Wybory samorządowe 2024. Nie wszystkie komitety wyborcze zostały zarejestrowane

Zgodnie z kalendarzem wyborczym 12 lutego 2024 r. minął termin na zgłaszanie komitetów wyborczych. Nie wszystkie zgłoszenia zostały przez Państwową Komisję Wyborczą zarejestrowane. Są odmowy dla kilku komitetów wyborczych. Które z nich nie zostały zarejestrowane? Jakie były powody odmowy? Czy decyzja PKW jest ostateczna?

Dlaczego komitety wyborcze są tak istotne?

Zgodnie z obowiązującym kalendarzem wyborczym powołane komitety wyborcze muszą, najpóźniej do 55 dnia przed dniem wyborów, złożyć do komisarza wyborczego zawiadomienie o swoim utworzeniu. Wagę tych zgłoszeń wyjaśnia w rozmowie z serwisem gazetaprawn.pl dr Patryk Kuzior, adiunkt w Akademii WSB w Dąbrowie Górniczej.

– Jeśli porównamy walkę o rząd dusz na szczeblu lokalnym do współzawodnictwa sportowego, to musimy uznać, że aby pojawić się na pozycji startowej trzeba się do zawodów zgłosić i być przez sędziów dopuszczonych. W przypadku reguł określonych w Kodeksie wyborczym sytuacja jest nawet nieco bardziej skomplikowana, bo zanim na karcie wyborczej pojawią się zarejestrowani kandydaci ubiegający się o mandaty w organach stanowiących samorządów wszystkich szczebli oraz organów wykonawczych gmin, w pierwszej kolejności muszą zarejestrować się komitety wyborcze, bo to one mają prawo zgłaszania w wyborach kandydatów. Realizacja zasad demokratycznych i wolnych wyborów wymaga, by procedury wyborcze były jak najprostsze, niemniej jednak pewne minimum wymogów musi być spełnione, organy państwa muszą też czuwać nad tym, czy ci, którzy mają zamiar ubiegać się o poparcie wyborców w ogóle spełniają te wymogi – tłumaczy dr Kuzior.

Komitety wyborcze: Procedura zgłaszania

W wyborach samorządowych mogą występować:

• komitety wyborcze partii politycznych,
• koalicyjne komitety wyborcze,
• komitety wyborcze organizacji,
• komitety wyborcze wyborców.

– O utworzeniu tych dwóch pierwszych typów zawiadamia się Państwową Komisję Wyborczą, podobnie zresztą jest w przypadku komitetów wyborczych organizacji i komitetów wyborczych wyborców, gdy te zamierzają zgłaszać kandydatów na radnych w więcej niż jednym województwie. Natomiast komitety organizacji i komitety wyborców, które będą konkurować w jednym województwie zgłoszenia dokonują właściwemu komisarzowi wyborczemu. Organy wyborcze w postaci PKW albo właściwego komisarza wyborcza przyjmują zawiadomienia poszczególnych kandydatów albo odmawiają jego przyjęcia wydając stosowne postanowienie – wyjaśnia dr Patryk Kuzior.

Komitety wyborcze: Są odmowy rejestracji

PKW odmówiła rejestracji czterem zgłoszonym komitetom wyborczym. Negatywna decyzję dostały:

• Komitet Wyborczy Związku Zawodowego Rolnictwa Polskiego Wolni i Solidarni,
• Komitet Wyborczy Stronnictwa Ludowego "Ojcowizna" RP,
• Komitet Wyborczy Wyborców Najwyższy Czas,
• Komitet Wyborczy Wyborców Kontrola Publiczna.

Komitety te nie zostały zarejestrowane w związku z niespełnieniem warunków określonych w Kodeksie wyborczym. W Uchwale PKW dotyczącej decyzji w sprawie KWW Najwyższy Czas czytamy, że powodem był brak dołączenia do zgłoszenia wykazu co najmniej 1000 podpisów obywateli mających prawo wybierania, popierających tworzenie komitetu wyborczego wyborców. Komitet dostarczył wprawdzie 1516 podpisów, ale PKW uznała, że 583 z nich jest złożonych niewłaściwie. Podobnie w przypadku Komitetu Wyborczego Wyborców Kontrola Publiczna. Tutaj również "niespełnienie warunków" to m.in. prawie 400 podpisów, które nie zostały złożone prawidłowo.

Czy od decyzji PKW można się odwołać?

Treści Uchwał PKW w sprawie odmowy rejestracji zawierają informacje, mówią o tym, że "na podstawie art. 404 § 1 Kodeksu wyborczego pełnomocnikowi wyborczemu komitetu wyborczego przysługuje prawo wniesienia skargi do Sądu Najwyższego w terminie dwóch dni od daty podania niniejszej uchwały do wiadomości publicznej". Rozstrzygnięcia organu wyborczego nie są bowiem kwestią dowolną. Odmowa przyjęcia zawiadomienia może mieć bowiem miejsce tylko w przypadku stwierdzenia, że zawiadomienie dokonane przez komitet wykazuje wady względem wymogów Kodeksowych.

– Stwierdzenie wad w pierwszej kolejności skutkuje wezwaniem przez organ wyborczy, w terminie trzech dni od dnia doręczenia zawiadomienia, pełnomocnika wyborczego do usunięcia wad w terminie dwóch dni od daty podania do publicznej wiadomości informacji o wadach zawiadomienia. Dopiero w przypadku nieusunięcia wad w terminie właściwy organ wyborczy odmawia przyjęcia zawiadomienia. Postanowienie o odmowie przyjęcia zawiadomienia, wraz z uzasadnieniem, podaje się niezwłocznie do publicznej wiadomości oraz doręcza się pełnomocnikowi wyborczemu. Negatywne rozstrzygnięcie wydane przez organ wyborczy nie zamyka jednak drogi do ubiegania się o mandaty, możliwe jest bowiem jego zaskarżenie – tłumaczy dr Patryk Kuzior.

W jakich sytuacjach możliwe jest zaskarżenie decyzji PKW?

Zaskarżenie decyzji możliwe jest tylko w określonych sytuacjach. Proceduralne zawiłości wyjaśnia dr Patryk Kuzior, które wskazuje, że prawo wniesienia skargi do Sądu Najwyższego tylko wówczas, gdy zgłoszenie o utworzeniu komitetu kierowano do PKW.

– Jeśli organem wyborczym, do którego kierowano zawiadomienie o utworzeniu komitetu była PKW, pełnomocnikowi wyborczemu na odmowę przyjęcia zawiadomienia przysługuje prawo wniesienia skargi do Sądu Najwyższego. Skargę taką wnosi się w terminie dwóch dni od daty podania do publicznej wiadomości postanowienia Państwowej Komisji Wyborczej o odmowie przyjęcia zawiadomienia. Na rozpatrzenie skargi SN (w składzie trzech sędziów) ma dwa dni. Na orzeczenie wydawane w postępowaniu nieprocesowym nie przysługuje już żaden środek prawny. Jeśli Sąd Najwyższy uzna skargę za zasadną, Państwowa Komisja Wyborcza niezwłocznie przyjmuje zawiadomienie o utworzeniu komitetu wyborczego. W sytuacji, gdy zawiadomienie kierowane było do komisarza wyborczego (dotyczy to komitetów mających zamiar ubiegać się o mandaty w jednym województwie) i ten dopatrzył się podstaw do odmowy przyjęcia zawiadomienia, pełnomocnik wyborczy komitetu ma prawo odwołać się do Państwowej Komisji Wyborczej w terminie dwóch dni od daty podania do publicznej wiadomości postanowienia komisarza wyborczego o odmowie przyjęcia zawiadomienia. PKW rozpatruje odwołanie i wydaje orzeczenie w sprawie odwołania. Orzeczenie takie jest niezaskarżalne. Gdy PKW uzna odwołanie za zasadne, komisarz wyborczy niezwłocznie przyjmuje zawiadomienie o utworzeniu komitetu wyborczego.

Wybory samorządowe 2024. Kiedy głosowanie?

Zgodnie z treścią Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 29 stycznia 2024 r. w sprawie zarządzenia wyborów do rad gmin, rad powiatów, sejmików województw i rad dzielnic m.st. Warszawy oraz wyborów wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, wybory samorządowe odbędą się 7 kwietnia 2024 r. Druga tura wyborów samorządowych odbędzie się 14 dni po przeprowadzeniu pierwszej, czyli 21 kwietnia 2024 r.

Wybory samorządowe 2024. Kogo wybieramy?

W zaplanowanych na 7 kwietnia 2024 r. wyborach samorządowych będziemy wybierać:

• radnych gmin,
• radnych powiatów,
• radnych sejmików województw,
• radnych dzielnic m.st. Warszawy,
• wójtów,
• burmistrzów,
• prezydentów miast.