Od 12 października łatwiej będzie uzyskać pieniądze na odnowienie miejsc pamięci

Samorządy będą mogły wystąpić o dotację na remont pomników stojących w miejscach upamiętniających tradycje oręża polskiego. Wystarczy złożyć do Ministerstwa Obrony Narodowej wniosek, który następnie zostanie poddany ocenie w trybie pozakonkursowym.

Wszystko to dzięki rozporządzeniu ministra obrony narodowej zmieniającym rozporządzenie w sprawie dofinansowania z budżetu państwa zadań związanych z budową i remontami pomników upamiętniających tradycję, chwałę i sławę oręża polskiego, które 28 września br. ukazało się w Dzienniku Ustaw. Nowelizuje ono rozporządzenie ministra obrony narodowej w sprawie dofinansowania z budżetu państwa zadań związanych z budową i remontami pomników upamiętniających tradycję, chwałę i sławę oręża polskiego (dalej: rozporządzenie).

Szerszy zakres

Kluczowa jest zmiana w par. 7 ust. 1 rozporządzenia, która rozszerza samorządom wszystkich szczebli (gmin, powiatów, województw) możliwość pozyskania środków finansowych nie tylko na budowę, lecz także na remont pomników, co istotne, bez potrzeby uczestnictwa w procedurze konkursowej. Po nowelizacji przepis brzmi następująco: „W przypadku budowy lub remontu pomnika, którego lokalizacja wynika z miejsca wydarzeń historycznych, które ma upamiętnić bądź upamiętnia, Minister może, na umotywowany wniosek jednostki samorządu terytorialnego, na obszarze której zadanie ma być realizowane, udzielić dotacji tej jednostce samorządu terytorialnego bez organizacji konkursu”.

Do tej pory dotacja ministra obrony narodowej mogła być udzielona tylko na budowę pomnika. Zmieniona wersja wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, czyli 12 października br.

Co istotne, ministerialne wsparcie finansowe nie dotyczy pomników o dowolnej tematyce. Mogą nim być objęte wyłącznie pomniki „upamiętniające tradycję, chwałę i sławę oręża polskiego”.

Ograniczone jest też spektrum zadań finansowanych ze środków centralnych. Katalog ten doprecyzowano w par. 2 rozporządzenia, wskazując, że zakres zadań związanych z budową i remontami pomników, które mogą być dofinansowywane z budżetu państwa, obejmuje:

1) prace projektowe, w tym: projekt artystyczny, projekt budowlany, dokumentację techniczną, projekt architektoniczno-wykonawczy,

2) prace artystów związane z wykonaniem pomnika, w tym: prace rzeźbiarskie, wykonanie odlewu, detali ozdobnych,

3) roboty budowlane związane z wykonaniem lub renowacją pomnika,

4) prace konserwatorskie i dokumentację konserwatorską,

5) prace związane z aranżacją otoczenia pomnika,

6) oświetlenie pomnika,

7) instalację audiowizualną,

8) prace archeologiczne, ekshumacyjne i pochówki

‒ zwane dalej „zadaniami”.

Poza konkursem, ale…

Wspomniany tryb pozakonkursowy przy przyznawaniu dotacji nadal będzie w pewnym stopniu wykorzystywał mechanizmy właściwe dla trybu konkursowego. Wynika to z brzmienia pozostałych jednostek redakcyjnych ujętych w par. 7 rozporządzenia – w ramach ust. 2‒4. I tak, ust. 2 przewiduje, że wniosek (składany w trybie pozakonkursowym) powinien spełniać określone wymogi formalne, które wymieniono w par. 3 ust. 2. Wyszczególniono tam elementy składowe oferty, które w efekcie mają być stosowane również we wniosku. W konsekwencji jednostka samorządu terytorialnego będzie musiała zamieścić we wniosku:

1) nazwę jednostki samorządu terytorialnego i adres urzędu ją obsługującego,

2) imię i nazwisko osoby upoważnionej do reprezentowania tej jednostki samorządu terytorialnego oraz jej adres e-mail i numer telefonu,

3) opis zadania uwzględniający termin, miejsce oraz harmonogram jego realizacji,

4) preliminarz całkowitych kosztów zadania, uwzględniający źródła finansowania,

5) podpis osoby upoważnionej do reprezentowania jednostki samorządu terytorialnego oraz jej skarbnika.

Z kolei w par. 3 ust. 3 przewidziano, że minister obrony narodowej powierzy ocenę wniosku specjalnej komisji i w tym zakresie ponownie odesłano do przepisów związanych z funkcjonowaniem komisji w trybie konkursowym, t.j. do par. 5 i 6. W par. 5 postanowiono, że minister, rozpatrując ofertę, bierze pod uwagę:

1) rekomendacje komisji,

2) wysokość środków budżetowych przeznaczonych na realizację zadań,

3) priorytety w zakresie dofinansowania z budżetu państwa zadań związanych z budową i remontami pomników upamiętniających tradycję, chwałę i sławę oręża polskiego na dany rok, które zostały zawarte w ogłoszeniu konkursu.

Natomiast w par. 6 postanowiono, że informacja o ogłoszeniu konkursu wraz z ofertą oraz jego wyniki muszą być zamieszczane na stronie internetowej Ministerstwa Obrony Narodowej oraz w Biuletynie Informacji Publicznej. Dodatkowo minister ma poinformować o wynikach te jednostki samorządu terytorialnego, które zostały wyłonione w drodze konkursu.

Podpisanie umowy

Zwieńczeniem procedury rozpoznania wniosku jest zawarcie umowy między ministrem obrony narodowej a jednostką samorządu terytorialnego. Elementy składowe tej umowy dookreślono w par. 8 rozporządzenia. W dokumencie powinny zatem znaleźć się:

1) szczegółowy opis zadania, w tym cel, na jaki dotacja została przyznana, oraz termin realizacji zadania,

2) kwota dotacji przyznanej jednostce samorządu terytorialnego oraz tryb i termin jej przekazania,

3) wysokość środków własnych przeznaczanych przez jednostkę samorządu terytorialnego na realizację zadania,

4) termin wykorzystania dotacji,

5) tryb kontroli realizacji zadania,

6) termin i sposób rozliczenia dotacji, zasady zwrotu niewykorzystanej części dotacji oraz zasady zwrotu części dotacji pobranej w nadmiernej wysokości,

7) warunki powierzenia przez jednostkę samorządu terytorialnego realizacji części lub całości przyjętych zadań podmiotom trzecim.

Generalnie nowelizacja rozporządzenia zmierza do odformalizowania przyznawania środków dotacyjnych i rozszerza spektrum możliwych zadań objętych finansowaniem poprzez tryb pozakonkursowy. W tych uwarunkowaniach prawnych wskazane jest, aby jednostki samorządu terytorialnego na nowo zidentyfikowały własne potrzeby w zakresie prac dotyczących pomników o przywołanej wyżej tematyce, realne jest bowiem uzyskanie wsparcia finansowego z budżetu centralnego. ©℗