Zabezpieczenie należytego wykonania umowy: jakie błędy popełniają samorządy

Zabezpieczenie należytego wykonania umowy to mechanizm, który ma na celu ochronę interesów zamawiającego. W myśl art. 449 ust. 2 ustawy – Prawo zamówień publicznych (dalej: p.z.p.) zabezpieczenie to służy pokryciu roszczeń w przypadku, gdyby wykonawca nie wykonał lub nienależycie wykonał umowę. Wnosi się je przed zawarciem umowy, chyba że ustawa stanowi inaczej lub zamawiający określi inny termin w dokumentach zamówienia (art. 449 ust. 3 p.z.p.).

Instrument ten jest szczególnie istotny w postępowaniach prowadzonych na podstawie p.z.p. Zgodnie z art. 44 ust. 4 ustawy o finansach publicznych (dalej: u.f.p.) jeśli umowa dotyczy usług, dostaw lub robót budowlanych, jednostka sektora finansów publicznych (a więc m.in. jednostka samorządowa) musi zawrzeć ją zgodnie z przepisami p.z.p., chyba że inne przepisy stanowią inaczej.

Poniżej wymieniamy wybrane nieprawidłowości, które regionalne izby obrachunkowe (RIO) stwierdziły podczas kontroli w jednostkach samorządu terytorialnego. Dotyczą one różnych aspektów zabezpieczenia należytego wykonania umowy o zamówienie publiczne. Analiza tych przypadków może pomóc uniknąć podobnych błędów w przyszłości. ©℗

1. Zawyżanie kwoty

JST nie może żądać zabezpieczenia ponad limity wynikające z prawa zamówień publicznych

Tak wynika z wystąpienia pokontrolnego RIO w Krakowie z 23 czerwca 2023 r. (znak WK.6130.12.23).

►Na czym polega błąd. W dokumencie izba zarzuciła gminie „nieprzestrzeganie art. 452 ust. 2 p.z.p, przez przyjęcie bez zastrzeżeń zabezpieczenia należytego wykonania umowy, wniesionego w formie pieniężnej (…) w wysokości przekraczającej 5 proc. wartości nominalnej zobowiązania zamawiającego wynikającego z umowy”. Na przykład:

• w przetargu na wykonanie usługi o wartości 197.923,50 zł gmina przyjęła zabezpieczenie w kwocie 10.060,20 zł (czyli wyższe o 164,02 zł niż dopuszcza powyższy przepis);
• w przetargu na usługi o wartości 124.618,50 zł – przyjęła zabezpieczenie w wysokości 6.334,20 zł

(czyli wyższe o 103,27 zł).

Według RIO za powstanie nieprawidłowości odpowiedzialni byli: zastępca kierownika oraz inspektor z referatu inwestycji, remontów i utrzymania.

►Co wynika z przepisów. Zgodnie z art. 452 ust. 2 p.z.p. zabezpieczenie ustala się w wysokości nieprzekraczającej 5 proc.:

• ceny całkowitej podanej w ofercie albo
• maksymalnej wartości nominalnej zobowiązania zamawiającego wynikającego z umowy.

W ramach zaleceń pokontrolnych RIO nakazała jednostce „ustalać i egzekwować zabezpieczenie należytego wykonania umowy w wysokości do 5 proc. całkowitej ceny z oferty albo maksymalnej wartości zobowiązania z umowy”.

Warto dodać, że w myśl art. 452 ust. 3 p.z.p. zabezpieczenie można ustalić w wysokości do 10 proc. ceny całkowitej podanej w ofercie albo maksymalnej wartości nominalnej zobowiązania zamawiającego wynikającego z umowy, jednak jest to dopuszczalne wyjątkowo. A mianowicie tylko jeżeli jest to uzasadnione:

• przedmiotem zamówienia lub
• wystąpieniem ryzyka związanego z realizacją zamówienia, co zamawiający opisał w specyfikacji warunków zamówienia (SWZ) lub innych dokumentach zamówienia.

►Wniosek. Jednostka samorządu (np. gmina) nie może stosować dowolnych kwot zabezpieczenia wykonania umowy. Musi przestrzegać ustawowego limitu, który co do zasady został określony na poziomie 5 proc. ceny całkowitej podanej w ofercie albo maksymalnej wartości nominalnej zobowiązania. JST nie może przy tym tłumaczyć zawyżonych kwot zabezpieczenia np. celowością działania czy troską o realizację zadań. Decydującym kryterium postępowania JST jako zamawiającego powinien być art. 452 ust. 2 p.z.p. ©℗

2. Nieterminowy zwrot środków

Samorząd opóźnia zwrot zabezpieczenia należytego wykonania umowy

Taki błąd stwierdziła RIO w Krakowie w wystąpieniu pokontrolnym z 26 kwietnia 2024 r. (znak WK.6130.4.24).

►Na czym polega błąd. W trakcie kontroli w jednej z gmin RIO stwierdziła: „Nieprzestrzeganie art. 453 ust. 1 ustawy z 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych, a w odniesieniu do umów zawartych przed dniem 1 stycznia 2021 r. – art. 151 ust. 3 ówcześnie obowiązującej ustawy z 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych, poprzez: dokonanie zwrotu 70 proc. zabezpieczenia należytego wykonania poniższych umów z naruszeniem 30-dniowego terminu od dnia wykonania zamówienia i uznania przez zamawiającego za należycie wykonane umowy (…)”

►Co wynika z przepisów. Zgodnie z art. 453 p.z.p. zamawiający zwraca całość zabezpieczenia w terminie 30 dni od dnia wykonania zamówienia i uznania go za należycie wykonane (ust. 1).

Może jednak zatrzymać część zabezpieczenia (maksymalnie do 30 proc. jego wartości) na pokrycie ewentualnych roszczeń z tytułu rękojmi za wady lub gwarancji (ust. 2). Tę część zamawiający zwraca najpóźniej 15 dni po zakończeniu okresu rękojmi lub gwarancji (ust. 3). Zamawiający może też zwrócić część zabezpieczenia wcześniej – po wykonaniu części zamówienia, o ile „przewidział taką możliwość w dokumentach zamówienia” (ust. 4).

W ramach zaleceń pokontrolnych RIO nakazała urzędowi gminy terminowo zwracać wykonawcom kwoty zabezpieczenia umowy i rękojmi, zgodnie z art. 453 ust. 1 i 3 p.z.p.

►Wniosek. Środki zdeponowane JST musi zwracać w określonych w ustawie terminach. Przepisy nie pozwalają na żadne odstępstwa od reguły i nie dają zamawiającemu swobody. ©℗

3. Pokrywanie wydatków lub deficytu

Samorządy wykorzystują pieniądze z zabezpieczenia, finansując nimi bieżące wydatki lub pokrywając deficyt

Tymczasem nie ma podstaw, aby wykorzystywać te środki na inne cele niż ustawowe. Tak wskazała RIO w Lublinie w wystąpieniu pokontrolnym z 10 stycznia 2022 r. (znak RIO-II-600/46/2021).

►Na czym polega błąd. RIO stwierdziła w jednej z gmin „Finansowanie w 2020 r. wydatków budżetowych środkami z wniesionych wadiów i zabezpieczeń należytego wykonania umów”. Izba uznała, że gmina narusza przepisy ustawy o finansach publicznych (dalej: u.f.p.).

►Co wynika z przepisów. W myśl art. 11 ust. 1 u.f.p. jednostkami budżetowymi są jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych nieposiadające osobowości prawnej, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek odpowiednio dochodów budżetu państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego.

Z kolei źródła pokrycia deficytu wskazuje art. 217 ust. 2 u.f.p. Wynika z niego, że deficyt budżetu jednostki samorządu terytorialnego może być sfinansowany przychodami pochodzącymi z:

• sprzedaży papierów wartościowych wyemitowanych przez jednostkę samorządu terytorialnego;
• kredytów;
• pożyczek;
• prywatyzacji majątku jednostki samorządu terytorialnego;
• nadwyżki budżetu jednostki samorządu terytorialnego z lat ubiegłych, pomniejszonej o środki określone w pkt 8;
• wolnych środków jako nadwyżki środków pieniężnych na rachunku bieżącym budżetu jednostki samorządu terytorialnego innych niż określone w pkt 5 i 8, w tym wynikających z rozliczeń wyemitowanych papierów wartościowych, kredytów i pożyczek z lat ubiegłych;
• spłaty udzielonych pożyczek w latach ubiegłych lub środków z lokat dokonanych w latach ubiegłych;
• niewykorzystanych środków pieniężnych na rachunku bieżącym budżetu, wynikających z rozliczenia dochodów i wydatków nimi finansowanych związanych ze szczególnymi zasadami wykonywania budżetu określonymi w odrębnych ustawach oraz wynikających z rozliczenia środków określonych w art. 5 ust. 1 pkt 2 i dotacji na realizację programu, projektu lub zadania finansowanego z udziałem tych środków (chodzi tutaj np. o środki z funduszy UE – red.).

Jednocześnie zgodnie z art. 89 ust. 1 pkt 2 u.f.p. jednostki samorządu terytorialnego mogą zaciągać kredyty i pożyczki oraz emitować papiery wartościowe na finansowanie planowanego deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego.

Zatem żaden z przytoczonych przepisów nie pozwala na pokrywanie wydatków lub deficytu z pieniędzy przekazanych w ramach zabezpieczenia.

►Wniosek. JST nie może wykorzystywać, nawet tymczasowo, środków zdeponowanych na rachunku bankowym jako zabezpieczenie na potrzeby bieżącego funkcjonowania, w tym na pokrycie deficytu budżetu. Ustawodawca przewidział zamknięty katalog możliwych przychodów, które mogą pomóc w pokryciu deficytu. Izba nakazała jednostce, aby wydatki budżetowe pokrywać środkami budżetu, zgodnie z przepisami art. 11 ust. 1 u.f.p., pamiętając, że deficyt jednostki samorządu terytorialnego finansuje się przychodami pochodzącymi ze źródeł wskazanych w przepisach art. 217 ust. 2 w związku z art. 89 ust. 1 i 2 tej ustawy. ©℗

4. Niezwracanie odsetek

Jednostka samorządu terytorialnego nie ma podstaw prawnych do zatrzymywania odsetek z tytułu zabezpieczenia należytego wykonania umowy

Tak stwierdziła RIO w Warszawie w wystąpieniu pokontrolnym z 17 stycznia 2025 r. (znak WK.513.1.2024.ŻD).

►Na czym polega błąd. Z dokumentu wynika, że w kontrolowanej jednostce samorządowej doszło do nieprawidłowości polegającej na tym, że „wniesione w pieniądzu zabezpieczenie należytego wykonania umowy zwrócono bez odsetek wynikających z umowy rachunku bankowego, na którym było przechowywane”. Zdaniem Izby „wniesione w pieniądzu zabezpieczenie należytego wykonania umowy zamawiający zwraca z odsetkami wynikającymi z umowy rachunku bankowego, na którym było ono przechowywane, pomniejszone o koszt prowadzenia tego rachunku oraz prowizji bankowej za przelew pieniędzy na rachunek bankowy wykonawcy”.

►Co wynika z przepisów. Zgodnie z art. 450 ust. 1 p.z.p. „zabezpieczenie może być wnoszone, według wyboru wykonawcy, w jednej lub w kilku następujących formach:

• pieniądzu;
• poręczeniach bankowych lub poręczeniach spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, z tym że zobowiązanie kasy jest zawsze zobowiązaniem pieniężnym;
• gwarancjach bankowych;
• gwarancjach ubezpieczeniowych;
• poręczeniach udzielanych przez podmioty, o których mowa w art. 6b ust. 5 pkt 2 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości.

Z kolei z ust. 5 wynika, że jeżeli zabezpieczenie zostało wniesione w pieniądzu, zamawiający przechowuje je na oprocentowanym rachunku bankowym. Zamawiający zwraca zabezpieczenie wniesione w pieniądzu z odsetkami wynikającymi z umowy rachunku bankowego, na którym było ono przechowywane, pomniejszone o koszt prowadzenia tego rachunku oraz prowizji bankowej za przelew pieniędzy na rachunek bankowy wykonawcy.

RIO nakazała jednostce przestrzegać art. 450 ust. 5 p.z.p.

►Wniosek. JST nie może zatrzymywać odsetek naliczonych na oprocentowanym rachunku bankowym. Błędem jest uznawanie ich za dochód własny. Urząd musi odsetki zwrócić wykonawcy. ©℗

5. Brak informacji o koncie do wpłat

Brak wskazania w specyfikacji warunków zamówienia numeru rachunku bankowego do wniesienia zabezpieczenia należytego wykonania umowy w formie pieniężnej

Takie działanie za błąd uznała RIO w Bydgoszczy. To zastrzeżenie zostało zawarte w wystąpieniu pokontrolnym z 23 maja 2025 r. (znak RIO-KF-4104-13/2025).

►Na czym polega błąd. RIO wskazała, że w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego na „Odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych z terenu gminy B.” w SWZ nie został podany numer rachunku bankowego, na który wykonawca mógł wpłacić zabezpieczenie.

► Co wynika z przepisów. W myśl art. 450 ust. 3 p.z.p. zabezpieczenie wnoszone w pieniądzu wykonawca wpłaca przelewem na rachunek bankowy wskazany przez zamawiającego. O tym zaś, jakie elementy trzeba podać w specyfikacji warunków zamówienia, wskazuje z kolei art. 134 p.z.p. W myśl ust. 1 SWZ zawiera co najmniej:

• nazwę oraz adres zamawiającego, numer telefonu, adres poczty elektronicznej oraz strony internetowej prowadzonego postępowania;
• adres strony internetowej, na której udostępniane będą zmiany i wyjaśnienia treści SWZ oraz inne dokumenty zamówienia bezpośrednio związane z postępowaniem o udzielenie zamówienia;
• tryb udzielenia zamówienia;
• opis przedmiotu zamówienia;
• informację o przedmiotowych środkach dowodowych;
• termin wykonania zamówienia;
• podstawy wykluczenia, o których mowa w art. 108;
• informację o warunkach udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia;
• wykaz podmiotowych środków dowodowych;
• informacje o środkach komunikacji elektronicznej, przy użyciu których zamawiający będzie komunikował się z wykonawcami, oraz informacje o wymaganiach technicznych i organizacyjnych sporządzania, wysyłania i odbierania korespondencji elektronicznej;
• informacje o sposobie komunikowania się zamawiającego z wykonawcami w inny sposób niż przy użyciu środków komunikacji elektronicznej, w tym w przypadku zaistnienia jednej z sytuacji określonych w art. 65 ust. 1, art. 66 i art. 69 (np. z uwagi na wyspecjalizowany charakter zamówienia – red.);
• wskazanie osób uprawnionych do komunikowania się z wykonawcami;
• termin związania ofertą;
• opis sposobu przygotowywania oferty;
• sposób oraz termin składania ofert;
• termin otwarcia ofert;
• sposób obliczenia ceny;
• opis kryteriów oceny ofert wraz z podaniem wag tych kryteriów i sposobu oceny ofert;
• informacje o formalnościach, jakie muszą zostać dopełnione po wyborze oferty w celu zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego;
• projektowane postanowienia umowy w sprawie zamówienia publicznego, które zostaną wprowadzone do umowy w sprawie zamówienia publicznego;
• pouczenie o środkach ochrony prawnej przysługujących wykonawcy.

Trzeba podkreślić, że art. 134 ust. 1 p.z.p. formułuje minimalny zakres SWZ, bowiem art. 134 ust. 2 pkt 5 wskazuje, że SWZ zawiera również informacje dotyczące zabezpieczenia należytego wykonania umowy, jeżeli zamawiający przewiduje obowiązek jego wniesienia.

RIO nakazała jednostce, aby wskazywała w dokumentach zamówienia numer rachunku bankowego do wpłaty zabezpieczenia należytego wykonania umowy wnoszonego w pieniądzu, stosownie do treści art. 450 ust. 1 i 3 p.z.p.

►Wniosek. JST, która ustala obowiązek wniesienia zabezpieczenia należytego wykonania umowy, musi jednocześnie w ramach SWZ wskazać konkretny rachunek bankowy, na który wykonawca powinien je wnieść. ©℗

6. Nieoprocentowany rachunek

Przechowywanie środków z tytułu zabezpieczenia należytego wykonania umowy na nieoprocentowanym rachunku bankowym

Takie postępowanie również jest nieprawidłowe. Tak wynika z wystąpienia pokontrolnego RIO w Poznaniu z 23 maja 2025 r. (znak WK.0911.67.2024).

►Na czym polega błąd. W trakcie kontroli poznańska RIO ustaliła, że zabezpieczenia należytego wykonania umowy wniesione przez wykonawców w ramach postępowań prowadzonych przez kontrolowany urząd gminy „przechowywane są na wyodrębnionym nieoprocentowanym rachunku bankowym. Powyższe wynika również z ewidencji księgowej jednostki do konta 240 – Pozostałe rozrachunki, gdzie zwrot zabezpieczenia należytego wykonania umowy jest w kwocie wpłaconego zabezpieczenia”.

►Co wynika z przepisów. W myśl art. 450 ust. 5 p.z.p. „jeżeli zabezpieczenie wniesiono w pieniądzu, zamawiający przechowuje je na oprocentowanym rachunku bankowym. Zamawiający zwraca zabezpieczenie wniesione w pieniądzu z odsetkami wynikającymi z umowy rachunku bankowego, na którym było ono przechowywane, pomniejszone o koszt prowadzenia tego rachunku oraz prowizji bankowej za przelew pieniędzy na rachunek bankowy wykonawcy”.

RIO nakazała jednostce, aby przestrzegała przepisów p.z.p. W szczególności chodzi o to, aby pieniądze przekazane przez wykonawców jako zabezpieczenie umowy:

• były przechowywane na oprocentowanym koncie bankowym,
• po zakończeniu umowy zwracane wykonawcom razem z odsetkami z tego konta, pomniejszonymi o koszty prowadzenia konta i opłatę za przelew.

►Wniosek. JST ma prawną powinność przechowywania środków z tytułu zabezpieczenia należytego wykonania umowy na oprocentowanym rachunku bankowym. ©℗

7. Nieprzedłużenie zabezpieczenia

Jednostka samorządu terytorialnego nie wyegzekwowała od wykonawcy przedłużenia ważności zabezpieczenia należytego wykonania umowy

Powinna je wyegzekwować na cały okres realizacji zamówienia, skoro aneksy do umowy prolongowały termin realizacji inwestycji. Taką nieprawidłowość stwierdziła w wystąpieniu pokontrolnym z 30 stycznia 2024 r. RIO w Kielcach z 30 stycznia 2024 r. (znak WK.60.22.2024).

►Na czym polega błąd. Z wystąpienia RIO wynika, że: „W postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego na roboty budowlane pn. „Rozbudowa infrastruktury wodno–kanalizacyjnej w gminie (…) w ramach dofinansowania z Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych” stwierdzono niżej wymienione nieprawidłowości:

a) nie wyegzekwowano od wykonawcy części 4 zamówienia przedłużenia ważności

• zabezpieczenia należytego wykonania umowy na cały okres realizacji zamówienia,
• w związku z zawarciem aneksów do umowy wydłużających termin realizacji inwestycji”.

RIO stwierdziła, że jednostka samorządu terytorialnego powinna dążyć do zapewnienia, aby przez cały okres realizacji zamówienia istniało pełne i aktualne zabezpieczenie należytego wykonania umowy.

►Co wynika z przepisów. Zgodnie z art. 449 ust. 2–3 p.z.p. zabezpieczenie służy pokryciu roszczeń z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy. Zabezpieczenie wnosi się przed zawarciem umowy, chyba że ustawa stanowi inaczej lub zamawiający określi inny termin w dokumentach zamówienia. Z art. 452 ust. 9 p.z.p. wynika zaś, że w przypadku nieprzedłużenia lub niewniesienia nowego zabezpieczenia najpóźniej na 30 dni przed upływem terminu ważności dotychczasowego zabezpieczenia wniesionego w innej formie niż w pieniądzu zamawiający zmienia formę na zabezpieczenie w pieniądzu, przez wypłatę kwoty z dotychczasowego zabezpieczenia.

RIO nakazała jednostce, aby w przypadku żądania zabezpieczenia należytego wykonania umowy o udzielenie zamówienia publicznego przestrzegać obowiązku posiadania zabezpieczenia tej umowy

przez cały okres jej obowiązywania.

►Wniosek. W przypadku wydłużenia terminu realizacji zadania (na skutek zawarcia aneksu do umowy z wykonawcą), zamawiający (JST) powinien egzekwować od wykonawcy przedłużenie ważności zabezpieczenia należytego wykonania umowy tak, aby obejmowało ono cały nowy okres realizacji zamówienia. ©℗

8. Wymaganie od wykonawcy złożenia wniosku o zwrot

Nie można uzależnić zwrotu zabezpieczenia należytego wykonania umowy od złożenia przez wykonawcę pisemnego wniosku oraz wykazania podstawy do zwrotu

Takie zapisy występujące w umowach z wykonawcami zakwestionowała RIO w Białymstoku w wystąpieniu pokontrolnym z 7 lutego 2025 r. (znak RIO.I.6001–17/24).

►Na czym polega błąd. W dokumencie RIO tak opisała nieprawidłowość: „Urząd Miejski w (….) stosuje praktykę polegającą na zawieraniu w umowach z wykonawcami zapisów, iż „wartość 70 proc. kwoty zabezpieczenia zostanie zwrócona (…) na pisemny wniosek Wykonawcy z dołączonym oświadczeniem przedstawiciela Zamawiającego o należytym wykonaniu przedmiotu umowy lub terminowym usunięciu wszystkich wad”.

Zgodnie z art. 453 ust. 1–3 p.z.p. zamawiający zwraca zabezpieczenie w terminie 30 dni od dnia wykonania zamówienia i uznania przez zamawiającego za należycie wykonane. Zamawiający może pozostawić na zabezpieczenie roszczeń z tytułu rękojmi za wady lub gwarancji kwotę nieprzekraczającą 30 proc. zabezpieczenia. Kwota ta jest zwracana nie później niż w 15. dniu po upływie okresu rękojmi za wady lub gwarancji.

Z powyższych przepisów wynika, że zwrot zabezpieczenia jest obowiązkiem zamawiającego i nie może być uzależniany od:

• składania wniosków w tej sprawie przez wykonawcę i
• dokumentowania przez niego istnienia podstawy do zwrotu.

Według RIO zamawiający po upływie terminu zwrotu zabezpieczenia, który upłynął od ziszczenia się okoliczności określonych ustawą, pozostaje w nielegalnym posiadaniu środków przekazanych mu w depozyt, jeżeli nie udokumentował obiektywnych przeszkód w wykonaniu ustawowego obowiązku zwrotu.

We wnioskach pokontrolnych Izba nakazała jednostce zaprzestać zamieszczania w umowach z wykonawcami zapisów niezgodnych z p.z.p., uzależniających zwrot zabezpieczenia od złożenia przez wykonawcę pisemnego wniosku i wykazania podstawy do zwrotu.

►Wniosek. Umowy zawierane przez jednostkę z wykonawcami nie powinny zawierać klauzul niezgodnych z art. 453 p.z.p., który jednoznacznie reguluje termin i okoliczności zwrotu zabezpieczenia należytego wykonania umowy. ©℗

9. Ograniczanie zakresu gwarancji

Zabezpieczenie należytego wykonania umowy miało charakter niepełnowartościowy, ponieważ obejmowało wyłącznie kary umowne

Tak stwierdziła RIO w Łodzi w wystąpieniu pokontrolnym z 7 lutego 2025 r. (znak WK-602/10/2025).

►Na czym polega błąd. Z dokumentu tego wynika: „W związku z treścią gwarancji ubezpieczeniowej nr 32GG13/0639/22/0002 z dnia 26 sierpnia 2022 roku oraz zawartej w dniu 26 sierpnia 2022 roku z wykonawcą umowy nr 82/2022, stwierdzono że treść gwarancji wskazywała, iż zabezpieczenie należytego wykonania umowy miało zastępować wyłącznie kary umowne”.

Izba ustaliła, że w powyższej sprawie zakres przedmiotowy roszczeń, które mogły być zaspokojone z gwarancji, obejmował jedynie to, co w niej zostało wskazane, czyli roszczenia z tytułu kar umownych. Tymczasem jak zauważyła RIO, w przepisach katalog roszczeń, które mogą być zaspokojone z zabezpieczenia należytego wykonania umowy, jest otwarty.

Jak stwierdziła: „Zamawiający nie jest w stanie obiektywnie przewidzieć wszystkich sytuacji, których ziszczenie skutkowałoby naliczeniem kary umownej, a co za tym idzie, możliwością zapłaty tej kary z posiadanej przez jednostkę gwarancji. (…) Sumując, zamawiający nawet określając szeroko w umowie w sprawie zamówienia publicznego katalog sytuacji powiązanych z karą umowną, powinien dokonać analizy – czy istotnie jest w stanie objąć roszczeniem z tego tytułu wszystkie potencjalne stany faktyczne niosące za sobą odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania (umowy), czy też jednak bezpieczniejszą formułą – z punktu widzenia jego interesów prawnych i ekonomicznych – jest wymaganie, by gwarancja zabezpieczała wszelkie roszczenia wynikające z niewykonania lub nienależytego wykonania umowy”.

► Co wynika z przepisów. Artykuł 450 ust. 1 p.z.p. przewiduje uprawnienie dla wykonawcy do wniesienia zabezpieczenia w jednej lub w kilku następujących formach:

• pieniądzu;
• poręczeniach bankowych lub poręczeniach spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, z tym że zobowiązanie kasy jest zawsze zobowiązaniem pieniężnym;
• gwarancjach bankowych;
• gwarancjach ubezpieczeniowych.

Sama gwarancja jest zatem dopuszczalna. Ale powinna zabezpieczać odpowiednio roszczenia.

RIO nakazała jednostce, aby przeanalizowała sformułowane w SWZ wymogi dotyczące zabezpieczenia należytego wykonania umowy (jeżeli jest ono wymagane) wnoszonego w formie gwarancji, a dotyczące ochrony zamawiającego w zakresie wszystkich roszczeń, których źródłem może być niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania.

► Wniosek. Zamawiający (JST) winien weryfikować zakres zabezpieczenia określonego w złożonej przez wykonawcę gwarancji ubezpieczeniowej. Zabezpieczenie to nie może ograniczać się wyłącznie do pokrycia kar umownych, lecz powinno obejmować wszelkie roszczenia mogące wynikać z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. ©℗

10. Przyjęcie niewłaściwej gwarancji

Przyjęcie gwarancji ubezpieczeniowej warunkowej zamiast bezwarunkowej

Taki błąd stwierdziła RIO w Bydgoszczy w wystąpieniu pokontrolnym z 15 maja 2025 r. (znak RIO-KF-4104-1/2025).

►Na czym polega błąd. Zamawiający – jednostka samorządu terytorialnego – w specyfikacji warunków zamówienia wymagał gwarancji ubezpieczeniowej bezwarunkowej i płatnej na pierwsze żądanie. Tymczasem kontrola wykazała, że przyjął od wykonawcy i zaakceptował gwarancję, która miała charakter warunkowy.

Jak stwierdziła RIO, z zapisów ww. gwarancji wynika, że „Wypłata z tytułu niniejszej gwarancji nastąpi (…), pod warunkiem dostarczenia Gwarantowi (…) w przypadku nieusunięcia lub nienależytego usunięcia przez Zobowiązanego wad lub usterek powstałych w przedmiocie umowy (…) kopii obustronnie podpisanego końcowego protokołu odbioru stwierdzającego należyte wykonanie przedmiotu umowy”. Izba uznała to za naruszenie przepisów p.z.p. oraz ustalonych przez jednostkę postanowień specyfikacji warunków zamówienia”.

W ocenie RIO odpowiedzialność za nieprawidłowości ponosi zastępca burmistrza, który zawarł umowę z wykonawcą, pomimo że ten wniósł nieprawidłowe, warunkowe zabezpieczenie należytego wykonania umowy.

►Co wynika z przepisów. Zgodnie z art. 449 ust. 2 p.z.p. zabezpieczenie służy pokryciu roszczeń z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy. Jak wyjaśniła RIO, jednostka samorządu terytorialnego musi egzekwować od wykonawców wnoszenie zabezpieczeń należytego wykonania umów w taki sposób, aby umożliwiały one dochodzenie pełnego zakresu roszczeń, które mogą być zaspokajane z takich zabezpieczeń na podstawie obowiązujących przepisów prawa lub postanowień umowy, stosownie do art. 449 ust. 2 p.z.p.

► Wniosek. Zamawiający musi respektować warunki, na jakich ma być składana gwarancja ubezpieczeniowa. W sytuacji, gdy SWZ przewiduje gwarancję bezwarunkową, to tylko taka może być uznana za kwalifikowaną przez zamawiającego. ©℗

11. Brak reguł ewidencji

Jednostka samorządowa nie ustaliła w wewnętrznych przepisach żadnych zasad ewidencji zabezpieczeń wniesionych przez wykonawców w formie niepieniężnej

RIO w Szczecinie uznała to z błąd (wystąpienie pokontrolne z 3 grudnia 2024 r.; znak: WK.6001.16.2024).

►Na czym polega błąd. Zdaniem izby było to niezgodne z par. 20 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych oraz z art. 10 ust. 1 pkt 3 lit. c w zw. z art. 10 ust. 2 ustawy o rachunkowości.

W konsekwencji 22 zabezpieczenia wniesione w kontrolowanej jednostce samorządowej w formie niepieniężnej o łącznej wartości ponad 629 tys. zł nie zostały ujęte w żadnej ewidencji. „Za wskazaną nieprawidłowość odpowiedzialność ponosi skarbnik, który nie przygotował projektu przepisów wewnętrznych w podanym zakresie” – zapisała w protokole kontroli RIO.

► Co wynika z przepisów. Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 3 lit. c ustawy o rachunkowości jednostka powinna posiadać dokumentację opisującą w języku polskim przyjęte przez nią zasady (politykę) rachunkowości, a w szczególności dotyczące sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych, w tym co najmniej – opisu systemu przetwarzania danych, a przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy użyciu komputera – opisu systemu informatycznego, zawierającego wykaz programów, procedur lub funkcji, w zależności od struktury oprogramowania, wraz z opisem algorytmów i parametrów oraz programowych zasad ochrony danych, w tym w szczególności metod zabezpieczenia dostępu do danych i systemu ich przetwarzania, a ponadto określenie wersji oprogramowania i daty rozpoczęcia jego eksploatacji. Natomiast w myśl art. 10 ust. 2 ustawy o rachunkowości (dalej: u.r.) „kierownik jednostki ustala w formie pisemnej i aktualizuje dokumentację, o której mowa w ust. 1”.

Trzeba też zwrócić uwagę na par. 20 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej.

Zgodnie z tym przepisem, ustalając zakładowy plan kont, należy się kierować następującą zasadą: „konta wskazane w planach kont traktuje się jako standardową liczbę kont, która może być ograniczona jedynie o konta służące do księgowania operacji gospodarczych niewystępujących w jednostce lub placówce albo uzupełniona o konta zgodne co do treści ekonomicznej, w tym również przy wykorzystaniu symboli kont, które nie mają zastosowania w jednostce”.

RIO nakazała jednostce, by określiła przepisami wewnętrznymi zasady ewidencjonowania zabezpieczeń należytego wykonania umów wniesionych w formie niepieniężnej.

►Wniosek. JST powinna w swoich przepisach wewnętrznych wprowadzić zasady ewidencji zabezpieczeń należytego wykonania umów wniesionych w formie niepieniężnej. Dotyczy to w szczególności zabezpieczeń w postaci poręczeń bankowych, gwarancji bankowych czy gwarancji ubezpieczeniowych. ©℗

12. Różnica między gwarancją a sprawozdaniem finansowym

Różnica między stanem kwotowym gwarancji ubezpieczeniowej wykazanym na koncie a kwotą w informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego urzędu gminy to błąd rachunkowy

Tak stwierdziła RIO w Poznaniu w wystąpieniu pokontrolnym z 23 maja 2025 r. (znak WK.0911/64/2024).

►Na czym polega błąd. Izba wskazała w wystąpieniu, że kontrola przeprowadzona w gminie wykazała, że wystąpiły różnice w wysokości 27,00 zł pomiędzy stanem zabezpieczeń (gwarancji) wynikającym z ewidencji pozabilansowej prowadzonej na koncie 293 „Należności warunkowe” (gdzie na dzień 31 grudnia 2023 r. zapisana została kwota 3 585 370,61 zł), a kwotą wykazaną na koniec roku obrotowego w pozycji 1.14 Informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego Urzędu Gminy za 2023 r. (3 585 397,61 zł).

► Co wynika z przepisów. W ocenie RIO powyższe niezgodności danych w zakresie zabezpieczenia należytego wykonania umowy świadczą o naruszeniu art. 4 ust. 1–2 ustawy o rachunkowości. Z przepisów tych wynika, że jednostki zobowiązane są do stosowania przyjętych zasad (polityki) rachunkowości w sposób rzetelny i jasny, tak aby przedstawiały sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy w sposób prawdziwy i przejrzysty. W celu zapewnienia takiego przedstawienia jednostka musi ujawnić w informacji dodatkowej wszelkie dane niezbędne do spełnienia tego wymogu.

W załączniku 12 do sprawozdania finansowego (informacji dodatkowej) w ramach punktu II, w podpunkcie 1.12 wykazuje się: łączną kwotę zobowiązań warunkowych, w tym również udzielonych przez jednostkę gwarancji, i poręczeń, także wekslowych, niewykazanych w bilansie, ze wskazaniem zobowiązań zabezpieczonych na majątku jednostki oraz charakteru i formy tych zabezpieczeń.

RIO nakazała jednostce stosować przyjęte zasady (politykę) rachunkowości, rzetelnie i jasno przedstawiać sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy, zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy o rachunkowości. Ponadto nakazała zdarzenia, w tym operacje gospodarcze:

• ujmować w księgach rachunkowych i
• wykazywać w sprawozdaniu finansowym zgodnie z ich treścią ekonomiczną, jak stanowi art. 4 ust. 2 ustawy o rachunkowości.

►Wniosek. JST powinna zapewnić spójność danych dotyczących zabezpieczenia należytego wykonania umowy zarówno w ewidencji na kontach księgowych, jak i w sprawozdaniu finansowym urzędu. ©℗

13. Niepełne sprawozdanie Rb-Z

W sprawozdaniu Rb-Z nie zostały wykazane zobowiązania wymagalne z tytułu niezwróconych w terminie zabezpieczeń należytego wykonania umowy

Taki błąd stwierdziła RIO we Wrocławiu w wystąpieniu pokontrolnym z 10 kwietnia 2025 r. (znak WK.WR.40.6.2025.320).

►Na czym polega błąd. Jak stwierdziła RIO w dokumencie: „W sprawozdaniach Rb-Z o stanie zobowiązań według tytułów dłużnych oraz poręczeń i gwarancji, sporządzonych według stanu na koniec IV kwartału 2022 r. oraz na koniec IV kwartału 2023 r., w części „Zobowiązania według tytułów dłużnych” w wierszu „pozostałe zobowiązania wymagalne” nie wykazano zobowiązań wymagalnych z tytułu niezwróconych w terminie zabezpieczeń należytego wykonania umowy w kwocie 12 261,77 zł”. Według RIO to „naruszało par. 2 ust. 1 pkt 4 załącznika nr 8 do rozporządzenia ministra finansów, funduszy i polityki regionalnej z 17 grudnia 2020 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych”.

►Co wynika z przepisów. Rb-Z to kwartalne sprawozdanie o stanie zobowiązań według tytułów dłużnych oraz poręczeń i gwarancji. Zgodnie z przywołanym przepisem prezentowane są w nim m.in. wymagalne zobowiązania – rozumiane jako wszystkie bezsporne zobowiązania, których termin płatności dla dłużnika minął, a które nie zostały ani przedawnione, ani umorzone. Wynikają głównie z dostaw towarów i usług (np. faktur niezapłaconych w terminie), prawomocnych orzeczeń sądu, udzielonych poręczeń i gwarancji.

Kategoria ta nie obejmuje zobowiązań wymagalnych z tytułu papierów wartościowych, pożyczek i kredytów oraz przyjętych depozytów, a także odsetek za opóźnienie od wymagalnych zobowiązań. W sytuacji, w której zostanie zawarta ugoda pomiędzy dłużnikiem a wierzycielem i zobowiązanie uprzednio wymagalne zostanie zrestrukturyzowane (tj. wierzyciel wyznaczy nowy harmonogram spłat) i przestaje być wymagalne, a więc nie wykazuje się go w wierszu E4. W tej kategorii zobowiązań wykazywane są niezwrócone w terminie depozyty mające charakter gwarancji należytego wykonania zobowiązania (np. kaucje mieszkaniowe, depozyty przyjęte przez jednostkę sprawozdającą się w celu zabezpieczenia należytego wykonania umów).

RIO nakazała jednostce, aby przestrzegała przepisów rozporządzenia.

►Wniosek. JST powinna wykazywać w sprawozdaniu Rb-Z zobowiązania wymagalne wynikające z tytułu niezwróconych w terminie zabezpieczeń należytego wykonania umowy. ©℗

14. Zbyt późne pobranie zabezpieczenia

Zamawiający (jednostka samorządu terytorialnego) nie pobrał pełnej kwoty zabezpieczenia należytego wykonania umowy przed jej podpisaniem

To błąd, który stwierdziła RIO w Katowicach (wystąpienie pokontrolne z 24 czerwca 2022 r.; znak WK-610/6/4/22).

►Na czym polega błąd. W trakcie kontroli RIO wykryła nieprawidłowość w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego przeprowadzonym w 2020 r. pod nazwą: „Przebudowa drogi ul. Plebiscytowa”. Izba stwierdziła, że zamawiający nie wyegzekwował od wykonawcy kwoty 13 500 zł, która powinna zostać wniesiona jako część zabezpieczenia należytego wykonania umowy, mimo że przed podpisaniem umowy (23 kwietnia 2020 r.) żądał zabezpieczenia w pełnej wysokości 22 500 zł.

Tym samym według izby zamawiający naruszył: art. 147 ust. 1 i 2 oraz art. 150 ust. 1 ustawy z 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2019 r., poz. 1843, obecnie uchylonej) a także rozdział XIX pkt 1 ustalonej przez siebie specyfikacji istotnych warunków zamówienia.

►Co wynika z przepisów. Zgodnie z przytoczonymi przez RIO przepisami, zamawiający powinien przed podpisaniem umowy otrzymać od wykonawcy zabezpieczenie w wysokości 5 proc. całkowitej ceny brutto podanej w ofercie. Jej zalecenie jest aktualne na gruncie Prawa zamówień publicznych z 2019 r. W nowym p.z.p. kwestie te reguluje m.in. art. 134 ust. 2 pkt 5 p.z.p., z którego wynika, że SWZ zawiera również informacje dotyczące zabezpieczenia należytego wykonania umowy, jeżeli zamawiający przewiduje obowiązek jego wniesienia.

Z kolei w myśl art. 449 ust. 3 p.z.p. zabezpieczenie wnosi się przed zawarciem umowy, chyba że ustawa stanowi inaczej lub zamawiający określi inny termin w dokumentach zamówienia.

RIO nakazała jednostce, aby egzekwowała od wykonawców obowiązek wniesienia w pełnej wysokości zabezpieczeń należytego wykonania umowy przed podpisaniem umowy (…) a także dokładnie sprawdzała treść zawieranych umów pod kątem zgodności ujętych w nich zapisów ze stanem faktycznym.

►Wniosek. JST powinna dopilnować, aby przed podpisaniem umowy w sprawie zamówienia publicznego wykonawca wniósł pełną kwotę zabezpieczenia należytego wykonania umowy. ©℗

15. Bez zapisów w polityce rachunkowości

W polityce rachunkowości jednostka nie ujęła kont, które dotyczą zabezpieczeń należytego wykonania umów ani zasad ich funkcjonowania

Tę nieprawidłowość stwierdziła Regionalna Izba Obrachunkowa w Katowicach w wystąpieniu pokontrolnym z 2 sierpnia 2023 r. (znak sprawy: WK-610/14/4/23).

►Na czym polega błąd. RIO wskazała, że „W obowiązującej w latach 2019–2023 polityce rachunkowości wprowadzonej zarządzeniem wójta (…) Nr W.0050.65.2019 (….) nie wskazano i nie opisano zasad funkcjonowania konta bilansowego (…..) oraz konta pozabilansowego 910 „Zabezpieczenia należytego wykonania umów oraz z tytułu gwarancji i rękojmi w formie niepieniężnej” pomimo, że konta te w okresie objętym kontrolą funkcjonowały w księgach urzędu gminy (jednostki budżetowej) i księgach gminy (organu)”.

►Co wynika z przepisów. W myśl art. 10 ust. 1 pkt 3 lit. u.r. jednostka powinna posiadać dokumentację opisującą w języku polskim przyjęte przez nią zasady (politykę) rachunkowości, a w szczególności dotyczące sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych, w tym co najmniej zakładowego planu kont, ustalającego wykaz kont księgi głównej, przyjęte zasady klasyfikacji zdarzeń, zasady prowadzenia kont ksiąg pomocniczych oraz ich powiązania z kontami księgi głównej.

Poza tym zgodnie z art. 10 ust. 2 u.r. kierownik jednostki ustala w formie pisemnej i aktualizuje powyższą dokumentację.

RIO nakazała jednostce uzupełnić dokumentację w sprawie zasad (polityki) rachunkowości, w tym zakładowy plan kont dla urzędu gminy, m.in. o konto pozabilansowe 910 i opis prowadzenia ewidencji na tym koncie, mając na uwadze art. 10 ust. 1 pkt 3 lit. a oraz art. 10 ust. 2 u.r. oraz par. 20 ust. 1 rozporządzenia ministra rozwoju i finansów z 13 września 2017 r. w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej.

►Wniosek. Kwoty przekazane jako zabezpieczenie należytego wykonania umowy należy ewidencjonować na odpowiednim koncie pozabilansowym. To konto oraz zasady jego działania powinny być opisane w polityce rachunkowości jednostki. ©℗

16. Brak ewidencji gwarancji

Brak prowadzenia w książce druków ścisłego zarachowania ewidencji dokumentów gwarancji udzielonych tytułem należytego zabezpieczenia wykonania umowy

Taką nieprawidłowość stwierdziła RIO w Białymstoku w jednym z kontrolowanych starostw (wystąpienie pokontrolne z 10 maja 2024 r.; znak RIO.IV.6001–1/24).

►Na czym polega błąd. Izba wskazała, że starostwo nie wpisywało dokumentów gwarancyjnych do książki druków ścisłego zarachowania, choć miało taki obowiązek. „Kontrola zagadnień dotyczących gospodarki drukami ścisłego zarachowania wykazała, że wbrew obowiązkowi nałożonemu postanowieniami regulacji wewnętrznych Starostwa zaniechano prowadzenia w książce druków ścisłego zarachowania ewidencji dokumentów gwarancji udzielonych tytułem zabezpieczenia należytego wykonania umowy i usunięcia wad”.

►Co wynika z przepisów. Przepisy nie wskazują jednoznacznie, czy urzędy muszą ewidencjonować dokumenty gwarancji. Jednak każda jednostka organizacyjna (szczególnie jednostka sektora finansów publicznych, jednostka budżetowa lub samorządowa) powinna posiadać wewnętrzną instrukcję gospodarowania środkami trwałymi i innymi składnikami majątku, w tym także instrukcję w sprawie zasad gospodarowania oraz ścisłego zarachowania składników majątkowych. Wynika to z art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o rachunkowości, w myśl którego: „Jednostka powinna posiadać dokumentację opisującą w języku polskim przyjęte przez nią zasady (politykę) rachunkowości, a w szczególności dotyczące:

3) sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych, w tym co najmniej:

a) zakładowego planu kont, ustalającego wykaz kont księgi głównej, przyjęte zasady klasyfikacji zdarzeń, zasady prowadzenia kont ksiąg pomocniczych oraz ich powiązania z kontami księgi głównej,

b) wykazu ksiąg rachunkowych, a przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy użyciu komputera – wykazu zbiorów danych tworzących księgi rachunkowe na informatycznych nośnikach danych z określeniem ich struktury, wzajemnych powiązań oraz ich funkcji w organizacji całości ksiąg rachunkowych i w procesach przetwarzania danych,

c) opisu systemu przetwarzania danych, a przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy użyciu komputera – opisu systemu informatycznego, zawierającego wykaz programów, procedur lub funkcji, w zależności od struktury oprogramowania, wraz z opisem algorytmów i parametrów oraz programowych zasad ochrony danych, w tym w szczególności metod zabezpieczenia dostępu do danych i systemu ich przetwarzania, a ponadto określenie wersji oprogramowania i daty rozpoczęcia jego eksploatacji.

Z art. 35 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym wynika, że starosta jest kierownikiem starostwa powiatowego oraz zwierzchnikiem służbowym pracowników starostwa i kierowników jednostek organizacyjnych powiatu oraz zwierzchnikiem powiatowych służb, inspekcji i straży.

RIO nakazała jednostce prowadzić w książce druków ścisłego zarachowania ewidencję dokumentów gwarancji udzielonych tytułem zabezpieczenia należytego wykonania umowy.

►Wniosek. Dokumentację dotyczącą zabezpieczenia należytego wykonania umów należy odpowiednio ewidencjonować w jednostce. Powinna być ona objęta wewnętrznymi przepisami regulującymi instrukcję w sprawie zasad gospodarowania drukami ścisłego zarachowania. ©℗

17. Rozbieżne dane w dokumentacji zamówienia

Specyfikacja warunków zamówienia nie przewidywała zabezpieczenia należytego wykonania umowy, natomiast projekt umowy oraz sama umowa zawierały zapis o zabezpieczeniu

Tę nieprawidłowość stwierdziła Regionalna Izba Obrachunkowa w Kielcach w wystąpieniu pokontrolnym z 18 sierpnia 2020 r. (znak sprawy: WK.60.21.2020).

►Na czym polega błąd. W dokumencie RIO tak opisała nieprawidłowość: „W treści Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia rozdział XXV „Wymagania dotyczące zabezpieczenia należytego wykonania umowy” zamawiający wskazał, że nie wymaga wniesienia zabezpieczenia należytego wykonania umowy. Jednocześnie w załączniku nr 7 (projekt umowy) w § 6 wskazał, że wykonawca wnosi zabezpieczenie wykonania umowy stanowiące 5 proc. wartości ceny wykonania niniejszego zamówienia określonej w par. 5 ust. 1 (wynagrodzenie i zapłata wynagrodzenia). Ponadto w podpisanej umowie z wykonawcą nr (….) z dnia (….) na realizację powyższego zadania Zamawiający wprowadził w par. 6 zapis, że Wykonawca wniósł zabezpieczenie należytego wykonania umowy w wysokości 10 000,00 zł w formie gwarancji ubezpieczeniowej”.

►Co wynika z przepisów. Z art. 16 p.z.p. wynika, że zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie o udzielenie zamówienia w sposób:

• zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz równe traktowanie wykonawców;
• przejrzysty;
• proporcjonalny.

Z kolei, zgodnie z art. 134 ust. 2 pkt 5 p.z.p. specyfikacja warunków zamówienia zawiera również informacje dotyczące zabezpieczenia należytego wykonania umowy, jeżeli zamawiający przewiduje obowiązek jego wniesienia. Przepisy nie pozwalają, aby zapisy w dokumentacji były wewnętrznie sprzeczne. Warunki w specyfikacji warunków zamówienia winny być spójne z warunkami podanymi w projekcie umowy albo w umowie w sprawie zamówienia publicznego.

RIO nakazała jednostce, aby zapisy w SWZ i w umowie:

• były prawidłowe i jasne,
• uwzględniały obowiązujące przepisy p.z.p.

►Wniosek. Dokumentacja zamówienia publicznego, w tym dotycząca zabezpieczenia należytego wykonania umowy, powinna być spójna. Jeśli specyfikacja warunków zamówienia nie przewiduje takiego zabezpieczenia, to również projekt umowy (lub sama umowa) nie powinien zawierać zapisów na ten temat. ©℗