Gminy będą znów wypłacać dodatek osłonowy, ale niższy. Co warto o nim wiedzieć?

Rodziny o niskich dochodach będą mogły ponownie uzyskać świadczenie rekompensujące wysokie ceny prądu i ogrzewania. Wnioski o jego przyznanie będzie można składać do 30 kwietnia 2024 r.

Od przyszłego roku wraca dodatek osłonowy – specjalne, jednorazowe świadczenie, które po raz pierwszy zostało wprowadzone w 2022 r. Jego powrót przewiduje ustawa z 7 grudnia 2023 r. o zmianie ustaw w celu wsparcia odbiorców energii elektrycznej, paliw gazowych, ciepła oraz niektórych innych ustaw. Po przyjęciu przez Sejm, a potem Senat, trafiła do podpisu prezydenta. Tak jak w ubiegłym roku, tak teraz dodatek ma łagodzić negatywne skutki dla budżetów rodzin związane z wysokimi kosztami utrzymania domów i mieszkań. Gminy spodziewają się, że również tym razem wpłynie do nich duża liczba wniosków, ale ponieważ nie została podniesiona wysokość kryterium dochodowego warunkującego otrzymanie dodatku, to może być więcej decyzji odmawiających jego przyznania.

Kryterium bez zmian

Otrzymanie kolejnego świadczenia stanie się możliwe dzięki nowelizacji ustawy z 17 grudnia 2021 r. o dodatku osłonowym (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 759). Zgodnie z nowymi przepisami dodatek będzie przysługiwał za okres od 1 stycznia do 30 czerwca 2024 r. i tak jak wcześniej jego wysokość będzie zróżnicowana w zależności od tego, ile osób wchodzi w skład gospodarstwa domowego, oraz tego, czy rodzina ma źródło ogrzewania zasilane węglem – w tym przypadku jest przewidziana wyższa kwota dodatku. Przy czym wysokość świadczenia nie będzie taka sama jak w 2022 r., bo posłowie postanowili, że dodatek będzie wynosił 50 proc. kwot wskazanych w art. 2 ust. 5 i 6 ustawy z 17 grudnia 2021 r., po ich waloryzacji wskaźnikiem inflacji z ubiegłego roku, który wynosił 14,4 proc. Będzie to oznaczać, że o ile w 2022 r. dodatek wynosił od 400 zł do maksymalnie 1437,50 zł, to w przyszłym roku jego kwota będzie wynosić od 228,8 zł do 822,25 zł (patrz: infografika).

Otrzymanie dodatku będzie tak jak wcześniej uzależnione od spełnienia kryterium dochodowego. Będzie ono wynosić 2100 zł dla gospodarstwa domowego jednoosobowego oraz 1500 zł na osobę w rodzinie w gospodarstwach wieloosobowych i jego wysokość nie została zmieniona w nowelizacji przepisów.

– W 2022 r. zostało złożonych 19,6 tys. wniosków, z których 17,8 tys. zostało rozpatrzonych pozytywnie, a decyzji odmownych z powodu przekroczenia kryterium było 1,1 tys. Jednak wtedy do progu były uwzględniane dochody osiągnięte przez członków rodziny w 2020 r. lub 2021 r. Natomiast w 2024 r. do kryterium będą liczyły się dochody z 2022 r., a od tego czasu wzrosły wynagrodzenia, w tym najniższa pensja oraz emerytury i renty. Dlatego choć grupa odbiorców dodatku będzie praktycznie taka sama, to liczba rozstrzygnięć odmownych może być większa – mówi Edyta Ciesielska, kierownik działu świadczeń rodzinnych Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie (MOPR) w Kielcach.

Może też się okazać, że więcej będzie dodatków wypłaconych w pomniejszonej wysokości, na zasadzie „złotówka za złotówkę”. Przy ustalaniu prawa do dodatku osłonowego sięgnięto bowiem po regulacje obowiązujące na gruncie ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 390 ze zm.), które pozwalają uzyskać pomoc finansową pomimo przekroczenia kryterium dochodowego, tyle że w niższej kwocie. Wygląda to w ten sposób, że wsparcie będzie przyznawane w kwocie stanowiącej różnicę między wysokością dodatku osłonowego a kwotą, o którą został przekroczony próg dochodowy – z zastrzeżeniem, że nie jest on w ogóle wypłacany, jeśli wynosi mniej niż 20 zł.

Kumulacja wniosków

Nowe przepisy przewidują, że dodatek osłonowy będzie wypłacany jednorazowo w całości (w ubiegłym roku niektóre osoby otrzymywały go w dwóch ratach) w terminie do 30 czerwca 2024 r. Wnioski – w formie papierowej lub elektronicznej – będzie zaś można składać od 1 stycznia przyszłego roku, przy czym te, które wpłyną do gminy po 30 kwietnia, będą pozostawione bez rozpatrzenia. W praktyce oznacza to, że rodziny będą miały cztery miesiące na to, aby zawnioskować o dodatek, inaczej pieniądze im przepadną. Natomiast przy poprzednim naborze wniosków ten czas był dwa razy dłuższy, bo można je było składać od stycznia do końca października.

– Już wtedy przyjęcie i rozpatrzenie wniosków o dodatek było dla nas dużym wyzwaniem organizacyjnym. Teraz będziemy na to mieli jeszcze mniej czasu, a jednocześnie na przygotowanie się do ponownej realizacji tego zadania też nie zostało go dużo – wskazuje Damian Napierała, zastępca dyrektora Poznańskiego Centrum Świadczeń.

O tym, że dodatek cieszył się dużym zainteresowaniem, świadczy fakt, że przykładowo w Poznaniu zostało złożonych w ubiegłym roku prawie 25 tys. wniosków, w Gdańsku ok. 20 tys., w Płocku 18 tys., a w Katowicach 16 tys.

Eliza Dygas, kierownik działu świadczeń rodzinnych MOPS w Płocku, zwraca uwagę, że sprawy o dodatek, ze względu na konieczność weryfikacji sytuacji dochodowej członków rodziny, są czasochłonne i pracochłonne. Co więcej w tym samym czasie, gdy zacznie się składanie wniosków o dodatek osłonowy, będą wchodzić w życie zmiany w zasadach uzyskiwania świadczenia pielęgnacyjnego, a w ich wyniku jest spodziewany wzrost liczby osób ubiegających się o tę pomoc finansową. Dojdzie więc do kumulacji składanych wniosków, co nie ułatwi ich sprawnego rozpatrywania przy ograniczonych zasobach kadrowych (w ostatnich latach ze względu na powierzanie ZUS obsługi wielu świadczeń ośrodki zmniejszyły zatrudnienie). ©℗