Rzecznik dyscypliny finansów publicznych oskarżył wójta o naruszenie dyscypliny. Chodzi o kilka przypadków nieprzekazywania w terminie do wojewody wpływów do budżetu z kilku tytułów. Konkretnie sprawa dotyczyła dochodów z administracji rządowej, m.in. za dowody osobiste. Czy wójtowi grozi kara nawet wtedy, gdy opóźnienie było pokłosiem zmian organizacyjnych oraz dużej zachorowalności wśród pracowników? Ponadto środki były przekazywane raptem kilkanaście dni po terminie. Naszym zdaniem stopień szkodliwości był znikomy, więc postępowanie powinno być umorzone.
W opisywanym przypadku przesłanki do stwierdzenia odpowiedzialności za naruszenia dyscypliny finansów publicznych w działaniach bądź zaniechaniach wójta jednak są. Ale po kolei. Kwestię przekazywania pobranych dochodów dotyczących zadań z zakresu administracji rządowej reguluje art. 255 ustawy o finansach publicznych. Tam m.in. wskazano, że zarząd jednostki samorządu terytorialnego, w tym przypadku wójt, przekazuje ww. dochody na rachunek bieżący dysponenta (wojewody) w określonych terminach i według stanu środków określonego na:
10. dzień miesiąca – w terminie do 15. dnia danego miesiąca,20. dzień miesiąca – w terminie do 25. dnia danego miesiąca.
Co istotne, dochody te są przekazywane wraz z należnymi odsetkami m.in. w przypadku nieodprowadzonych dochodów budżetowych przez zarząd jednostki samorządu terytorialnego w określonych ustawowo terminach.
Szeroki katalog kar
Warto też zauważyć, że katalog ewentualnych kar stosowanych za naruszenie dyscypliny finansów publicznych jest szeroki. Wynika on z art. 31 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych . Ustawodawca określił w niej, że karami za naruszenie dyscypliny finansów publicznych są: upomnienie, nagana, kara pieniężna i zakaz pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi. Co więcej, we wspomnianej ustawie – w art. 6 pkt 1 – ustawodawca postanowił, że „naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest nieprzekazanie w terminie do budżetu w należnej wysokości, pobranych dochodów należnych Skarbowi Państwa lub jednostce samorządu terytorialnego”.
Nie było właściwej staranności
Oceny zatem wymaga zachowanie wójta w kontekście wskazanych wyżej regulacji prawnych, zarówno ustawy o finansach publicznych, jak i ustawy o naruszeniu dyscypliny finansów publicznych. Przedstawiony stan faktyczny skłania do wniosku, że prawdopodobnie opisane czyny spełniają zarówno podmiotowe, jak i przedmiotowe znamiona naruszenia dyscypliny finansów publicznych.
Podmiotowy zakres wynika z tego, że wójt ma status kierownika jednostki sektora finansów publicznych, a skoro tak, to na podstawie art. 53 ust. 1 ustawy o finansach publicznych ponosi co do zasady odpowiedzialność za całość gospodarki finansowej gminy. Główna Komisja Orzekająca rozpatrująca sprawy o naruszenie dyscypliny finansów publicznych w orzeczeniu z 11 grudnia 2014 r. (sygn. akt BDF1/4900/98/99/14) podkreśliła, że w podobnych okolicznościach (zmiany organizacyjne, choroba pracownika) winę można przypisać wójtowi, i to nawet przy założeniu, że nie był świadomy popełnianych czynów. Miał bowiem obowiązek dopilnować, aby należności były przekazywane w terminie. Wymaga tego staranność właściwa dla tego stanowiska.
Jeśli zaś chodzi o przedmiotowe znamiona naruszenia dyscypliny finansów, można uznać, że te również wystąpiły, skoro należności budżetowe były przekazywane wielokrotnie po ustawowym, określonym w art. 255 ustawy o finansach publicznych terminie.
We wspomnianym wyżej orzeczeniu GKO zaakcentowała, że szkodliwość działania obwinionego polegała przede wszystkim na tym, że niedochowania terminu przekazania dochodów nie miały charakteru incydentalnego. Ostatecznie komisja utrzymała w mocy orzeczenie niższej instancji, w którym uznano, że wójt naruszył art. 255 ust. 1 i 2 ustawy o finansach publicznych i w efekcie ukarano go karą upomnienia wraz z obowiązkiem pokrycia kosztów postępowania.
Istnieją więc przesłanki do stwierdzenia odpowiedzialności za naruszenia dyscypliny finansów publicznych w działaniu (zaniechaniu) wójta, którego dotyczyło pytanie. Jednak ostateczna ocena merytoryczna pozostaje w gestii właściwego organu, w tym przypadku należy to do właściwości regionalnej komisji orzekającej w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Komisja ta będzie decydować również o rodzaju kary dla obwinionego – może ukarać włodarzą karą upomnienia, ale i surowszą. Warto również pamiętać, że przy wymiarze kary będzie uwzględniony stopień szkodliwości dla finansów publicznych, stopień winy, a także cele kary – zarówno w zakresie społecznego oddziaływania, jak i zapobiegawcze i dyscyplinujące w stosunku do ukaranego.
WAŻNE
Wójt ma obowiązek dopilnować, aby dochody z administracji rządowej były przekazywane w terminie, i to bez względu na problemy organizacyjne urzędu. To on bowiem ponosi odpowiedzialność za całość gospodarki finansowej gminy.
Podstawa prawna
Art. 53 ust. 1, art. 255 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1870 ze zm.).
Art. 6 pkt 1, art. 31 ustawy z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 168 ze zm.).
