Czy dane o niekaralności nauczyciela są jawne? Ile wolnego należy się dyrektorowi, który zrezygnował z funkcji? Czy projekt uchwały o pomocy zdrowotnej muszą zaopiniować związki zawodowe?
Nauczyciel ujawnił informacje, które uzyskał na radzie pedagogicznej. Czy powinien ponieść jakąś odpowiedzialność? Jeżeli tak, to jaką?
Tak, w takiej sytuacji nauczyciel może ponieść odpowiedzialność, a jej rodzaj będzie zależeć od zakresu naruszenia. Zasadniczo złamanie tajemnicy rady pedagogicznej oraz ujawnianie informacji (w tym danych osobowych) może stanowić naruszenie godności zawodu oraz – jeśli ujawnione dane dotyczą prywatnych spraw uczniów – naruszenie podstawowych obowiązków dotyczących m.in. opieki nad uczniami. To zaś uzasadnia pociągnięcie nauczyciela do odpowiedzialności dyscyplinarnej, zgodnie z art. 75 ust. 1 i art. 6 pkt 1 Karty nauczyciela (dalej: KN). Ewentualnie jeśli ujawnione informacje nie dotyczą ucznia, a dyrektor uważa ich ujawnienie za mniejsze naruszenie obowiązków, to może on rozważyć pociągnięcie nauczyciela do odpowiedzialności porządkowej zamiast dyscyplinarnej (art. 75 ust. 2 i ust. 2a KN).
Z kolei jeżeli złamanie tajemnicy przez nauczyciela dotyczyło danych osobowych, to może dodatkowo wchodzić w grę odpowiedzialność z ustawy o ochronie danych osobowych (dalej: u.o.d.o.). Zgodnie z art. 23 i art. 24 kodeksu cywilnego dobra osobiste człowieka – w szczególności zdrowie, cześć, nazwisko, wizerunek – pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania; w tym także może żądać:
- aby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie;
- zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.
Jeżeli zaś wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych. Zgodnie z art. 107 u.o.d.o. – kto przetwarza dane osobowe, choć do ich przetwarzania (np. ujawnienia) nie jest uprawniony, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat dwóch. Jeśli czyn dotyczy danych m.in. zdrowia, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat trzech. ©℗
Podstawa prawna
art. 6 pkt 1, art. 75 ust. 1, 2 i ust. 2a ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1762; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1730)
art. 23, art. 24 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1360; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2339)
art. 107 ustawy z 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1781)
Rada rodziców wystąpiła do dyrektora o udostępnienie informacji o niekaralności nauczyciela zatrudnionego w tej placówce. Czy rada może mieć dostęp do takich danych?
Informacje o niekaralności nauczycieli w szkole stanowią informacje publiczną, czyli są to wiadomości jawne. Pogląd ten potwierdza orzecznictwo. Przykładowo Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z 9 marca 2017 r. (sygn. akt IV SAB/Po 1/17) podał, że informacja o niekaralności nauczyciela pozostaje w związku z wykonywaniem funkcji publicznej, a w konsekwencji ma jawny charakter i nauczyciel w tym zakresie nie korzysta z ochrony prywatności.
Z wnioskiem o informację o niekaralności nauczyciela może do dyrektora zwrócić się rada rodziców bądź jeden z jej członków. Taki wniosek może być złożony na podstawie art. 5 ust. 2, art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. d i art. 10 ust. 1 ustawy z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej. Podstawą udzielenia odpowiedzi jest art. 6 ust. 1 lit. c w zw. z art. 10 rozporządzenia o ochronie danych osobowych (RODO). Przypomnijmy: zgodnie z art. 6 ust. 1 lit. c RODO przetwarzanie danych osobowych jest zgodne z prawem, jeśli jest niezbędne do wypełnienia obowiązku ciążącego na administratorze. Rada rodziców może występować m.in. do dyrektora szkoły z wnioskami i opiniami we wszystkich sprawach szkoły na podstawie art. 84 ust. 1 ustawy – Prawo oświatowe. Za sprawę szkoły należy uznać zatrudnienie nauczycieli spełniających wymóg niekaralności. Przypomnijmy, stanowisko nauczyciela, bez względu na stopień awansu i podstawę zatrudnienia, może zajmować wyłącznie osoba, która nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe. W celu spełniania tego warunku nauczyciel przed nawiązaniem stosunku pracy jest obowiązany przedstawić dyrektorowi szkoły informację z Krajowego Rejestru Karnego, z wyjątkiem przypadku gdy z nauczycielem jest nawiązywany kolejny stosunek pracy w tej samej szkole w ciągu trzech miesięcy od dnia rozwiązania albo wygaśnięcia na podstawie art. 20 ust. 5c Karty nauczyciela poprzedniego stosunku pracy. Jeśli powyższy wymóg niekaralności nie jest spełniony, z mocy prawa wygasa stosunek pracy nauczyciela, co stwierdza dyrektor. ©℗
Podstawa prawna
art. 10 ust. 5 pkt 4, 8 i 8a, art. 20 ust. 5c, art. 26 ust. 1 pkt 3 i ust. 2 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1762; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1730)
art. 84 ust. 1 ustawy z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1082; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2089)
art. 5 ust. 2, art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. d i art. 10 ust. 1 ustawy z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 902)
art. 6 ust. 1 lit. c w zw. z art. 10 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2016/679 z 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych; Dz.Urz. UE L119, s. 1)
Dyrektor szkoły z końcem listopada 2022 r. zrezygnował z pełnienia swojej funkcji. Jak naliczyć mu urlop wypoczynkowy?
Na wstępie wskazać należy, że dyrektorowi szkoły przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 35 dni roboczych w czasie ustalonym w planie urlopów. Zgodnie bowiem z art. 64 ust. 2 Karty nauczyciela (dalej: KN) dyrektorowi i wicedyrektorowi szkoły oraz nauczycielowi pełniącemu inne stanowisko kierownicze w szkole, a także nauczycielowi, który przez okres co najmniej 10 miesięcy pełni obowiązki kierownicze w zastępstwie nauczyciela, któremu powierzono stanowisko kierownicze, przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 35 dni roboczych w czasie ustalonym w planie urlopów. Jednocześnie przepisy KN nie zawierają regulacji określającej zasady obliczania wymiaru urlopu wypoczynkowego w sytuacji, gdy kończy on pracę w trakcie roku, a więc gdy w tym samym roku ten sam pracownik posiada różne uprawnienia urlopowe i konieczne jest dokonanie proporcjonalnych obliczeń – jak przy zmianie pracodawcy. Wobec braku takich przepisów w KN na mocy jej art. 91c ust. 1 zastosować należy regulacje kodeksu pracy (k.p.). Zgodnie z nimi za miesiące zajmowania stanowiska kierowniczego dyrektorowi przysługuje urlop w wymiarze: 35 dni roboczych x X/12 (gdzie X oznacza liczbę miesięcy), z zaokrągleniem wyniku w górę do pełnych dni. Natomiast za okres zajmowania stanowiska szeregowego nauczyciela – urlop oblicza się: 56 dni x X/12 (gdzie X oznacza liczbę miesięcy) – z zaokrągleniem wyniku w górę do pełnych dni. ©℗
Podstawa prawna
art. 64 ust. 2a ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1762; ost.zm. Dz.U. z 2022 poz. 1730)
art. 1551 par. 1, art. 1552a par. 1 i art. 1553 par. 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 510; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2140)
Radni zamierzają przyjąć uchwałę w sprawie określenia rodzaju świadczeń w ramach pomocy zdrowotnej dla nauczycieli oraz warunków i sposobów ich przyznawania. Czy projekt tego aktu musi być uzgodniony ze związkami zawodowymi?
Projekt uchwały w sprawie określenia rodzaju świadczeń w ramach pomocy zdrowotnej dla nauczycieli musi być zaopiniowany przez związki zawodowe. Nie ma zaś konieczności uzgadniania z nimi treści uchwały. Zgodnie z art. 72 ust. 1 Karty nauczyciela (dalej: KN), niezależnie od przysługującego nauczycielowi i członkom jego rodziny prawa do świadczeń z ubezpieczenia zdrowotnego, „organy prowadzące szkoły przeznaczą corocznie w budżetach odpowiednie środki finansowe z przeznaczeniem na pomoc zdrowotną dla nauczycieli korzystających z opieki zdrowotnej, a także określą rodzaje świadczeń przyznawanych w ramach tej pomocy oraz warunki i sposób ich przyznawania”. Na podstawie art. 19 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych (dalej: u.z.z.) reprezentatywna organizacja związkowa ma prawo opiniowania założeń i projektów aktów prawnych w zakresie objętym zadaniami związków zawodowych. Organy samorządu terytorialnego kierują założenia albo projekty ww. aktów prawnych do odpowiednich władz statutowych związku, określając termin przedstawienia opinii nie krótszy jednak niż 30 dni. Termin ten może zostać skrócony do 21 dni ze względu na ważny interes publiczny. Nieprzedstawienie opinii w wyznaczonym terminie uważa się za rezygnację z prawa jej wyrażenia (art. 19 ust. 2 u.z.z.). ©℗
Podstawa prawna
art. 72 ust. 1 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1762; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1730)
art. 19 ust. 1 i 2 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 854)
