Od kiedy można podwyższyć opłatę za odpady komunalne w nieruchomościach letniskowych

Kilka dni temu w Monitorze Polskim opublikowano obwieszczenie prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w sprawie przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na jedną osobę ogółem w 2023 r. Czy gmina może uchwalić nową ryczałtową stawkę opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w nieruchomościach letniskowych, która będzie obowiązywała już od tego roku?

Przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny na jedną osobę w 2023 r. wyniósł 2678,30 zł – wynika z obwieszczenia prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z 28 marca 2024 r. w sprawie przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na jedną osobę ogółem w 2023 r. Warto wspomnieć, że stawka za 2022 r. wynosiła 2249,70 zł. Wzrost tego parametru (różnica wynosi ok. 430 zł) daje gminom możliwość podwyższenia stawki opłaty za odpady, w tym m.in. od nieruchomości letniskowych.

Opłata za rok

Przypomnijmy, że z art. 6j ust. 3b oraz ust. 3bc ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (dalej: u.u.c.p.g.) wynika, że w przypadku nieruchomości, na której znajduje się domek letniskowy, lub innej nieruchomości wykorzystywanej na cele rekreacyjno-wypoczynkowe rada gminy uchwala ryczałtową stawkę opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi nie wyższą niż 10 proc. przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na jedną osobę ogółem za rok od domku letniskowego na nieruchomości albo od innej nieruchomości wykorzystywanej na cele rekreacyjno-wypoczynkowe.

Tak brzmiący przepis oznacza, co podkreśla się w orzecznictwie sądowym, że prawodawca stosunkowo szeroko określa obszar nieruchomości, dla których opłata ta jest ustalana. Chodzi tu o nieruchomości kwalifikowane poprzez to, że znajduje się na nich obiekt będący domkiem letniskowym. Wyznaczenie przez ustawodawcę pewnego przedpola dla wprowadzenia tej opłaty przez radę gminy stanowi de facto uzasadnienie dla odrębnego mechanizmu ustalenia jej wysokości.

Konieczne ustalenie

Opłata od nieruchomości letniskowych – jak już wspomniano – przybiera formę ryczałtowej stawki, gdzie określono jednocześnie granicę jej wysokości (nie więcej niż 10 proc. przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na jedną osobę ogółem). Przy czym zgodnie z art. 6j ust. 3bc u.u.c.p.g. uchwała może zostać podjęta lub zmieniona do końca kwietnia danego roku. Ryczałtowa stawka opłaty jest zatem ustalana za rok. Takiego normatywnego wyrażenia, gdzie ustawodawca odnosi się do ustalenia ryczałtowej stawki opłaty „za rok”, nie można jednak rozumieć w taki sposób, że z uwagi na wprowadzenie mechanizmu ryczałtu stawkę ww. opłaty można ustalać w dowolnym okresie danego roku (por. wyrok NSA z 12 października 2022 r., sygn. akt III FSK 935/22).

W kontekście wprowadzania ww. opłaty należy zwrócić uwagę na jeszcze inny aspekt. Mianowicie w orzecznictwie podkreśla się, że błędem jest brak wprowadzenia opłaty, czyli brak w ogóle uchwały w sprawie opłat za odbiór odpadów z nieruchomości letniskowych. Na uwagę zasługuje tu stanowisko zawarte w wystąpieniu pokontrolnym Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku z 2 sierpnia 2023 r. (znak RIO.I.6001–5/23). Izba ustaliła, że rada gminy w ogóle nie wprowadziła ryczałtowej stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi za rok od domku letniskowego lub od innej nieruchomości wykorzystywanej na cele rekreacyjno-wypoczynkowe. Zdaniem Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku stanowiło to naruszenie art. 6j ust. 3b u.u.c.p.g.

Termin podjęcia uchwały

Wróćmy jednak do pytania, czy w danym roku można podjąć uchwałę, która będzie obowiązywała w tym samym roku. Na uwagę zasługuje tu stanowisko zawarte w uchwale nr 20/1120/2023 Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu z 9 sierpnia 2023 r. Otóż zakwestionowało ono uchwałę dotyczącą stawek podatku od nieruchomości letniskowych, uchwała została podjęta „(…) w dniu 17 lipca 2023 r., a więc z przekroczeniem ustawowego terminu upoważniającego do jej uchwalenia, zatem nie może wchodzić w życie od 1 sierpnia 2023 r. (w zakresie opłaty od domku letniskowego), bowiem 30 kwietnia 2023 r. był ostatecznym terminem, do którego można było uchwalić ryczałtową stawkę opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi od domku letniskowego za 2023 r.”. A zatem rada gminy co do zasady powinna podjąć uchwałę w sprawie ryczałtowej stawki opłaty za odpady komunalne z nieruchomości letniskowych, ale jeżeli zamierza ją podwyższyć w związku z wyższym parametrem dochodu rozporządzalnego w danym roku, to musi podjąć odpowiednią uchwałę do końca kwietnia. Inaczej mówiąc: jeśli zdąży przed tą datą, wówczas nowa stawka będzie obowiązywać już za 2024 r. Natomiast przyjęcie nowej stawki po tej dacie oznacza, że nowa stawka może obowiązywać dopiero od nowego roku kalendarzowego, a więc od 2025 r. ©℗

Ramka 1

Ramka 2