesne o 20–40% – dlatego „40 tys. zł” to dziś tylko mit.

Psychoterapeuci: chcemy rozmowy, ale opartej na faktach

Środowisko przyznaje: RPO słusznie zwrócił uwagę na dysproporcję wobec lekarzy, którzy szkolą się w ramach rezydentur finansowanych z budżetu. Terapeuci cieszą się, że ktoś w końcu zauważył ich problem. Jednak apelują, by dyskusję prowadzić na podstawie aktualnych kwot.

Czy rząd zapłaci za kształcenie psychoterapeutów?

Zastępca RPO zapytał minister zdrowia Jolantę Sobierańską-Grendę, czy resort planuje finansowanie lub refundację szkoleń specjalizacyjnych w psychoterapii i psychologii klinicznej. Jak dotąd – brak jest decyzji w tej kwestii.
Nie ma też planów pilotażu, choć od lat mówi się o modelu „rezydentury psychoterapeutycznej” wzorowanej na lekarskiej.

Tymczasem liczba pacjentów z problemami psychicznymi rośnie, a Polska ma jeden z najniższych wskaźników terapeutów na 100 tys. mieszkańców w UE. Zawód psychoterapeuty jest niezwykle potrzebny, ale droga do niego jest niezwykle kosztowna, sprawiając że próg wejścia do tej pomocowej profesji jest jednym z wyższych na rynku.

FAQ – najczęstsze pytania o szkolenie psychoterapeutów

1. Czy szkolenie psychoterapeuty naprawdę kosztuje 40 tys. zł?
Nie. Aktualne cenniki pokazują, że pełny cykl 4-letni to 70–100 tys. zł, a z kosztami dodatkowymi nawet 120 tys. zł.

2. Czy można uzyskać refundację lub stypendium na szkolenie?
Nie ma systemu refundacji. Niektóre placówki starają się o środki unijne, ale to rozwiązania doraźne.

3. Dlaczego lekarze szkolą się za darmo, a psychoterapeuci nie?
Lekarze odbywają rezydenturę finansowaną z budżetu państwa. Psychoterapeuci nie mają analogicznego mechanizmu.

4. Czy wszystkie szkoły wymagają terapii własnej?
Nie wszystkie w tym samym zakresie. W nurtach psychodynamicznych, integracyjnych i humanistycznych terapia własna (indywidualna lub grupowa) jest obowiązkowa i obejmuje zwykle 100–250 godzin.
Natomiast w podejściu poznawczo-behawioralnym (CBT) wymagana jest praca własna nad sobą, ale niekoniecznie w formie terapii własnej – może to być np. udział w treningach, warsztatach lub proces superwizji własnej pracy.

5. Czy w innych krajach też trzeba płacić z własnej kieszeni?
Zależy od kraju. W Wielkiej Brytanii szkolenia CBT finansuje NHS, w Niemczech część etapów pokrywa państwo, ale w Danii i USA – kandydaci płacą sami.

6. Czy można odliczyć te wydatki od podatku?
Nie ma ogólnej ulgi edukacyjnej dla osób szkolących się w zawodzie psychoterapeuty.
Jednak osoby prowadzące działalność gospodarczą mogą zaliczyć koszt szkoleń, superwizji czy certyfikacji do kosztów uzyskania przychodu, jeśli te wydatki mają związek z prowadzoną działalnością terapeutyczną.
Środowisko apeluje o rozszerzenie tego prawa także na osoby zatrudnione w publicznych placówkach, np. w formie ulgi edukacyjnej lub częściowej refundacji.

Podstawa prawna i dokumenty

• Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz.U. 2023 poz. 1510, art. 16j)
• Wystąpienie ZRPO Adama Krzywonia do Minister Zdrowia (październik 2025)
• Cenniki szkół psychoterapii: SWPS, INTRA, Gestalt, Laboratorium Psychoedukacji, Dialog, KCP, PSP (edycje 2025–2029)
• Komunikaty Polskiego Towarzystwa Psychologicznego i Psychiatrycznego