Rząd szykuje najem senioralny. Będzie można zmienić swoje mieszkanie bez kryterium dochodowego

„Osoby te nie będą musiały spełniać kryterium dochodowego obowiązującego w danej gminie przy standardowej umowie najmu lokalu mieszkalnego wchodzącego w skład mieszkaniowego zasobu gminy. Wynajęcie seniorom takich lokali nie wynika wszakże z ich trudnej sytuacji materialnej, a z ograniczeń w codziennym życiu spowodowanych utrudnionym dostępem do mieszkań. Gmina będzie mogła podnajmować od osoby starszej mieszkanie stanowiące jej własność. Ważne, że w proponowanym rozwiązaniu stan prawny własności mieszkania osoby starszej nie ulegnie zmianie, tzn. że pozostaje ono jej własnością. W sytuacji rezygnacji seniora z gminnego lokum, mieszkanie stanowiące jego własność będzie mu zwracane, a w przypadku śmierci pozostaje ono w masie spadkowej” – czytamy w założeniach do projektu.

Minister Marzena Okła-Drewnowicz wyjaśnia, że celem nowego rozwiązania jest zapewnienie osobom starszym możliwości mieszkania w przestrzeni, która nie będzie ograniczać ich samodzielności i poczucia godności. Projektodawca spodziewa się, że umowa najmu senioralnego poprawi fizyczny i psychiczny komfort życia seniorów i pozwoli im dłużej samodzielnie funkcjonować, co może zmniejszyć liczbę osób, które trafiają do domów pomocy społecznej

Będzie więcej mieszkań komunalnych

– Zapowiada się interesująco – ocenia proponowane rozwiązanie Marek Wójcik, ekspert ds. legislacji Związku Miast Polskich. – Z punktu widzenia samorządów widzę w tym szansę na pozyskanie dodatkowych mieszkań o większej powierzchni, których potrzebują rodziny z dziećmi. Już dzisiaj w ramach zasobu mieszkań komunalnych pomagamy seniorom w zamianach. Problemem jest nie tylko położenie mieszkania wysoko na piętrze w budynku bez windy, ale także koszt utrzymania dużego mieszkania dla osób samotnych. Nowością będzie to, że będziemy musieli zarządzać mieszkaniem, które nie jest gminne, ale to jest do zrobienia – dodaje Wójcik, postulując, aby z nowego narzędzia mogły też korzystać osoby niepełnosprawne.

Bolesław Meluch, wiceprezes Krajowego Instytutu Gospodarki Senioralnej, podpowiada, żeby do poszukiwania mieszkań odpowiednich dla seniorów gminy wykorzystały Społeczne Agencje Najmu.

– Mogą się zająć też wynajmem mieszkania seniora, a także nadzorem nad tym wynajmem. Na pewno senior, podejmując decyzję o skorzystaniu z dedykowanej mu umowy najmu, będzie się zastanawiał, w jakim stanie będzie jego mieszkanie, gdy zechce wrócić do niego – mówi prezes Meluch.

Umowa najmu senioralnego zapewni niższe rachunki za mieszkanie

Uważa, że powodzenie umowy senioralnej będzie zależało nie tylko od tego, ile mieszkań gminy mogą zaproponować na taki wynajem, ale też na ile przekonają do tego seniorów.

– Wiemy, że 60 proc. seniorów jest właścicielami mieszkań czy domów. Adresatów umowy najmu senioralnego jest więc wielu, ale z naszych badań wynika, że trzeba ich przekonać do przeprowadzki. Gdy zapytaliśmy w badaniu, kto byłby gotowy się przeprowadzić, to ponad 80 proc. nie było tym zainteresowanych, ale gdy np. okazało się, że w nowym mieszkaniu rachunki za ogrzewanie byłyby dużo niższe, to natychmiast gotowość do przeprowadzki rosła – wskazuje Bolesław Meluch.

Jak przekonać seniorów do przeprowadzki?

Z kolei dr Elżbieta Ostrowska, kierująca Polskim Związkiem Emerytów, Rencistów i Inwalidów, uważa, że każde rozwiązanie, które może pomóc osobom uwięzionym w swoich mieszkaniach z powodu barier architektonicznych, jest dobre.

– W takiej sytuacji są tysiące osób. Uważam, że zachętą do skorzystania z tej opcji, poza poprawą samodzielności, jest to, że senior pozostaje właścicielem swojego mieszkania. Pytanie, ile w zasobach gmin jest mieszkań, które będą odpowiednie dla seniorów. Tu nie chodzi tylko o windę. To jest kwestia progów czy szerszych drzwi, w których mieści się wózek. To już jest oczywiście inny problem – mówi dr Ostrowska.

Hanna Milewska-Wilk, ekspertka Instytutu Rozwoju Miast i Regionów, zastanawia się, czy skoro już senior zdecyduje się podjąć trud przeprowadzki, to nie lepszym rozwiązaniem jest jednak sprzedaż mieszkania, które go ogranicza, i kupno innego.

– Ilu seniorów będzie gotowych zaakceptować, że gmina wynajmie ich mieszkanie osobom, na których wybór oni nie będą mieli wpływu – mówi Hanna Milewska-Wilk.

– Kilka lat temu robiliśmy taką symulację i wyszło nam, że w budynkach, w których jest 10 mieszkań na klatkę, utrzymanie windy oznaczało dodatkowe 100 zł miesięcznie do czynszu. Dziś byłoby to na pewno więcej i mieszkańcom trudno byłoby ten koszt udźwignąć – mówi ekspertka.

Natomiast dr Agnieszka Labus, architekt, prezes Fundacji Laboratorium Architektury 60+ i adiunkt na Wydziale Architektury Politechniki Śląskiej, jest pewna, że polityka mieszkaniowa państwa powinna uwzględniać potrzeby seniorów, mając na uwadze prawo do starzenia się w miejscu (czyli w środowisku, do którego senior się przyzwyczaił).

– Mam nadzieję, że projektodawcy, nim przygotowali propozycję umowy najmu senioralnego, zbadali, jakie może być zainteresowanie takim rozwiązaniem i nie strzelają w ciemno. Trudno mi ocenić, jak przyjmą je osoby, do których jest adresowana. Uważam jednak, że im więcej możliwości zaoferuje państwo, tym lepiej. Trudno o jedno uniwersalne i odpowiadające wszystkim rozwiązanie – mówi dr Agnieszka Labus. ©℗