Niepotrzebne resztki bądź zużyte elementy nie muszą, a nawet często nie powinny trafić na składowisko, ale mogą być wykorzystane do różnych celów, np. do wyrównywania terenu. Ale nie dowolnie. Co można z nimi zrobić poza przetworzeniem w specjalistycznych zakładach, mówi nowe rozporządzenie ministra środowiska z 11 maja 2015 r. w sprawie odzysku odpadów poza instalacjami i urządzeniami (Dz.U. z 2015 r. poz. 796). Obowiązuje ono od 27 czerwca 2015 r. Zastąpiło wcześniejsze, pod tym samym tytułem (Dz.U. z 2006 r. nr 49, poz. 356). Trzeba je było zmienić, choćby z tego powodu, że zmieniło się określenie procesów odzysku. Nowy akt prawny określa rodzaje odpadów oraz warunki ich odzysku w procesach odzysku R3, R5, R11 i R12 [ramka] poza instalacjami i urządzeniami. Ale przy okazji wprowadzono i inne zmiany, m.in. pozwalające na wykorzystanie resztek, które pominięto we wcześniejszym akcie prawnym.
Do łask wracają zużyte opony. Rozszerzono możliwość ich stosowania. Będzie można ich używać na placach zabaw, boiskach, w ogródkach czy do zabezpieczania pryzm kiszonek. Do listy odpadów dopuszczonych do drobnych napraw dopisano też odpady gumowe.
Z kolei możliwość ponownego wykorzystania opakowań z tekstyliów nie ogranicza się do jutowych. Można wykorzystywać odpady z innych materiałów.
Do utwardzania powierzchni terenów można stosować m.in. odpady z remontów i przebudowy dróg, a pod ziemią, w górnictwie – popioły lotne z torfu i drewna czy osady nie tylko z wód kopalnianych, ale też ze zbiorników wód opadowych.
Wykorzystujący odpady będą jednak musieli zwracać uwagę na sposób i miejsce ich użycia. W tym zakresie jest bardzo dużo szczegółowych zmian, więc trzeba się dokładnie zapoznać z przepisami.
Obowiązujące od 27 czerwca rozporządzenie nie obejmuje wszystkich możliwości wykorzystania odpadów poza instalacjami. – Jest jeszcze rozporządzenie ministra środowiska z 20 stycznia 2015 r. w sprawie procesu odzysku R10 (obróbka na powierzchni ziemi przynosząca korzyści dla rolnictwa lub poprawę stanu środowiska; Dz.U. poz. 132) – mówi Joanna Wilczyńska, ekspert opolskiej spółki Atmoterm, zajmującej się doradztwem w zakresie ochrony środowiska. – Określa ono, jakie odpady i na jakich warunkach można stosować w rolnictwie, do poprawy stanu zieleni miejskiej czy rekultywacji gleb lub pod zalesianie. Zgodnie z przepisami do innych celów niż określone w dwóch powyższych rozporządzeniach odpadów poza instalacjami stosować nie wolno. Wynika to z art. 30 i 31 ustawy z 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. z 2013 r. poz. 21 ze zm.) – dodaje Joanna Wilczyńska.
O jakie procesy odzysku chodzi
Rozporządzenie określa rodzaje oraz warunki odzysku odpadów poza instalacjami w procesach:
● R3 – recykling lub odzysk substancji organicznych, które nie są stosowane jako rozpuszczalniki (w tym kompostowanie i inne biologiczne procesy przekształcania),
● R5 – recykling lub odzysk innych materiałów nieorganicznych, czyli przede wszystkim oczyszczanie gruntu prowadzące do odzysku gruntu i recykling nieorganicznych materiałów budowlanych,
● R11 – wykorzystywanie odpadów uzyskanych w wyniku któregokolwiek z procesów wymienionych w pozycji R1–R10 (np. recyklingu i odzysku metali i ich związków, a także innych materiałów nieorganicznych czy organicznych),
● R12 – wymiana odpadów w celu poddania ich któremukolwiek z procesów wymienionych w pozycji R1–R11, m.in. procesy wstępne poprzedzające przetwarzanie wstępne odpadów, jak np. demontaż, sortowanie, kruszenie, zagęszczanie, granulację, suszenie, rozdrabnianie, przepakowywanie, tworzenie mieszanek.