rozwiń ›

Kiedy warto zdecydować się na darowiznę, a kiedy lepszym rozwiązaniem będzie testament? Jakie są koszty oraz jakie prawa i obowiązki wiążą się z każdą z tych form?

Termin przekazania majątku poprzez darowiznę lub testament

Podstawowa różnica między darowizną a testamentem jest taka, że przy umowie darowizny rozporządzenie majątkiem następuje w chwili jej dokonania. Natomiast skutki zapisów zawartych w testamencie mają miejsce tylko po śmierci testora, czyli osoby, która go sporządziła.

Gdy zastanawiamy się, co będzie dla nas korzystniejsze: umowa darowizny czy testament, w pierwszej kolejności warto zadać sobie pytanie:

Chcemy natychmiast dokonać przekazania majątku za pomocą darowizny czy zapisać swój dobytek w testamencie, aby spadkobiorcy otrzymali go dopiero po naszej śmierci?

Charakter prawny dokumentu: Testament to nie umowa, lecz oświadczenie woli

Testamentu nie można nazwać umową, bo jest to oświadczenie woli rozporządzającego majątkiem na wypadek jego śmierci. Umowa darowizny zaś jest zawierana za życia darującego.

Możliwość zamieszczenia dodatkowych zapisów i warunków

Testament może zawierać dodatkowe zapisy i polecenia, np. przekazanie majątku pod pewnymi warunkami, które muszą być spełnione przez osobę przyjmującą majątek na podstawie testamentu. Przykładowo, można zamieścić zapis, że dana nieruchomość czy też dane prawo może przejść na spadkobiercę dopiero po upływie jakiegoś czasu lub po podjęciu przez niego określonych działań, np. ukończeniu studiów, zrezygnowaniu z jakiejś działalności itp. Przedmiotem testamentu mogą być zarówno ruchomości, nieruchomości, ale też prawa, czyli może być przekazane przedsiębiorstwo.

Zmiana lub odwołanie decyzji: testament a darowizna

Testator może odwołać lub zmienić testament w każdej chwili. Natomiast w przypadku umowy darowizny są pewne warunki, które trzeba spełnić, by można było to zrobić. I nie jest to łatwe. Dużo łatwiej jest zmienić testament niż umowę darowizny.

Testament i darowizna a przekazanie nieruchomości [KOSZTY]

Jeśli darowizna lub testament dotyczą przekazania nieruchomości, w obu przypadkach wymagane jest ich sporządzenie w ramach aktu notarialnego. W sytuacji gdy nie jest przekazywana nieruchomość, nie ma takiego obowiązku.

Koszt aktu notarialnego zawiera taksę notarialną, czyli opłatę za czynności notariusza (uzależnioną od wartości przekazywanej w testamencie lub darowiźnie rzeczy), podatek VAT od taksy i opłatę związaną z odbiorem wypisów aktu oraz ewentualne opłaty sądowe, jeśli istnieje obowiązek jej pobrania. Pozostałe koszty różnią się w zależności od tego, czy jest potrzeba dokonania wzmianki w księgach wieczystych.

Przykład

Przybliżone opłaty związanie z przekazaniem w akcie notarialnym mieszkania o wartości 1 mln zł w testamencie to:

• taksa notarialna: 4770 zł + podatek VAT proc.

• opłata za sporządzenie testamentu: od 50 zł do 200 zł

Testament a darowizna. Podsumowanie

Darowizna i testament to dwa różne sposoby rozporządzenia majątkiem, różniące się przede wszystkim momentem, w którym dochodzi do jego przekazania. W przypadku darowizny przekazanie następuje za życia darczyńcy, natomiast testament wywołuje skutki dopiero po śmierci testora. Testament ma charakter jednostronnego oświadczenia woli, co pozwala testatorowi w dowolnym momencie go zmienić lub odwołać. Dodatkowo umożliwia wprowadzenie zapisów i warunków, np. uzależnienie otrzymania majątku od spełnienia określonych wymogów.

Umowa darowizny jest natomiast trudniejsza do cofnięcia. Zarówno przy darowiźnie, jak i przy testamencie dotyczącym nieruchomości, konieczne jest sporządzenie aktu notarialnego, którego koszt zależy od wartości majątku. Ostateczny wybór między testamentem a darowizną zależy od tego, czy chcemy przekazać majątek natychmiast, czy dopiero po śmierci, oraz jak dużą swobodę chcemy zachować w zmianie swojej decyzji.