Karta Nauczyciela będzie zmieniona. Rząd przedstawił projekt, ale o nadgodzinach nic w nim nie ma

Rząd przekazał do konsultacji projekt nowelizacji Karty nauczyciela, zawierający korzystne rozwiązaniadotyczące m.in. odpraw i nagród jubileuszowych. Nie uwzględniono w nim jednak ostatniego rozstrzygnięcia Sądu Najwyższego o nadgodzinach.

Podniesienie prestiżu zawodu nauczyciela przez zapewnienie im korzystniejszych niż obecnie warunków dotyczących wynagradzania, czasu pracy i ochrony stosunku pracy – tak resort edukacji uzasadnia wprowadzenie zaproponowanych rozwiązań. Zostały one wypracowane w ramach zespołu do spraw pragmatyki zawodowej nauczycieli.

Karta nauczyciela do zmiany przed wyborami

Katarzyna Lubnauer, wiceminister edukacji, jeszcze kilka tygodni temu informowała, że projekt nowelizacji Karty nauczyciela jest na bardzo wstępnym etapie. Nie brakuje więc opinii, że przyspieszenie procesu legislacyjnego ma związek ze zbliżającymi się wyborami prezydenckimi i z chęcią zdobycia dodatkowych głosów poparcia środowiska oświatowego.

Związki zgłoszą poprawki do projektu

W projekcie nowelizacji ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 986 ze zm.) i innych ustaw znalazły się niemal wszystkie propozycje zmian, które zapowiadaliśmy wcześniej w DGP. Nie zawarto w nim jednak regulacji dotyczących uchwały SN z 26 lutego 2025 r., z której wynika, że praca wykonywana przez nauczyciela ponad normy czasu pracy z art. 42 ust. 1 Karty nauczyciela jest pracą w godzinach nadliczbowych w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy (sygn. akt III PZP 3/24).

Nie uwzględniono również uchwały SN z 18 marca 2025 r. (sygn. akt III PZP 5/24). Zgodnie z nią nauczycielowi, który został prawomocnie uniewinniony od zarzutów dyscyplinarnych, a wcześniej, w czasie postępowania, był zawieszony w obowiązkach, należy wypłacić nie tylko cofniętą w czasie tego zawieszenia pensję zasadniczą, ale również dodatki: motywacyjny i za wysługę lat.

– W trakcie konsultacji społecznych zgłosimy uwagę, aby kwestie związane z nadgodzinami zostały uregulowane w tym projekcie – mówi dr Waldemar Jakubowski, przewodniczący Krajowej Sekcji Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność”. – Będziemy też proponować, aby nauczyciel oczyszczony z zarzutów miał wypłacaną całą pensję wraz z dodatkami. Orzeczenia Sądu Najwyższego poparły nasze wcześniejsze postulaty, niestety, w projekcie nie uwzględniono takich zmian – kwituje.

Wtóruje mu Sławomir Wittkowicz, członek prezydium Forum Związków Zawodowych, przewodniczący WZZ „Forum-Oświata”. On również zapowiada, że w uwagach w trakcie konsultacji będzie domagał się uwzględnienia w przepisach uchwał Sądu Najwyższego.

Zmiany w zastępstwach

W zakresie dodatkowej pracy nauczycieli resort podtrzymał zapowiedź, że rozprawi się z praktyką dyrektorów szkół, którzy w celu oszczędności organizują doraźne zastępstwa w niewłaściwy sposób. Przydzielają nauczycielom zajęcia w zastępstwie za nieobecnego kolegę do realizacji w czasie, w którym powinni oni wykonywać swoje zadania. Dotyczy to w szczególności nauczycieli bibliotekarzy oraz nauczycieli specjalistów, w tym pedagogów, psychologów i logopedów.

Po zmianach nie będzie można wykorzystywać tych nauczycieli do zastępstw. Przewidziano jednak wyjątek, kiedy z przyczyn dotyczących szkoły w danym dniu nauczyciel nie mógłby zrealizować zajęć wynikających z tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć. Z taką sytuacją mamy do czynienia, np. gdy klasa, z którą nauczyciel powinien prowadzić zajęcia, wyjedzie na wycieczkę. Dyrektor szkoły będzie mógł wówczas powierzyć nauczycielowi doraźne zastępstwa w ramach ustalonego wynagrodzenia.

Zmiany w postępowaniach dyscyplinarnych

Ministerstwo uregulowało też jedną kwestię dotyczącą postępowania dyscyplinarnego, choć inną niż wypłata dodatków za okres zawieszenia. Z projektu wynika, że wojewodowie nie będą już mogli zlecać realizacji zadań dotyczących postępowania dyscyplinarnego kuratorom oświaty.

Resort edukacji tłumaczy, że w powszechnym odczuciu równoczesne wykonywanie funkcji organu sprawującego nadzór pedagogiczny nad szkołami i placówkami oraz funkcji przypisanych organowi, przy którym działa komisja dyscyplinarna, budzi wątpliwości co do obiektywizmu takiego organu.

– Domagaliśmy się tej zmiany od dawna – mówi Krzysztof Baszczyński ze Związku Nauczycielstwa Polskiego. – Odbieramy ten projekt pozytywnie, choć ubolewamy, że nie trwają prace nad wprowadzeniem drugiego projektu, który zakłada automatyczny wzrost wynagrodzeń dla nauczycieli, uzależniony od wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Wszystkie nasze niezrealizowane postulaty będziemy chcieli zgłosić w konsultacjach, a jak to nie poskutkuje, to spróbujemy je przeforsować poprzez posłów w trakcie prac w parlamencie – zapowiada Baszczyński.

Dodatkowe pieniądze od stycznia

Zmiany zaproponowane w projekcie mają wejść w życie 1 września 2025 r., z wyjątkiem tych, które rodzą skutki finansowe, jak np. wprowadzenie dodatkowej nagrody jubileuszowej, zwiększenie odpraw emerytalnych czy też wydłużenie okresu pobierania świadczeń kompensacyjnych. Te mają zacząć obowiązywać od 1 stycznia 2026 r. Środki na ten cel mają się znaleźć w budżecie na potrzeby oświatowe.

– Mamy nadzieję, że na te wszystkie rozwiązania rząd zapewni wystarczającą ilość funduszy. Nie zamierzamy dokładać dodatkowych pieniędzy, bo nie mamy skąd. Do tej pory niezależnie od tego, kto rządził, zawsze przy takich zmianach o charakterze finansowym finanse okazywały się mocno niedoszacowane – ostrzega Marek Wójcik ze Związku Miast Polskich. ©℗