Tak wynika z komunikatu, jaki do samorządów skierowało Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS). Jest ono związane ze stosowaniem przepisów dotyczących świadczenia pielęgnacyjnego oraz świadczenia wspierającego. Pierwsze z nich jest wypłacane osobie, która sprawuje opiekę nad niepełnosprawnym członkiem rodziny. Z kolei drugie z nich jest skierowane bezpośrednio do osoby z dysfunkcją zdrowotną i wynosi od 40 proc. do 220 proc. renty socjalnej, w zależności od tego, jaki poziom potrzeby wsparcia został jej ustalony (jest on wyrażany w punktach). Zgodnie z art. 63 ust. 6 ustawy z 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym (Dz.U. poz. 1429) obydwa te świadczenia, choć należą się różnym osobom, nie mogą być łączone.

Świadczenie pielęgnacyjne i świadczenie wspierające wypłacone za ten sam okres

Co do zasady jest tak, że wypłata świadczenia pielęgnacyjnego jest wstrzymywana, jeżeli osoba niepełnosprawna złoży w ZUS wniosek o świadczenie wspierające. Jednak z uwagi na to, że jest ono często przyznawane przez zakład z mocą wsteczną (ze względu na długi czas oczekiwania przez osoby niepełnosprawne na decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia), dochodzi do sytuacji, że przez pewien okres uprawnienia do świadczenia pielęgnacyjnego oraz świadczenia wspierającego się pokrywają. W takich przypadkach art. 63 ust. 11 ustawy stanowi, że jeśli osoba wymagająca opieki otrzymała świadczenie wspierające za miesiące, w których jej opiekun korzystał ze świadczenia pielęgnacyjnego, to drugie uznawane jest za nienależnie pobrane i powinno zostać zwrócone do gminy.

Osobna kategoria świadczeń nienależnie pobranych bez odsetek

Na tym tle pojawiają się wątpliwości, które resort rodziny postanowił wyjaśnić. Chodzi o kwestię odsetek od nienależnie pobranej pomocy finansowej. Świadczenie pielęgnacyjne zalicza się do świadczeń rodzinnych, a w ich przypadku naliczanie odsetek reguluje art. 30 ust. 2b ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 323 ze zm.). Jednak, jak podkreśla MRPiPS, przepis ten nie wymienia nienależnie pobranych świadczeń, o których jest mowa w art. 63 ust. 11 ustawy z 7 lipca 2023 r. Jest on bowiem przepisem szczególnym w stosunku do ustawy o świadczeniach rodzinnych, który wprowadził dodatkową kategorię nienależnie pobranych i tym samym podlegających zwrotowi świadczeń, a w jego treści nie został uwzględniony wymóg naliczania odsetek. To oznacza, że w odniesieniu do tego rodzaju nienależnie pobranych świadczeń brak jest podstawy prawnej do naliczania odsetek, a domaganie się ich uiszczenia jest działaniem bezprawnym.