Pracownik umarzający zaległości podatkowe musi mieć specjalne upoważnienie wójta

Kiedy jest możliwe udzielenie ulg w spłacie przez organ podatkowy?

Kwestię udzielania ulg w spłacie zaległości podatkowych regulują przepisy Ordynacji podatkowej (dalej: o.p.). W myśl art. 67a par. 1 o.p. organ podatkowy, na wniosek podatnika, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, może:

1) odroczyć termin płatności podatku lub rozłożyć zapłatę podatku na raty;
2) odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetki od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek;
3) umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną.

Umorzenie zaległości podatkowej powoduje również umorzenie odsetek za zwłokę w całości lub w takiej części, w jakiej została umorzona zaległość podatkowa.

Czy wójt musi przy spełnieniu przesłanek zgodzić się na ulgę w spłacie zobowiązań podatkowych?

Do kategorii omawianych zaległości zalicza się m.in. te wynikające z ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (dalej: u.o.p.l.), czyli z tytułu podatku od nieruchomości lub podatku od środków transportowych.

W orzecznictwie sądowym podkreśla się, że instytucja umorzenia zaległości podatkowej ma charakter uznaniowy. W przypadku stwierdzenia, że w sprawie występuje którakolwiek z przesłanek określonych w art. 67a par. 1 Ordynacji podatkowej (ważny interes podatnika lub interes publiczny albo obie przesłanki łącznie) – organ w sposób uznaniowy podejmuje decyzję o wyborze alternatywy – czy przyznać podatnikowi ulgę w spłacie zobowiązań podatkowych, czy też nie (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 maja 2023 r., sygn. akt III FSK 55/23).

Katalog obowiązków

Artykuł 24 ustawy o pracownikach samorządowych (dalej: u.p.s.) określa katalog podstawowych obowiązków pracowniczych. W myśl ust. 2 do obowiązków pracownika samorządowego należy w szczególności:

1) przestrzeganie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i innych przepisów prawa;
2) wykonywanie zadań sumiennie, sprawnie i bezstronnie;
3) udzielanie informacji organom, instytucjom i osobom fizycznym oraz udostępnianie dokumentów znajdujących się w posiadaniu jednostki, w której pracownik jest zatrudniony, jeżeli prawo tego nie zabrania;
4) dochowanie tajemnicy ustawowo chronionej;
5) zachowanie uprzejmości i życzliwości w kontaktach z obywatelami, zwierzchnikami, podwładnymi oraz współpracownikami;
6) zachowanie się z godnością w miejscu pracy i poza nim;
7) stałe podnoszenie umiejętności i kwalifikacji zawodowych.

Natomiast zgodnie z art. 25 u.p.s. do obowiązków pracownika samorządowego należy sumienne i staranne wykonywanie poleceń przełożonego. Z przywołanych wyżej przepisów nie można jednak wnioskować, że pracownik samorządowy może zastępować organ podatkowy przy wydawaniu decyzji podatkowych. Do takich zaś należy m.in. decyzja w sprawie stosowania ulgi w postaci umorzenia zaległości podatkowej.

Stanowisko RIO

Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi w wystąpieniu pokontrolnym z 8 stycznia 2024 r. (znak WK-602/1/2024) za nieprawidłowe uznała, że „decyzja z 1 kwietnia 2021 roku w sprawie umorzenia w całości zaległości podatkowej w podatku od nieruchomości (…) wydana na wniosek podatnika z 19 marca 2021 roku, została podpisana z upoważnienia wójta gminy przez inspektora ds. wymiaru podatków i opłat”.

RIO ustaliła, że pracownik był co prawda upoważniony do wykonywania różnych zadań, w tym podpisywania decyzji administracyjnych, z wyjątkiem tych związanych ze stosowaniem ulg w podatkach. Izba wskazała, że decyzje w sprawie umorzenia zaległości podatkowych powinny być podpisywane przez wójta gminy lub osoby przez niego upoważnione zgodnie z art. 143 par. 1 o.p. Z tego przepisu wynika, że organ podatkowy może upoważnić funkcjonariusza lub pracownika kierowanej jednostki organizacyjnej do załatwiania spraw w jego imieniu i w ustalonym zakresie, a w szczególności do wydawania decyzji, postanowień i zaświadczeń. Upoważnienie ma być udzielone na piśmie.

Podsumowując: pracownik referatu nieposiadający odpowiedniego upoważnienia wójta nie może wydawać decyzji dotyczących umorzenia zaległych należności podatkowych. Konieczne jest wystawienie przez wójta odpowiedniego pisemnego upoważnienia do wykonywania tych czynności.©℗