Urzędnicy, nauczyciele i rolnicy: Zobacz, jakie przywileje mają pewne grupy w Polsce

1 Nauczyciele

Także nauczyciele są krytykowani za nadmierne przywileje, jakie przysługują im na podstawie Karty Nauczyciela. Wśród najbardziej kontrowersyjnych są dodatki do wynagrodzenia mieszkaniowy i wiejski. Pierwszy przysługuje nauczycielom zatrudnionym na wsi lub w mieście liczącym do 5 tys. mieszkańców. Wiejski jest przewidziany dla nauczycieli zatrudnionych na wsi lub w mieście, którego liczba mieszkańców nie przekracza 5 tys. i wynosi 10 proc. wynagrodzenia zasadniczego. Jeśli na terenie występuje deficyt kadry nauczycielskiej, dodatek ten może zostać zwiększony.

Natomiast czas pracy nauczyciela nie może przekraczać 40 godzin na tydzień. Pedagodzy mają również prawo do długiego urlopu wypoczynkowego. Nauczyciel pracujący w szkole, w której przewidziane są ferie, ma prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze odpowiadającym okresowi ferii i czasie ich trwania. W efekcie przysługuje mu ponad 70 dni wolnego: 14 dni ferii zimowych oraz wolny cały lipiec i sierpień w czasie wakacji letnich. Nauczyciele zatrudnieni w szkołach, w których nie przewidziano ferii, mają prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 35 dni roboczych.

Nauczyciele mogą też skorzystać z urlopu dla poratowania zdrowia. Jest on udzielany pracownikom zatrudnionym na co dzień w cięższych i bardziej szkodliwych warunkach, wymagającym poddania się po pewnym okresie pracy leczeniu, celem odzyskania pełnej zdolności do pracy i jej prawidłowego kontynuowania. Nauczyciele mają teraz do niego prawo po przepracowaniu co najmniej 7 lat, w wymiarze nieprzekraczającym jednorazowo roku, a łącznie w okresie całego zatrudnienia - 3 lat.

>>Czytaj też: 8 przywilejów nauczycielskich - z czego nie chcą zrezygnować pedagodzy

2 Trzynastka i czternastka dla budżetówki

Nauczyciele i urzędnicy dzielą bowiem razem jeden z przywilejów - chodzi o trzynastkę, czyli dodatkowe roczne wynagrodzenie. Dokładnie mogą na nie liczyć między innymi pracownicy oświaty, pracownicy urzędów państwowych i urzędów gmin i miast, a także zatrudnieni w biurach poselskich i senatorskich. Warunkiem otrzymania dodatkowych pieniędzy jest zatrudnienie na podstawie stosunku pracy. Dodatkowe wynagrodzenie otrzymują również pracownicy służby cywilnej.

Aby otrzymać trzynastkę, pracownik budżetówki musi przepracować u tego samego pracodawcy cały rok kalendarzowy. Natomiast jeśli dana osoba pracuje krócej, ale co najmniej 6 miesięcy, nabywa prawo do wynagrodzenia rocznego, ale w wysokości proporcjonalnej do przepracowanego okresu.

Ile wynosi trzynastka i komu nie przysługuje dowiesz się tutaj>>

Co więcej, oprócz trzynastej pensji wielu nauczycieli w styczniu otrzymuje też czternastkę. Ten jednorazowy dodatek uzupełniający jest wypłacany przez samorządy od 2009 roku. Zgodnie z Kartą nauczyciela, organ prowadzący szkołę musi w styczniu przeanalizować, czy w poprzednim roku zapewnił średnie pensje pedagogom na poszczególnych stopniach awansu zawodowego. W przypadku stażystów jest to 2 717,59 zł, nauczycieli kontraktowych – 3 016,52 zł, mianowanych – 3 913,33 zł, a dyplomowanych – 5 000,37 zł miesięcznie (wszystkie kwoty - brutto).

Jeśli któraś z czterech grup zarabiała mniej, gmina musi wypłacić jej wyrównanie. Otrzymują je wszyscy nauczyciele na danym stopniu awansu, niezależnie czy sami zarabiali mniej, czy więcej od średniej. Bez znaczenia jest także jakość ich pracy.

Więcej na ten temat przeczytasz tutaj>>

3 Rolnicy

Grupą, która może liczyć na specjalne przywileje, są rolnicy. Nie płacą oni podatku dochodowego - niezależnie od dochodów uiszczają tylko podatek rolny, który w tym roku wynosi 153,43 zł dla gruntów gospodarstw rolnych (np. grunty orne, stawy, jeziora) i 306,85 zł dla pozostałych gruntów (np. działki budowlane).

Ponadto rolnicy są zwolnieni ze składek ZUS - niezależnie od dochodów opłacają tylko niskie składki ubezpieczeniowe w KRUS (dla rolnika posiadającego do 50 ha ziemi składka wynosi 390 zł)

Rolnicy otrzymują także zwrot akcyzy za paliwo rolnicze oraz dopłaty do gruntów rolnych, niezależnie od tego, czy coś na nich rośnie.

Rolnicy mogą też przejść wcześniej na emeryturę - kobiety w wieku 55 lat, a mężczyźni w wieku 60 lat - o ile podlegali ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres co najmniej 30 lat.

4 Górnicy

Górnicy mają przede wszystkim prawo do deputatu węglowego - czynnym pracownikom przysługuje 6-8 ton węgla rocznie z tytułu deputatu. Także emerytom-górnikom przysługuje dożywotnio od 2,5 lub 3 ton węgla rocznie. Zamiast węgla górnik może zdecydować się na wzięcie gotówki: według obecnych stawek przysługuje mu ok. 600 zł za tonę. Co więcej, od 2016 roku ekwiwalent na takich zasadach otrzymają też byli pracownicy, którzy teraz są emerytami, rencistami lub osobami uprawnionymi z przedsiębiorstw robót górniczych.

Górnicy mają również skrócony do 7 godzin czas pracy, a tzw. Karta Górnika zapewnia górnikom dodatkowe pensje - barbórkowe wypłacane z okazji Dnia Górnika obchodzonego 4 grudnia, "trzynastkę", a jeśli kopalnia wypracuje określony zysk w danym roku górnicy mogą dostać również "czternastkę". Do tego dochodzą nagrody jubileuszowe, premie i dodatki za pracę w nocy.

Ponadto górnicy mają prawo do wyższej i wcześniejszej emerytury - po 25 latach pracy pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, świadczenie zwiększone jest o 1,8 proc.

5 Kolejarze

Podobne przywileje przysługują kolejarzom. Kolejowi emeryci mają więc swój deputat węglowy w ilości 1800 kg węgla kamiennego rocznie, w formie ekwiwalentu pieniężnego.

Ponadto kolejarzom przysługuje 99-procentowa ulga na bilety kolejowe, natomiast ich rodziny oraz kolejowi emeryci i renciści mają prawo do zniżki 80-procentowej.

Kolejarze mogą też liczyć na dodatki jubileuszowe (po 15 latach pracy 150 proc. pensji zasadniczej, a na 25-lecie i potem co 5 lat - równowartość pensji) czy premię pieniężną na Dzień Kolejarza. Liczą się też przepracowane lata – tzw. stażowe wypłacane jest za każdy rok pracy w wysokości 1,5 proc. podstawowej pensji.

Wcześniejsza emerytura przysługuje tylko za pracę w trudnych warunkach - kobieta może przejść na wcześniejszą emeryturę w wieku 55 lat, mężczyzna od momentu ukończenia 60 roku życia).

6 Mundurowi

Uprzywilejowani są także funkcjonariusze służb mundurowych. Korzystniejsze przywileje emerytalne (świadczenie po 15 lat służby, bez znaczenia na wiek) obowiązują tylko starsze roczniki, ale i tak funkcjonariuszowi przyjętemu do pracy w Policji w 2013 roku emerytura przysługuje, jeżeli w dniu zwolnienia ze służby ukończy 55 lat i ma za sobą co najmniej 25 lat służby. Zmianie uległ również sposób ustalania wysokości emerytury - emerytura dla funkcjonariusza wynosi teraz 60 proc. podstawy jej wymiaru za 25 lat służby i będzie wzrastać o 3 proc. za każdy dalszy rok tej służby.

Policjantom, podobnie jak budżetówce, do pensji przysługują też liczne dodatki i nagrody roczne, w tym tzw. trzynastki. Z dodatków policjantom przysługuje między innymi dodatek mundurowy, remontowy, do wypoczynku oraz zwrot za dojazd do pracy. Mundurowi mają też prawo do mieszkania służbowego, a jeśli funkcjonariusz nie dostanie przydziału, to otrzymuje rekompensatę.

7 Żołnierze

Także żołnierzom przysługuje wcześniejsza emerytura, na którą można przejść po 15 latach służby, dodatkowa pensja wypłacana raz w roku (tzw. trzynastka), dodatki do pensji - za długoletnią służbę i służbę w trudnych warunkach, nagrody jubileuszowe oraz odprawa po odejściu ze służby.

Dodatkowo mundurowym przysługują zniżki na bilety kolejowe - w wysokości 78 proc. żołnierzom odbywającym niezawodową służbę wojskową, a funkcjonariusze Straży Granicznej, służby celnej, umundurowani funkcjonariusze policji, żołnierze Żandarmerii Wojskowej oraz wojskowych organów porządkowych mają zagwarantowane przejazdy koleją za darmo.

8 Sędziowie i prokuratorzy

Na różnego rodzaju profity związane z wykonywanym zawodem, mogą liczyć również sędziowie i prokuratorzy. Mają więc prawo do wyższej emerytury - po ukończeniu 65. roku życia (lub w dowolnym momencie z powodu choroby) przechodzą w stan spoczynku i otrzymują 75 proc. uposażenia, przysługuje im także immunitet oraz wydłużony urlop i dodatkowy urlop zdrowotny.

Ponadto sędziowie i prokuratorzy mogą liczyć na bonusy finansowe: trzynastą pensję oraz dodatek funkcyjny i stażowy.

Pracownicy naszego wymiaru sprawiedliwości mogą również liczyć na zniżki na przejazdy środkami transportu powszechnego - około 50 procent. Mogą też - podobnie jak nauczyciele - iść na roczny urlop dla poratowania zdrowia.

Zmiany nastąpiły natomiast w immunitecie sędziowskim i prokuratorskim. Nadal obowiązuje zasada, że sędzia i prokurator nie może zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej ani zostać tymczasowo aresztowany bez zezwolenia sądu dyscyplinarnego, chyba że doszło do zatrzymania na gorącym uczynku popełnienia przestępstwa. Natomiast teraz będą oni mogli zapłacić mandaty jak inni kierowcy bez uchylania immunitetu - taką nowelizację przepisów przyjął Sejm. Będą jednak wciąż mogli odmówić przyjęcia mandatu, zasłaniając się immunitetem. Więcej ten tema przeczytasz tutaj>>

9 Poseł i senator

Zasada immunitetu obowiązuje także polskich parlamentarzystów. Pomimo zmian, nadal poseł i senator nie może być pociągnięty bez zgody Sejmu do odpowiedzialności karnej.

Immunitet to nie jedyny przywilej parlamentarzysty. Oprócz wysokiej pensji może on liczyć również na dietę oraz dodatkowe pieniądze na prowadzenie biura poselskiego.

Posłowi czy senatorowi przysługuje też darmowy nocleg w Warszawie w hotelu sejmowym lub rekompensata za wynajem mieszkania. Ponadto parlamentarzyści mogą zaciągnąć niskooprocentowaną pożyczkę na zakup albo remont mieszkania lub domu.

Odchodzący poseł bądź senator ma prawo do odprawy, może też liczyć na pomoc materialną. Jeśli będzie miał problem ze znalezieniem zatrudnienia i udowodni, że nie może zaspokoić podstawowych potrzeb życiowych, dostanie do 5 tys. zł bezzwrotnej zapomogi.

Dodatkowo parlamentarzystom przysługuje paszport dyplomatyczny oraz darmowe podróże środkami transportu powszechnego.