Formularze tytułów wykonawczych, stosowanych w egzekucji administracyjnej, mają zawierać dodatkowe informacje. Znajdą się wśród nich: dane identyfikujące zobowiązanego, dane osoby upoważnionej do działania w imieniu wierzyciela i numery referencyjne, nadane przez system informatyczny.

Zmiany we wzorach są konsekwencją nowelizacji przepisów dotyczących wystawiania oraz kierowania tytułu wykonawczego do organu egzekucyjnego (ustawą z 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw – Dz.U. poz. 556 ze zm. dalej: u.p.e.a.). Regulacje te zaczną obowiązywać od 25 marca 2024 r. W związku z tym Ministerstwo Finansów przygotowało projekt nowego rozporządzania w sprawie wzorów tytułów wykonawczych stosowanych w egzekucji administracyjnej.

Jego wejście w życie również zostało zaplanowane na 25 marca 2024 r. Przepisy przejściowe przewidują, że wzory dotychczasowych tytułów wykonawczych będą mogły być stosowane nie dłużej niż przez sześć miesięcy od tego dnia. Precyzują również sposób wypełniania tytułów wykonawczych na dotychczasowych wzorach po 25 marca 2024 r.

Nie będzie klauzuli

Obecnie poprzez nadanie klauzuli o skierowaniu tytułu wykonawczego do egzekucji administracyjnej organ egzekucyjny stwierdza, że obowiązek nadaje się do egzekucji, tytuł wykonawczy został prawidłowo wystawiony i podlega wykonaniu. Klauzula jest więc urzędowym poświadczeniem dopuszczalności egzekucji.

Nowa ustawa nie będzie już przewidywała nadawania klauzuli o skierowaniu tytułu wykonawczego do egzekucji administracyjnej (art. 26 par. 1, par. 3a pkt 2, art. 27 par. 1 pkt 10, par. 1b i par. 2b pkt 5 u.p.e.a.). Autorzy zmian uznali bowiem za zbędne funkcjonowanie jednocześnie kilku instytucji prawnych stwierdzających dopuszczalność egzekucji. W związku z tym konieczna stała się modyfikacja wzorów tytułów wykonawczych TW-1 (stosowanego w egzekucji należności pieniężnych), TW-2 (stosowanego w egzekucji obowiązków o charakterze niepieniężnym) i TW-3 (kolejnego tytułu wykonawczego).

We wzorach tytułów wykonawczych TW-1 i TW-2 nie będzie części: „Informacja o nadaniu przez organ egzekucyjny klauzuli o skierowaniu tytułu wykonawczego do egzekucji administracyjnej”, „Informacje dotyczące dalszego tytułu wykonawczego”, „Oznaczenie i klauzula organu egzekucyjnego”. We wzorze tytułu wykonawczego TW-3 zrezygnowano z części: „Informacja o nadaniu przez organ egzekucyjny klauzuli o skierowaniu tytułu wykonawczego/dalszego tytułu wykonawczego do egzekucji administracyjnej”, a także „Dane dotyczące kolejnego tytułu wykonawczego”.

Dane upoważnionego

Ustawodawca wprowadził również modyfikacje w odniesieniu do danych osoby wystawiającej tytuł wykonawczy. Zdecydował, że od 25 marca 2024 r. dokument ten będzie zawierał imię i nazwisko osoby upoważnionej do działania w imieniu wierzyciela. Wpisane musi być również jej stanowisko służbowe, jeżeli sposób opatrzenia tytułu wykonawczego podpisem albo zaawansowaną bądź kwalifikowaną pieczęcią elektroniczną (o których mowa w art. 26e par. 1 u.p.e.a.) będzie to umożliwiał (art. 27 par. 1 pkt 7a u.p.e.a.). Nie da się tego zrobić np. w przypadku opatrzenia tytułu wykonawczego podpisem zaufanym.

Na tytule wykonawczym musi być również podpis osoby upoważnionej do działania w imieniu wierzyciela (elektroniczny albo odręczny) bądź zaawansowana albo kwalifikowana pieczęć elektroniczna (art. 27 par. 1 pkt 7b u.p.e.a.). Ustawodawca celowo zastosował alternatywę rozłączną. Jeśli bowiem tytuł wykonawczy został opatrzony pieczęcią, nie jest możliwe jego podpisanie. Ponadto tytuł wykonawczy będzie zawierał datę jego podpisania przez osobę upoważnioną do działania w imieniu wierzyciela. Jeżeli tytuł wykonawczy został opatrzony pieczęcią zaawansowaną albo kwalifikowaną pieczęcią elektroniczną – datę opatrzenia tą pieczęcią (art. 27 par. 1 pkt 7c u.p.e.a.).

Więcej danych zobowiązanego

Zmieniony zostanie również zakres danych identyfikujących zobowiązanego. Jest to konsekwencja nowelizacji art. 27 par. 1 pkt 2 u.p.e.a. Bardziej precyzyjne określenie zobowiązanego w tytule wykonawczym ma zapobiec wszczęciu postępowania wobec niewłaściwego podmiotu, szczególnie gdy zobowiązany nie ma numeru PESEL. Posiadanie tych danych przez organ egzekucyjny ma też usprawnić poszukiwanie majątku zobowiązanego i w konsekwencji zwiększyć szanse na skuteczne przeprowadzenie egzekucji.

We wzorach TW-1, TW-2 i TW-3 będą dodane pozycje: imię ojca, imię matki, numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, inny numer identyfikacyjny i jego rodzaj. W formularzach TW-1 i TW-3 ma się znaleźć również numer, za pomocą którego zobowiązany został zidentyfikowany na potrzeby płacenia podatków w innym kraju.

Ponadto we wzorach tytułów wykonawczych TW-1, TW-2 i TW-3 zmieniono też części: „Dane zobowiązanego”. Pozycje określające rodzaj zobowiązanego dostosowano do zmienionego art. 27 par. 1 pkt 2 ustawy. Pola, które były opisane do tej pory: „podmiot niebędący osobą fizyczną”, zyskały opis: „osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną”. Dodano również rubryki: „osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną w organizacji” i „przedsiębiorstwo w spadku”.

Zmiany we wzorach tytułów wykonawczych odzwierciedlają też nowe brzmienie art. 26c par. 2 (dla TW-1 i TW-2) oraz art. 26ca par. 2 u.p.e.a. (dla TW-3). W TW-1 i TW-2 dodano rubrykę na wpisanie daty wydania dalszego tytułu wykonawczego, a w TW-3 – kolejnego tytułu wykonawczego. Są one potrzebne, ponieważ w dokumentach tych wskazuje się dane i informacje aktualne na dzień ich wystawienia.

Gdy dłużnik pozbył się majątku

Zmiany obejmą też strukturę kolejnego tytułu wykonawczego. Są one konsekwencją zmodyfikowania art. 27k i art. 27l u.p.e.a. W tych przepisach uregulowano sposób postępowania organu egzekucyjnego, gdy jest prowadzona egzekucja z rzeczy lub prawa majątkowego należącego do podmiotu, który uzyskał korzyść majątkową wskutek czynności prawnej dokonanej z pokrzywdzeniem wierzyciela, jeżeli czynność ta została uznana za bezskuteczną wskutek uwzględnienia skargi pauliańskiej.

Istota skargi pauliańskiej sprowadza się do tego, że jeżeli dłużnik dokona czynności prawnej z osobą trzecią z pokrzywdzeniem wierzyciela i sąd uwzględni powództwo oparte na art. 527 kodeksu cywilnego (k.c.), wierzyciel może dochodzić zwrotu wprost z majątku tej osoby trzeciej, chociaż zobowiązanie powstało po stronie dłużnika, a nie osoby trzeciej (art. 527–534 k.c.). Przepis art. 27k par. 1 u.p.e.a. ustanawia regułę, zgodnie z którą tytuł wykonawczy wystawiony na zobowiązanego stanowi podstawę do prowadzenia egzekucji również z majątku podmiotu, który uzyskał korzyść majątkową.

Inaczej będzie przy egzekucji z nieruchomości. Wówczas wierzyciel wystawi kolejny tytuł wykonawczy (art. 26ca par. 1 pkt 3 u.p.e.a.). Wskaże w nim, oprócz danych wymienionych w art. 26ca par. 2 u.p.e.a., informacje o podmiocie, który uzyskał korzyść majątkową (art. 26ca par. 2 pkt 1 lit. c u.p.e.a.). Kolejny tytuł wykonawczy nie będzie więc wystawiany na zobowiązanego oraz podmiot, który uzyskał wierzytelność majątkową, lecz tylko na zobowiązanego. Natomiast w jego treści uwzględniać się będzie dodatkowo dane dotyczące zobowiązanego.

Z tego powodu we wzorze TW-3 dodane zostanie w części ogólnej, w poz. 6: „Cel wydania kolejnego tytułu wykonawczego”, pole nr 4: „egzekucja z nieruchomości podmiotu, który uzyskał korzyść majątkową”, oraz część AD, gdzie będzie się wpisywać dane tego podmiotu.

Podmiotowi, który uzyskał korzyść, nie będą doręczane upomnienie ani odpis tytułu wykonawczego wystawionego na zobowiązanego czy kolejnego tytułu wykonawczego (art. 26ca par. 4 u.p.e.a., pouczenie w TW-3). Artykuł 27l u.p.e.a. wskazuje natomiast, że przysługuje mu prawo sprzeciwu, określa podstawy sprzeciwu oraz nakazuje w takich sytuacjach odpowiednie stosowanie przepisów dotyczących sprzeciwu małżonka zobowiązanego.

Zastanawiające jest więc, dlaczego w treści pouczenia do tytułu wykonawczego nie znalazła się informacja o możliwości wniesienia sprzeciwu przez podmiot, który uzyskał korzyść majątkową, tak jak to jest w przypadku małżonka zobowiązanego w sprawie odpowiedzialności majątkiem wspólnym (zob. art. 27 par. 1 pkt 9a u.p.e.a.).

Numer referencyjny automatycznie

Domyślną formą przekazywania wniosków egzekucyjnych i tytułów wykonawczych do organu egzekucyjnego, niebędącego jednocześnie wierzycielem, jest droga elektroniczna (art. 26 par. 1c u.p.e.a.). Wnioski egzekucyjne i tytuły wykonawcze lub informacje wymienione w art. 26 par. 1e są przekazywane do organu egzekucyjnego, którym jest naczelnik urzędu skarbowego, poprzez system teleinformatyczny prowadzony przez szefa Krajowej Administracji Skarbowej (art. 26aa par. 1 u.p.e.a.). Artykuł 26 par. 1g u.p.e.a. przewiduje, że możliwe jest automatyczne nieprzyjęcie tytułu wykonawczego.

W formularzach TW-1 i TW-3 wprowadzono zmiany umożliwiające powiązanie dokumentów przekazywanych za pośrednictwem systemu do naczelnika urzędu skarbowego. Trzeba będzie wskazywać numer referencyjny dokumentu oraz numer referencyjny i nazwę pierwszego dokumentu w sprawie, wysłanego wcześniej. Numer nadawany będzie automatycznie przez system każdemu dokumentowi przekazanemu za pośrednictwem systemu do naczelnika urzędu skarbowego.

Numer referencyjny i nazwa pierwszego dokumentu będą stosowane w sytuacji, gdy wierzyciel przekaże za pośrednictwem systemu kolejne dokumenty w jakiejś sprawie. W takim przypadku w poz. 8 wierzyciel wskaże nazwę pierwszego dokumentu (np. tytułu wykonawczego, dalszego tytułu wykonawczego, zarządzenia zabezpieczenia) i jego numer referencyjny nadany przez system. ©℗

We wzorach TW-1, TW-2 i TW-3 będą dodane pozycje: imię ojca, imię matki, numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, inny numer identyfikacyjny i jego rodzaj