Wadliwa kwota długu w wieloletniej prognozie finansowej spowoduje interwencję RIO

Regionalna izba obrachunkowa weryfikowała uchwałę rady gminy w sprawie prognozy finansowej. Okazało się, że podaliśmy zawyżoną kwotę długu, bo według wyliczeń RIO jest ona niższa o ok. 10 proc. Czy izba może podważyć całą uchwałę?

Wieloletnia prognoza finansowa (dalej: WPF) to dokument, który pozwala jednostce samorządu terytorialnego planować swoją gospodarkę finansową. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 22 marca 2017 r. (sygn. akt II GSK 1911/15) zaakcentował, że elementy, z jakich powinna się składać WPF, są określone w art. 226 ust. 1 ustawy o finansach publicznych (dalej: u.f.p.). Przepis ten stanowi, że powinna ona być realistyczna, a w treści powinny m.in. znaleźć się:

• dane dotyczące zarówno dochodów, jak i wydatków bieżących budżetu jednostek samorządu terytorialnego;
• przychody i rozchody budżetu jednostki samorządu terytorialnego, z uwzględnieniem długu zaciągniętego oraz planowanego do zaciągnięcia;
• kwota długu jednostki samorządu terytorialnego (…) oraz sposób sfinansowania spłaty długu;
• przeznaczenie nadwyżki albo sposób sfinansowania deficytu.

Trzeba podkreślić, że powyższa lista elementów nie jest wyczerpująca, a jej zawartość i szczegółowość zależy od ustaleń konkretnej jednostki. NSA podkreślił, że choć WPF nie stanowi planu, ale prognozę, czyli plan działań finansowych na przyszłość, to jest to dokument, który powinien zawierać dane odnoszące się do gospodarki finansowej konkretnej jednostki w sposób maksymalnie realny. A więc powinien uwzględniać wiele zmiennych czynników, które mogą w przyszłości mieć wpływ na gospodarkę finansową JST.

Dług

Kwota długu jest prezentowana w pozycji oznaczonej cyfrą 6 w arkuszu prognozy finansowej (stanowiącym załącznik do uchwały w sprawie prognozy). Przypomnijmy, że chodzi tutaj o państwowy dług publiczny, który zgodnie z art. 72 u.f.p. obejmuje zobowiązania sektora finansów publicznych z tytułów:

1) wyemitowanych papierów wartościowych opiewających na wierzytelności pieniężne;

2) zaciągniętych kredytów i pożyczek;

3) przyjętych depozytów;

4) wymagalnych zobowiązań:

a) wynikających z odrębnych ustaw oraz prawomocnych orzeczeń sądów lub ostatecznych decyzji administracyjnych,

b) uznanych za bezsporne przez właściwą jednostkę sektora finansów publicznych będącą dłużnikiem.

Z punktu widzenia jednostki samo rządu terytorialnego (np. gminy) kluczowe jest to, że wspomniane długi mają wpływ na sytuację finansową, co może w konsekwencji wiązać się z pewnymi ograniczeniami prawnymi (m.in. wynikającymi z przekroczenia ustawowych limitów zadłużenia).

Orzecznictwo

W sytuacji opisanej w pytaniu pomocna jest uchwała Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Olsztynie z 6 marca 2024 r. (nr 0102–113/24). Organ nadzoru, który weryfikował uchwałę rady miejskiej w sprawie zmiany uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej, uznał ją za wadliwą i stwierdził jej nieważność. Wada polegała na tym, że w załączniku do uchwały do prognozy finansowej podano zawyżoną kwotę długu o ok. 900 tys. zł. Izba przypomniała, że zgodnie z art. 226 ust. 1 pkt 6 u.f.p. wieloletnia prognoza finansowa musi być realistyczna i dla każdego roku objętego prognozą określać co najmniej kwotę długu jednostki samorządu terytorialnego oraz sposób sfinansowania jego spłaty. Następnie podkreśliła, że kwota długu dla każdego roku objętego wieloletnią prognozą finansową – jako obligatoryjny element tej prognozy – powinna być określona w prawidłowej wysokości, tak by umożliwić właściwą ocenę gospodarki finansowej jednostki w każdym roku tej prognozy. Dodano, że ustalenie przez radę miasta nieprawidłowej kwoty długu dla 2024 r. i lata następne w sposób istotny narusza art. 226 ust. 1 pkt 6 u.f.p. Finalnie RIO stwierdziła nieważność uchwały rady miejskiej w sprawie wieloletniej prognozy finansowej na lata 2024–2037 w zakresie kwoty długu w 2024 r. i w latach następnych. Z powyższego należy wnioskować, że błąd nawet w jednym z okresów rocznych objętych perspektywą wieloletniej prognozy finansowej spowoduje błąd całej prognozy.

Odpowiadając na pytanie czytelnika: nieprawidłowe oszacowanie kwoty długu w ramach WPF oznacza, że cała prognoza nie spełnia wymogu realności, a więc jest sprzeczna z przepisami u.f.p. RIO ma zatem podstawy do stwierdzenia nieważności uchwały rady gminy w części, w jakiej dotyczy ona długu w każdym z kolejnych lat objętych prognozą. ©℗