Jestem działkowcem i chciałbym wiedzieć, jak w tej chwili wygląda sytuacja posiadaczy ogrodów działkowych. W książeczce wydanej przez Krajową Radę Polskiego Związku Działkowców przeczytałem np., że stowarzyszenia ogrodowe są powołane wyłącznie w celu zakładania i prowadzenia rodzinnych ogrodów działkowych i że nie mogą wykazywać żadnej innej działalności, zwłaszcza gospodarczej. Natomiast w ustawie jest zapis, że do zadań stowarzyszeń ogrodowych należy w szczególności propagowanie wiedzy ogrodniczej, m.in. poprzez szkolenia i publikacje. Przecież działalność wydawnicza jest działalnością gospodarczą, z której czerpane będą zyski, więc moim zdaniem jest tu sprzeczność – twierdzi pan Tadeusz
Poprzednie przepisy o rodzinnych ogrodach działkowych zostały zakwestionowane przez Trybunał Konstytucyjny, który uznał za niezgodne z konstytucją aż 24 z nich. Nowe, które obowiązują od 19 stycznia 2014 r., wprowadzają wiele zmian, m.in. taką, że działkowcy nie muszą być już członkami Polskiego Związku Działkowców, który zostanie przekształcony w ogólnopolskie stowarzyszenie ogrodowe. W każdej chwili mogą z niego wystąpić, zakładając stowarzyszenie lokalne bez obawy utraty prawa do działek. W ciągu 12 miesięcy od wejścia w życie ustawy zarządy ogrodów muszą zwołać zebranie wszystkich działkowców, aby zdecydowali, czy pozostaną w PZD, czy też powołają odrębne stowarzyszenie, które przejmie od związku prawa do ogrodu i jego majątek, m.in. własność infrastruktury i środki na rachunkach.
Aby decyzja o wyodrębnieniu ogrodu lub pozostaniu w PZD była ważna, w zebraniu musi uczestniczyć co najmniej połowa działkowców z ROD i musi ją przegłosować bezwzględna większość. Przy braku quorum zwołuje się zebranie w drugim terminie (nie później niż dwa miesiące po pierwszym), przy czym wymagana liczba głosujących wynosi już tylko 30 proc. działkowców przy minimum 2/3 obecnych.
Uwaga! Informacja o zebraniu musi być przekazana co najmniej na dwa tygodnie przed jego terminem listem poleconym lub przesyłką kurierską.
Na terenie ROD może działać tylko jedno stowarzyszenie, ale nie wszyscy działkowcy muszą do niego należeć. Przynależność daje jednak gwarancję korzystania z praw, czyli posiadania wpływu na decyzje dotyczące zarządzania ogrodem. Ci niebędący członkami będą musieli się podporządkować organom stowarzyszenia oraz decyzjom walnych zebrań (np. w kwestii opłat).
Ogrody działkowe – według nowych przepisów – są obszarami użyteczności publicznej, na których nie można mieszkać i budować domów, zaś altany nie mogą być większe niż przewiduje ustawa. Każde naruszenie tych przepisów może doprowadzić do rozwiązania umowy. Ogrody będą mogły być zlikwidowane wyłącznie pod cele publiczne. W takim przypadku muszą jednak być odtworzone w innym miejscu, a ustawa przewiduje odszkodowanie m.in. za altany i nasadzenia.
Istotną zmianą jest możliwość dziedziczenia działki przez współmałżonka, jeżeli oboje posiadali do niej prawo. Jeśli miał je tylko jeden z nich, drugi może w ciągu sześciu miesięcy złożyć oświadczenie woli o przejęciu nieruchomości i staniu się działkowcem. Jeżeli tego nie zrobi, o działkę będą mogły się starać bliskie osoby zmarłego działkowca, mając trzy miesiące na podjęcie działań, a jeśli działkowiec nie był w związku małżeńskim, czas ten wydłuży się do pół roku. W przypadku zgłoszenia się kilku uprawnionych, o tym, komu ostatecznie przypadnie prawo do działki, rozstrzygnie sąd. Natomiast po rozwodzie lub unieważnieniu małżeństwa byli partnerzy mają trzy miesiące od ustania małżeństwa na zawiadomienie stowarzyszenia, komu przypadnie działka, albo przedstawiają dowód wszczęcia postępowania sądowego o podział tego prawa.
Umowę o przeniesieniu uprawnień na nowych zasadach musi poświadczyć notariusz. Ma to zapewnić większe bezpieczeństwo obrotu oraz pełną identyfikację uczestników postępowania. Działkowcy są zwolnieni od podatku od gruntu, z podatku rolnego i od nieruchomości. Obowiązkowo zaś ponoszą opłaty związane z inwestycjami i utrzymaniem ogrodu.
Podstawa prawna
Art. 2, art. 27–44, art. 46 pkt 7, art. 69–72 ustawy z 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (Dz.U. z 2014 r. poz. 40).
OPINIA EKSPERTA: Maciej Kijas, adwokat
Należy zauważyć, iż zgodnie z art. 45 ust. 2 ustawy z 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z 7 kwietnia 1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach. Zgodnie z jej art. 34 stowarzyszenie ogrodowe może prowadzić działalność gospodarczą, jednakże uzyskany dochód ma służyć realizacji celów statutowych i nie może być przeznaczony do podziału między jego członków. W konsekwencji nie można wykluczyć możliwości prowadzenia przez stowarzyszenie ogrodowe działalności gospodarczej, jednakże wyłącznie w celu realizacji zdań przewidzianych ustawą o rodzinnych ogrodach działkowych, to znaczy w celu zakładania i prowadzenia ROD oraz obrony swoich interesów i reprezentacji.