Rada gminy nie może samodzielnie zobowiązywać obywateli do składania oświadczeń pod rygorem odpowiedzialności karnej. Musi mieć do tego upoważnienie ustawowe
Taka konkluzja wynika z orzeczenia kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku. Zbadało ono uchwałę rady gminy Wysokie Mazowieckie z 8 kwietnia 2015 r. w sprawie określenia zasad udzielania dotacji celowej z budżetu gminy dla zabiegów sterylizacji i kastracji psów z jej terenu (nr 35/VI/15).
Izba stwierdziła nieważność tej uchwały w zakresie oświadczenia zawartego w załączniku, który zawierał wzór wniosku o przyznanie dofinansowania zabiegu sterylizacji lub kastracji psa. Brzmiało ono: „Oświadczam, że zostałem uprzedzony o odpowiedzialności karnej wynikającej z art. 233 par. 1 kodeksu karnego i potwierdzam własnoręcznym podpisem prawidłowość danych zamieszczonych w niniejszym wniosku”. W ocenie izby zamieszczenie tego zdania w uchwale narusza art. 233 kodeksu karnego (k.k.), bo rada gminy nie miała umocowania prawnego do nakazania osobom składającym takie podanie złożenia oświadczenia pod rygorem odpowiedzialności karnej z art. 233 k.k.
Zamieszczenie oświadczenia w uchwale było niedopuszczalne, bowiem art. 233 k.k. dotyczy składania zeznań mających służyć jako dowód w postępowaniu sądowym lub w innym postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy. Aby taka odpowiedzialność mogła zaistnieć, konieczne jest, by przepis ustawy, na podstawie której jest składane oświadczenie, przewidywał możliwość jego odebrania pod rygorem odpowiedzialności karnej. Izba zaznaczyła, że w przypadku gdy ustawodawca chce, aby pewne oświadczenia były składane pod takim rygorem, to wyraźnie zapisuje to w ustawie. Dopiero wówczas byłoby możliwe odwoływanie się przez ten organ do pouczenia o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Tymczasem przepisy ustawy o ochronie zwierząt (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 856 ze zm.) nie przewidują takiej możliwości. W ocenie RIO rada gminy Wysokie Mazowieckie nie miała umocowania do nałożenia obowiązku składania oświadczenia pod rygorem odpowiedzialności karnej w badanej uchwale.
Uchwała Kolegium RIO w Białymstoku z 18 maja 2015 r., nr 1987/2015