Projekt nowelizacji Karty Nauczyciela oraz innych ustaw przewiduje skrócenie okresu zatrudnienia nauczycieli początkujących na umowę o pracę na czas określony, umożliwienie nauczycielom uprawnionym do wcześniejszej emerytury skorzystania z urlopu dla poratowania zdrowia oraz rozszerzenie grona osób uprawnionych do kompensacji emerytalnych.

Projekt przygotowany przez Ministerstwo Edukacji Narodowej trafił w piątek do konsultacji publicznych.

Co zakłada projekt?

W projekcie oprócz zmian w ustawie Karta Nauczyciela zaproponowano także zmiany w ustawie o systemie oświaty, ustawie o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych oraz w ustawie o Systemie Informacji Oświatowej. Jak wynika z uzasadnienia do projektu jest on odpowiedzią na postulaty zgłaszane m.in. przez stronę związkową na posiedzenia Zespołu do spraw pragmatyki zawodowej nauczycieli.

W projekcie zapisano m.in. skrócenie okresu zatrudnienia nauczyciela posiadającego wymagane kwalifikacje, ale nieposiadającego stopnia awansu zawodowego, na podstawie umowy o pracę na czas określony z dwóch lat szkolnych do jednego roku szkolnego. Jak napisał MEN w uzasadnieniu do projektu zmiana ta ma na celu zachęcenie młodych absolwentów studiów do podejmowania pracy w zawodzie nauczyciela, umożliwiając wcześniejszą niż obecnie stabilizację zatrudnienia. Projekt zawiera też zapisy doprecyzowujące obowiązki mentora.

Zaproponowano także określenie przypadków, w których nauczyciel zachowuje albo traci prawo do wynagrodzenia za przydzielone, ale niezrealizowane godziny ponadwymiarowe. Co do zasady wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe przysługiwało za zrealizowane godziny zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych. Od tej zasady zostały przewidziane jednak wyjątki. Nauczyciel otrzyma wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe, mimo że ich nie zrealizował, jeśli w tym czasie realizował przydzielona mu przez dyrektora szkoły zajęcia uwzględniające potrzeby i zainteresowania uczniów. Zaproponowano też ujednolicenie obliczania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw dla nauczycieli szkół prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego i organy administracji rządowej oraz zmianę przesłanki przydzielenia nauczycielowi godzin ponadwymiarowych.

W projekcie znalazły się zapisy mające na celu wyeliminowanie przypadków przydzielania nauczycielom zastępstw doraźnych za nieobecnych nauczycieli do realizacji w czasie, w którym powinni oni realizować zajęcia w ramach obowiązującego ich tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć.

Głos dyrektorów szkół niepublicznych. Tak oceniają kondycję oświaty
Głos dyrektorów szkół niepublicznych. Tak oceniają kondycję oświaty

Zobacz również

Chodzi o sytuacje, gdy dyrektor szkoły przydziela zastępstwa nauczycielom bibliotekarzom bibliotek szkolnych i nauczycielom specjalistom: pedagogom, psychologom i logopedom. Zastępstwa zorganizowane w ten sposób kolidują z podstawowymi zadaniami nauczycieli na zajmowanych przez nich stanowiskach, dezorganizują ich pracę, a nauczyciele, którym przydzielono w ten sposób zastępstwa, nie otrzymują z tego tytułu dodatkowego wynagrodzenia.

Godziny doraźnych zastępstw

W projekcie wskazano, że godziny doraźnych zastępstw nie mogą być realizowane w czasie realizacji przez nauczyciela zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz, ustalonych w planie zajęć tego nauczyciela.

Nowelizacja ma przesunąć termin wypłaty składników wynagrodzenia, których wysokość może być ustalona jedynie na podstawie już wykonanych prac – składniki te będą wypłacane miesięcznie lub jednorazowo z dołu do piątego dnia miesiąca, następującego po miesiącu, za który przysługuje to wynagrodzenie.

Nowela umożliwia również przedłużenie powierzenia stanowiska dyrektora szkoły lub placówki na kolejny okres bez konieczności przeprowadzenia konkursu.

Wcześniejsza emerytura i urlop dla zdrowia

Nowelizacja ma również umożliwić nauczycielom, którym do nabycia prawa do emerytury brakuje mniej niż rok, skorzystania z urlopu dla poratowania zdrowia na leczenie uzdrowiskowe lub rehabilitację uzdrowiskową. Obecnie nabycie uprawnień do wcześniejszej emerytury uniemożliwia nauczycielom skorzystanie z urlopu dla poratowania zdrowia, mimo że nie zamierzają oni korzystać z uprawnień do emerytury przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego.

Zmiany te miałby wejść w życie z dniem 1 września 2025 r.

Zgodnie z projektem, kilka miesięcy później - z dniem 1 stycznia 2026 r. - rozszerzona ma zostać grupa nauczycieli uprawnionych do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego o nauczycieli, którzy dotychczas nie byli do niego uprawnieni.

Chodzi o nauczycieli publicznych i niepublicznych placówek oświatowo-wychowawczych, centrów kształcenia zawodowego oraz branżowych centrów umiejętności, placówek artystycznych, bibliotek pedagogicznych, placówek doskonalenia nauczycieli i kolegiów pracowników służb społecznych, a także nauczycieli zatrudnionych w okręgowych ośrodkach wychowawczych, zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich. Nauczycielskie świadczenia kompensacyjne są odpowiednikiem emerytur pomostowych.

Wymiar godzin

Z kolei od 1 września 2026 r. ujednolicony ma być tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć nauczycieli praktycznej nauki zawodu z tygodniowym obowiązkowym wymiarem godzin zajęć nauczycieli teoretycznych przedmiotów zawodowych w szkołach prowadzących kształcenie zawodowe. Obydwie grupy nauczycieli ma obowiązywać taki sam tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć, tj. 18 godzin tygodniowo. Obecnie pensum nauczycieli praktycznej nauki zawodu wynosi 20 godzin.

W projekcie zaproponowano też m.in. zmianę przepisów dotyczących ochrony przedemerytalnej, odpraw emerytalnych i nagród jubileuszowych. (PAP)

dsr/ jann/