Sejm pracuje nad nowelizacją ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw, która wprowadzi obowiązek udostępniania publicznie informacji o realizacji celów w zakresie gospodarowania odpadami przez podmioty wprowadzające produkty do obrotu (chodzi o krajowych producentów oraz podmioty przywożące towary z zagranicy). Przedsiębiorcy będą zobligowani do przygotowania takiego dokumentu w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie regulacji, co sprawia, że jest to wyjątkowo krótkie vacatio legis.

Krzysztof Wiński, dyrektor w PwC
Uwzględniając harmonogram prac parlamentu (II czytanie projektu zaplanowano na ten tydzień) może to nastąpić już w listopadzie 2021 r. Dokładny termin jest uzależniony od daty publikacji ustawy w Dzienniku Ustaw. Ponieważ wskazane wymogi stanowią implementację regulacji unijnych, wejście ich w życie należy uznać za pewnik (powinny zacząć obowiązywać już od 3 lipca br., ale procedowanie projektu zostało opóźnione). Po wejściu w życie nowych przepisów podmioty wprowadzające produkty będą zobowiązane do podawania do publicznej wiadomości informacji o realizacji celów w zakresie gospodarowania odpadami. Z informacji tych powinno wynikać, że wspomniany podmiot m.in.:
• nie ogranicza wykonywania obowiązków do przypadków, w których zbieranie i przetwarzanie odpadów generuje największe zyski,
• zapewnia odpowiednią dostępność systemu zbierania odpadów na obszarze, na którym produkty są wprowadzane do obrotu,
• posiada środki finansowe i organizacyjne niezbędne do wykonywania obowiązków,
• stosuje mechanizmy samokontroli, w szczególności audyty, w zakresie zarządzania finansami przeznaczonymi na realizację obowiązków, gromadzenia danych i sporządzania sprawozdań dotyczących produktów wprowadzanych do obrotu oraz zbierania i przetwarzania odpadów powstałych z produktów.
W projekcie nie ma jednak informacji, jak udostępnić publicznie taki dokument. Czy wystarczy umieszczenie go na swojej stronie internetowej, czy też będzie wymagana inna forma przekazania go zainteresowanym? Warto podkreślić, iż projekt ustawy nie zawiera podstawy prawnej do wydania rozporządzenia, które uściśliłoby wymogi w tym zakresie. Nie należy spodziewać się też dodatkowych wyjaśnień ze strony Ministerstwa Klimatu i Środowiska.
Krajowi producenci (np. żywności, ale również innych produktów) oraz podmioty dokonujące przywozu różnego rodzaju towarów będą zobowiązani do przygotowania dokumentu, który będzie swego rodzaju strategią rozszerzonej odpowiedzialności producenta potwierdzającą, że podmiot realizuje cele w zakresie gospodarowania odpadami. Do tego opublikowaną publicznie. Analizując kolejne projekty resortu klimatu, należy też stwierdzić, że to dopiero początek zwiększania obowiązków związanych ze sprawozdawczością w gospodarce odpadami.
Warto dokładnie przeanalizować przepisy nakładające wspomniany obowiązek, by nie dojść do zgubnego przeświadczenia, że współpraca z jakąkolwiek organizacją odzysku zwalnia wprowadzającego do obrotu z odpowiedzialności w zakresie przygotowania takiej dokumentacji. Otóż tak nie jest, choć może być, jeżeli podmiot wprowadzający do obrotu upoważni organizację odzysku do przygotowania dokumentu przez zawarcie dodatkowej umowy w tym zakresie. Trzeba też podkreślić, że aby przygotować rzetelnie dokumentację, takiej organizacji trzeba przekazać dane dotyczące finansów i struktury organizacyjnej w danym przedsiębiorstwie, co może nie być komfortowe ani dla wprowadzającego do obrotu, ani dla organizacji odzysku. Przygotowanie dokumentacji wyłącznie przez tę ostatnią nie zwalnia jednak podmiotu wprowadzającego z odpowiedzialności. Jest to o tyle ważne, że to właśnie jego organy środowiskowe będą oceniać zakres należytej staranności w przygotowaniu wymaganej dokumentacji.