ODPOWIEDŹ: Osoba ubiegająca się o stanowisko głównego księgowego musi legitymować się odpowiednim wymiarem praktyki zawodowej w księgowości. Ukończenie studiów podyplomowych z zakresu ekonomii nie jest wystarczające.

Szkoła podstawowa ma status tzw. jednostki budżetowej. W myśl art. 11 ustawy o finansach publicznych (dalej: u.f.p.) jednostkami budżetowymi są jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych nieposiadające osobowości prawnej, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek odpowiednio dochodów budżetu państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego.

Jakie są wymogi wobec kandydata na księgowego w szkole?

Status pracownika – głównego księgowego/skarbnika jednostki sektora finansów publicznych reguluje art. 54 u.f.p. Zgodnie z jego ust. 1 jest nim pracownik, któremu kierownik jednostki powierza obowiązki i odpowiedzialność w zakresie:
1) prowadzenia rachunkowości jednostki;
2) wykonywania dyspozycji środkami pieniężnymi;
3) dokonywania wstępnej kontroli:
a) zgodności operacji gospodarczych i finansowych z planem finansowym,
b) kompletności i rzetelności dokumentów dotyczących operacji gospodarczych i finansowych.




Z kolei w myśl art. 54 ust. 2 u.f.p. „głównym księgowym (...) może być osoba, która:
1) ma obywatelstwo państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, chyba że odrębne ustawy uzależniają zatrudnienie w jednostce sektora finansów publicznych od posiadania obywatelstwa polskiego;
2) ma pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzysta z pełni praw publicznych;
3) nie była prawomocnie skazana za przestępstwo przeciwko mieniu, przeciwko obrotowi gospodarczemu, przeciwko działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego, przeciwko wiarygodności dokumentów lub za przestępstwo skarbowe;
4) posiada znajomość języka polskiego w mowie i piśmie w zakresie koniecznym do wykonywania obowiązków głównego księgowego;
5) spełnia jeden z poniższych warunków:
a) ukończyła ekonomiczne jednolite studia magisterskie, ekonomiczne wyższe studia zawodowe, uzupełniające ekonomiczne studia magisterskie lub ekonomiczne studia podyplomowe i posiada co najmniej 3-letnią praktykę w księgowości,
b) ukończyła średnią, policealną lub pomaturalną szkołę ekonomiczną i posiada co najmniej 6-letnią praktykę w księgowości,
c) jest wpisana do rejestru biegłych rewidentów na podstawie odrębnych przepisów,
d) posiada certyfikat księgowy uprawniający do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych albo świadectwo kwalifikacyjne uprawniające do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, wydane na podstawie odrębnych przepisów”.








Czy warunki muszą być spełnione łącznie?

Przywołane wyżej przepisy określają więc zamknięty katalog przesłanek, których spełnienie jest wymagane do zajmowania stanowiska głównego księgowego/skarbnika. Oznacza to, że brak spełnienia którejkolwiek z tych przesłanek wyklucza możliwość legalnego zajmowania jednego z tych stanowisk. Należy zauważyć, że w przypadku kandydatów posiadających wyższe wykształcenie ustawodawca wymaga spełnienia warunku łączonego, tj.:

  • ukończenia jednego z rodzajów studiów ekonomicznych, w tym możliwe jest ukończenie studiów podyplomowych oraz
  • posiadania co najmniej 3-letniej praktyki w księgowości.

Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku w stanowisku z 23 października 2025 r. (znak RIO.II.025–37/25) wyjaśniła: „Jak wskazuje na to art. 54 ust. 2 pkt 5 lit a) u.f.p. warunkiem łącznym do spełnienia kryteriów niezbędnych do pełnienia funkcji głównego księgowego, poza wyspecyfikowanym wykształceniem, jest posiadanie 3-letniej praktyki w księgowości. Zatem biorąc pod uwagę przedstawiony stan faktyczny, zdaniem tutejszej Izby, ukończenie ekonomicznych studiów podyplomowych nie spełnia wszystkich wymogów formalnych, aby objąć stanowisko głównego księgowego w jednostce sektora finansów publicznych”.

W doktrynie [L. Lipiec-Warzecha [w:] „Ustawa o finansach publicznych. Komentarz”, Warszawa 2011, komentarz do art. 54] m.in. wskazuje się, że: „Za praktykę w księgowości uważać należy wykonywanie, na podstawie stosunku pracy, umowy cywilnoprawnej, umowy spółki lub w związku z prowadzeniem ewidencji własnej działalności gospodarczej – czynności w zakresie prowadzenia, na podstawie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych ujmujących zapisy zdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym, wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego oraz sporządzania sprawozdań finansowych. Praktyką w księgowości jest także wykonywanie czynności w ramach badania sprawozdania finansowego, pod nadzorem biegłego rewidenta. Nie spełniają powyższego wymogu czynności dokonywane przez tzw. specjalistów ds. płac, np. sporządzanie list wynagrodzeń, deklaracji podatkowych, rocznych informacji o uzyskanych dochodach oraz pobranych zaliczkach na podatek dochodowy”.

Uwaga! Powyższe stanowisko mimo zmiany stanu prawnego nadal zachowuje aktualność. Praktyka w księgowości jest bowiem kluczowa z punktu widzenia realizowania zadań w jednostce sektora finansów publicznych.

Z przytoczonych przepisów płynie więc wniosek, że w aktualnym stanie prawnym nie może objąć stanowiska głównego księgowego w jednostce budżetowej gminy (np. w szkole) osoba, która nie ma wymaganego okresu praktyki. W przypadku opisanym w stanie faktycznym chodzi zaś o praktykę w minimalnym wymiarze trzech lat. ©℗

Podstawa prawna

art. 54 ust. 2 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1530; ost.zm. Dz.U. z 2025 r. poz. 1483)