W Ministerstwie Rozwoju i Technologii powstał projekt ustawy o społecznych zasobach mieszkaniowych, i trafił do uzgodnień międzyresortowych. Jej celem jest zapewnienie finansowania i gruntów pod niekomercyjne budownictwo mieszkaniowe. Do jego realizacji rząd chce zachęcić spółdzielnie mieszkaniowe. Będą mogły korzystać z takiego samego wsparcia, jak dziś Towarzystwa Budownictwa Społecznego (TBS) czy Społeczne Inicjatywy Mieszkaniowe (SIM).

- Rząd stawia spółdzielnie mieszkaniowe w centrum swoich zainteresowań w zakresie polityki mieszkaniowej. W związku z tym mamy kilka rozwiązań. Tak w zakresie finansowania, jak i dostępu do gruntów – mówi Tomasz Lewandowski, wiceminister rozwoju i technologii odpowiedzialny w rządzie za mieszkalnictwo.

Budowa mieszkań na tani wynajem

W pierwszym wariancie, budowy mieszkań na tani wynajem, spółdzielnie będą mogły otrzymać bezzwrotny grant w wysokości 20 proc. kosztów inwestycji oraz preferencyjne finansowanie zwrotne w postaci kredytów oprocentowanych na 1 proc., których spłata ma być rozłożona na 50 lat. Ministerialny projekt przewiduje również udostępnienie pod takie inwestycje, w formie użytkowania wieczystego, gruntów Skarbu Państwa, w tym gruntów KOWR. Pojawi się nowa kategoria tej formy prawa do nieruchomości – użytkowanie wieczyste na cele budownictwa społecznego.

Mieszkania, które powstaną w tym modelu, będą przeznaczone pod wynajem, bez możliwości przekształcenia ich na własnościowe. Po to, by systematycznie budować zasób mieszkań dostępnych dla osób, które nie mogą sobie pozwolić na wynajem rynkowy czy zakup mieszkania. Wysokość partycypacji najemcy ma być nie wyższa niż 10 proc. kosztów inwestycji.

Mieszkania lokatorskie

Drugi wariant to mieszkania lokatorskie. Ma to być oferta dla osób nieco zamożniejszych niż w pierwszym wariancie. W tym przypadku bezzwrotny grant dla spółdzielni mieszkaniowej ma być równy 15 proc. kosztów inwestycji. Tyle też może wynieść opłata partycypacyjna, pokrywana przez najemców. Resztę można sfinansować długoterminowym kredytem, oprocentowanym na 2 proc. W tym przypadku również ma być zapewniony dostęp do użytkowania wieczystego gruntów Skarbu Państwa.

- Co warte podkreślenia, to nie będą to mieszkania w stanie deweloperskim, tylko gotowe do wprowadzenia. Pomalowane, z położonymi kafelkami, pozostaje wstawić meble – dodaje minister Lewandowski.

Społeczne budownictwo własnościowe

Trzeci wariant to społeczne budownictwo własnościowe. W tym przypadku pomoc państwa będzie najmniejsza. Planuje się, by polegała na pokryciu marży Banku Gospodarstwa Krajowego od udzielonego kredytu i możliwości odkupu do Skarbu Państwa czy samorządów gruntów, za które płatność ma być rozłożona na 25 lat.

- Zależy nam, by osoby zainteresowane społecznymi mieszkaniami własnościowymi od początku miały jasność, jak wygląda ich droga do własności. Przyszły właściciel będzie podpisywał na starcie umowę z dojściem do własności. Będzie miał określoną wartość mieszkania z uwzględnieniem wartości gruntu i będzie spłacał mieszkanie w ratach, które nie będą się zwiększały, a poza tym czynsz na eksploatację mieszkania – wyjaśnia minister Lewandowski.

Więcej pieniędzy na budownictwo społeczne

Równocześnie z tworzeniem ram prawnych dla finansowania i realizacji budownictwa niekomercyjnego rząd zwiększył tegoroczny budżet programu Budownictwa Społecznego i Komunalnego (BSK) o 760 mln zł. Do połowy października do samorządów, TBS-ów i SIM-ów trafiło już na realizację inwestycji mieszkaniowych 1,9 mld zł.

Jak informuje Andrzej Domański, minister finansów i gospodarki, dodatkowe pieniądze zostaną przeznaczone na bezzwrotne granty dla prawie 100 inwestycji mieszkaniowych, w ramach których powstanie lub zostanie wyremontowanych niemal 2,4 tys. mieszkań i miejsc noclegowych.

„Przyjęty przez rząd projekt ustawy budżetowej na rok 2026 zakłada przeznaczenie rekordowej kwoty 4,02 mld zł na wsparcie budownictwa społecznego. Rekordowe finansowanie przewidziano również dla programu Społecznego Budownictwa Czynszowego. W jego ramach BGK, jako operator programu, będzie mógł udzielić preferencyjnych kredytów o łącznej wartości 2,1 mld zł na budowę mieszkań czynszowych realizowanych przez Społeczne Inicjatywy Mieszkaniowe. Kredyty oferowane przez BGK będą miały niższe niż rynkowe oprocentowanie, dzięki dopłatom ze środków budżetu państwa. Na ten cel rząd przeznaczy 427 mln zł” – informuje resort rozwoju.