Skoro ustawa mówi o honorowym obywatelstwie, to radni nie powinni przyznawać innych tytułów. Tak przynajmniej twierdzi wojewoda śląski. W swoim rozstrzygnięciu nadzorczym unieważnił uchwałę radnych z Gliwic określającą zasady przyznawania tytułu „zasłużonego dla miasta”.
Uznał bowiem, że samorządowcy nie mieli prawa do ustanowienia takiego odznaczenia, ponieważ nie przewidziano go w ustawie o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591 z późn. zm., dalej: u.s.g.). Art. 18 ust. 2 pkt 14 tej ustawy wskazuje, że jedyną formą wyróżniania i nagradzania mieszkańców za zasługi dla lokalnej wspólnoty jest honorowe obywatelstwo. Zdaniem wojewody nie można interpretować tego przepisu rozszerzająco, bo naruszałoby to zasadę legalizmu.
– Art. 7 konstytucji zawiera normę zakazującą domniemywania kompetencji organu i tym samym nakazuje, by wszelkie działania organu władzy publicznej były oparte na wyraźnie określonej normie kompetencyjnej – czytamy w rozstrzygnięciu.
Taka interpretacja przepisów mogłaby wywołać sporo zamieszania w całym kraju, gdyż tytuły „zasłużonego dla gminy” są chętnie nadawane przez samorządy. Zapytani przez DGP eksperci nie zgadzają się jednak z nią.
– Należy wziąć pod uwagę, że specyfika przepisów upoważniających do wydawania aktów prawa miejscowego jest inna niż w przypadku delegacji ustawowych do wydania rozporządzeń. W konsekwencji akty prawa miejscowego nie mają charakteru czysto wykonawczego, a ich punkt ciężkości spoczywa na dostosowaniu przepisów ustawowych do warunków lokalnych – tłumaczy Radosław Mędrzycki z Wydziału Prawa i Administracji UKSW.
Podobnego zdania jest Marcin Masłowski, rzecznik prezydenta Łodzi.
– Ustawa o samorządzie mówi, że co nie jest w niej uregulowane, rada miasta może zawrzeć w swoim statucie – wyjaśnia.
Rajcowie z Gliwic nie zdecydowali jeszcze, czy odwołają się do sądu od niekorzystnej dla siebie decyzji. Jeśli jednak to zrobią, mają duże szanse na wygraną.
– W rozstrzygnięciu nadzorczym wojewoda śląski niesłusznie odstąpił od wykładni przyjętej w orzecznictwie. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego niedopuszczalna jest ograniczająca wykładnia kompetencji nadawania tytułu honorowego obywatela wspólnoty samorządowej, a tym samym zakaz tworzenia innych tytułów – przypomina Radosław Mędrzycki.
W jednym z orzeczeń przywołanych przez naszego rozmówcę (sygn. akt II OSK 389/08) sędziowie uznali, że zawężająca interpretacja tego przepisu pozostaje w sprzeczności z istotą gminy jako jednostki samorządu terytorialnego – podmiotu o korporacyjnym charakterze.

ORZECZNICTWO
Rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody śląskiego nr NPII.4131.1.402.2012.