Prowadzę niepubliczne przedszkole. Jego działalność jest finansowana m.in. dotacjami z gminy. Uważam, że uchwała rady gminy, która ustala warunki dotacji, jest wadliwa. Jednak mój wniosek do organu nadzoru o orzeczenie jej nieważności został rozpoznany negatywnie. Czy mogę złożyć skargę do sądu na organ, skoro jest bezczynny? Ewentualnie jakie inne rozwiązanie jest możliwe?
Dziennik Gazeta Prawna
Nie ma prawnej możliwości złożenia skutecznej skargi sądowej przez osobę prowadzącą niepubliczne przedszkole na organ nadzoru z powodu niepodjęcia rozstrzygnięcia nadzorczego w określonej sprawie. Jednak taki podmiot może złożyć skargę w trybie art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym (dalej: u.s.g.). Wtedy zapewne sąd rozpozna merytorycznie argumenty dotyczące wadliwości uchwały dotacyjnej.
Rzekomy brak reakcji RIO
Z podanych w liście informacji wynika, że przedmiotem uchwały są kwestie związane z dotowaniem niepublicznych placówek oświatowych. Uchwały w tym zakresie podejmowane są na podstawie art. 90 ust. 4 ustawy o systemie oświaty (dalej: u.s.o.). Mówi on, że organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego ustala tryb udzielania i rozliczania dotacji, o których mowa w ust. 1a–1c i 2–3b u.s.o. oraz tryb i zakres kontroli prawidłowości ich pobrania i wykorzystywania, uwzględniając zwłaszcza podstawę obliczania dotacji, zakres danych, które powinny być zawarte we wniosku o udzielenie i w rozliczeniu wykorzystania, oraz termin i sposób rozliczenia dotacji. Zgodnie z art. 86 ustawy o samorządzie gminnym organami nadzoru są prezes Rady Ministrów i wojewoda, a odnośnie do spraw finansowych – regionalna izba obrachunkowa. Natomiast z art. 11 ust. 1 pkt 4 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych wynika, że ich właściwość rzeczowa w zakresie działalności nadzorczej obejmuje uchwały i zarządzenia podejmowane przez organy JST w sprawach zasad i zakresu przyznawania dotacji z budżetu JST. Zatem rzekoma bezczynność w zakresie uchwały dotacyjnej dotyczy zaniechania, a dokładniej braku stwierdzenia nieważności wspomnianej uchwały przez RIO.
Działania nadzorcze z urzędu
Trzeba jednak rozważyć, czy w ogóle RIO mogła uznać wniosek osoby prowadzącej niepubliczne przedszkole za prawnie wiążący. Z istoty regulacji nadzorczych wynikających z u.s.g. nie wypływa taka możliwość. Dotyczy to zarówno organu nadzoru, jakim jest wojewoda (którego kompetencja nadzorcza jest zakresowo najszersza), jak i RIO. Również w orzecznictwie sądowoadministracyjnym powszechne jest stanowisko, że nie ma prawnej możliwości, aby wniosek osoby trzeciej obligował organ nadzoru do określonego zachowania, np. stwierdzenia nieważności danej uchwały. Przykładowo Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w postanowieniu z 10 maja 2016 r. (sygn. akt II SAB//Rz 33/16) zaakcentował, że postępowanie nadzorcze prowadzone jest przez wojewodę z urzędu, a przepisy nie przewidują możliwości skutecznego – z prawnego punktu widzenia – zgłoszenia przez jakikolwiek podmiot żądania podjęcia przez niego stosownych czynności nadzorczych. Pisma podmiotów zainteresowanych mogą co najwyżej stanowić źródło informacji po podjęciu czynności z urzędu.
Z kolei WSA w Białymstoku w postanowieniu z 3 grudnia 2015 r. (sygn. akt II SAB/Bk 90/15) podkreślił, że skoro wydanie rozstrzygnięcia nadzorczego następuje z urzędu (jest ustawowo przypisaną kompetencją organu nadzoru), to jego niewydanie nie może być uznane jako bezczynność w rozumieniu art. 3 par. 2 pkt 8 i 9 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Sąd dodał, że rozstrzygnięcie nadzorcze nie jest decyzją administracyjną, a postępowanie w tym trybie nie spełnia przesłanek postępowania w znaczeniu kodeksu postępowania administracyjnego prowadzonego w indywidualnej sprawie. Ostatecznie zaś skarga na rzekomą bezczynność została odrzucona z przyczyn formalnych.
Inny mechanizm kontrolny
Skoro jednak czytelnik uważa, że uchwała rady gminy jest wadliwa, może skorzystać z mechanizmu określonego w art. 101 ust. 1 u.s.g. Stanowi on, że każdy, kogo interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lub zarządzeniem podjętymi przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może je zaskarżyć do sądu administracyjnego. Ten przepis uległ ważnej nowelizacji, bowiem od 1 czerwca 2017 r. nie ma już wymogu – dla złożenia skargi – skierowania do gminy wezwania do usunięcia naruszenia. Przedsiębiorca powinien więc rozważyć skorzystanie z tego mechanizmu kontrolnego uchwały dotacyjnej.



Podstawa prawna
Art. 90 ust. 1a–1c, ust. 2–3b, ust. 4 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1943 ze zm.).
Art. 86, art. 101 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 446 ze zm.).
Art. 11 ust. 1 pkt 4 ustawy z 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 561).
Art. 3 par. 2 pkt 8 i 9 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1369 ze zm.).