Samorządowcy na każdym szczeblu drabiny administracyjnej nie mogą ukrywać informacji o swoich dochodach czy posiadanych nieruchomościach. Ujawnienie nieprawdziwych informacji lub zaniechanie tego obowiązku może skończyć się nie tylko utratą pensji, wygaśnięciem mandatu czy zerwaniem stosunku pracy. Wówczas kary można wymierzać zgodnie z kodeksem karnym.

Obowiązek składania oświadczeń majątkowych ciąży m.in. na samorządwcach. Kto musi przekazywać informacje o stanie swojego majątku? Na szczeblu gminnym osoby do tego zobowiązane to: radni, wójt, sekretarz gminy, skarbnik, kierownik jednostki organizacyjnej i członek organu zarządzającego gminną osobą prawną a także osoba wydające decyzje administracyjne w imieniu wójta.

W samorządzie powiatowym oświadczenie składa: radny, członek zarządu powiatu, sekretarz powiatu, skarbnik powiatu, kierownik jednostki organizacyjnej powiatu, osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego powiatową osobą prawną oraz osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu starosty. Analogicznie, osoby odpowiedzialne za wymienione funkcje na szczeblu wojewódzkim także muszą wykazać swoje dochody.

Jakie są prawa i obowiązki radnych?

Jakie informacje należy wykazać? Oświadczenie majątkowe ukazują zasoby pieniężne samorządowców, ich nieruchomości oraz udział w akcjach i spółkach handlowych. Mogą także zawierać informacje o prowadzonej działalności gospodarczej i o dochodach osiąganych z tytułu zatrudnienia lub innej działalności zarobkowej. Należy wówczas wskazać kwotę każdego z dochodów. W oświadczeniu majątkowym powinny znaleźć się też informacje o zobowiązaniach pieniężnych i zaciągniętych kredytach.

W jaki sposób i w czyje ręce trafia oświadczenia majątkowe? Dokument wraz z kopią zeznania o wysokości osiągniętego dochodu w roku podatkowym (PIT) za rok poprzedni i jego korektą samorządowcy muszą złożyć w dwóch egzemplarzach. Radni oraz przekazują oświadczenie majątkowe przewodniczącemu rady gminy, a ten wraz z wójtem muszą ujawnić swoje dochody przed wojewodą. Zastępca wójta, sekretarz gminy, skarbnik gminy, kierownik jednostki organizacyjnej gminy, osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego gminną osobą prawną oraz osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu wójta przekazują oświadczenie wójtowi. Podobną ścieżkę muszą pokonać samorządowcy na szczeblu powiatowym i wojewódzkim.

Sprawdź, jakie przywileje przysługują parlamentarzystom

Na ujawnienie swoich dochodów samorządowcy mają 30 dni od dnia ślubowania (w przypadku radnego, wójta, burmistrza, prezydenta) lub powołania na stanowisko w przypadku starosty lub marszałka. Kolejne oświadczenia majątkowe są składane przez wymienione podmioty co roku do dnia 30 kwietnia, według stanu na dzień 31 grudnia roku poprzedniego, oraz na 2 miesiące przed upływem kadencji.

Do pierwszego oświadczenia majątkowego marszałek województwa, starosta czy wójt zobowiązany jest dołączyć informację o sposobie i terminie zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej, jeżeli taką działalność prowadził przed dniem wyboru. Radny na każdym szczeblu administracyjnym także musi ujawnić takie informacje, jeżeli działalność prowadził z wykorzystaniem mienia jednostki samorządowej.

Jak chronieni są funkcjonariusze publiczni?

Próba podania fałszywych informacji w oświadczeniu zostanie zweryfikowana zarówno przez osobę, której samorządowcy muszą przekazać dokument, jak i przez urząd skarbowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby ujawniającej dochód. W przypadku podejrzenia, że osoba składająca oświadczenie majątkowe podała w nim nieprawdę lub zataiła prawdę, podmiot dokonujący analizy oświadczenia występuje do dyrektora urzędu kontroli skarbowej z wnioskiem o kontrolę jej oświadczenia majątkowego.

Co grozi za zaniechanie obowiązku złożenia oświadczenia majątkowego? Radny na każdym szczeblu może odczuć konsekwencje w postaci wygaśnięcia mandatu, a innym podmiotom grozić może utrata wynagrodzenia. Jawne informacje podane w oświadczeniu majątkowym udostępniane są na stronach Biuletynu Informacji Publicznej.