Subskrybuj nas na Youtube
Pracodawca powinien zwolnić pracownika od zajęć, jeżeli taki obowiązek wynika z kodeksu pracy albo innych przepisów. Nie zawsze jednak za okres tego zwolnienia podwładny otrzyma normalne wynagrodzenie.
Czy urlop z tytułu urodzenia dziecka należy się matce
Nasza pracownica w zeszłym roku urodziła bliźnięta. Teraz wróciła do pracy po urlopie macierzyńskim i wystąpiła o 4 dni urlopu okolicznościowego z tego tytułu. Czy taki urlop jej się należy?
NIE
Udzielenie tego zwolnienia matce nie jest możliwe. Po urodzeniu dziecka przebywa ona bowiem na urlopie macierzyńskim, co oznacza, że z tytułu urodzenia potomka korzysta z innego, korzystniejszego uprawnienia. A zatem pracodawca, choćby nawet chciał, nie może udzielić jej tego zwolnienia – ani zaraz po porodzie, ani w momencie powrotu do pracy. Dodatkowo warto podkreślić, że dwa dni udzielane ojcu (pracownikowi) ze względu na urodzenie się dziecka nie zależy od liczby potomków, które przyszły na świat przy jednym porodzie. Bez względu na to, czy urodzi się jedno, czy np. troje, może on skorzystać tylko z dwóch dni wolnych.
Podstawa prawna
Par. 15 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1632).
Czy urlop przysługuje w każdym czasie
Od dwóch tygodni pracownik jest na trzymiesięcznym urlopie bezpłatnym, który wziął, aby przygotować się do egzaminu radcowskiego. Teraz zmarła jego matka. Czy po powrocie do pracy powinien dostać dwa dni wolne z tego tytułu?
NIE
Urlop okolicznościowy to potoczna nazwa zwolnienia udzielanego przez pracodawcę w związku z ważnymi wydarzeniami rodzinnymi i osobistymi pracownika. Udzielany jest na podstawie rozporządzenia w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy. Zgodnie z nim pracodawca jest obowiązany zwolnić od pracy podwładnego m.in. na czas obejmujący:
● 2 dni – w razie ślubu pracownika lub urodzenia się jego dziecka albo zgonu i pogrzebu małżonka pracownika lub jego dziecka, ojca, matki, ojczyma lub macochy;
● 1 dzień – w razie ślubu jego dziecka albo zgonu i pogrzebu jego siostry, brata, teściowej, teścia, babki, dziadka, a także innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką.
Rozporządzenie nie określa terminu, w jakim podwładny powinien z skorzystać z dni wolnych. Przyjmuje się jednak, że musi on pozostawać w związku czasowym ze zdarzeniem stanowiącym powód tego zwolnienia. Jeżeli pomiędzy zdarzeniem uzasadniającym zwolnienie od pracy a dniem, w którym pracownik ma zamiar z niego skorzystać, jest zbyt długi odstęp, szef ma prawo odmówić udzielenia dni wolnych. Decyzja w tej sprawie należy jednak do niego. Powinien zatem ocenić konkretną sytuację i rozważyć, czy udzielenie zwolnienia mimo upływu czasu może być jeszcze uzasadnione. Jeśli podwładny przekona go, że czas wolny potrzebny jest mu do załatwienia innych związanych ze zgonem matki spraw (np. spadkowych), pracodawca może (przepisy tego nie zabraniają), ale nie musi zwolnić go od pracy. Za czas tego zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.
Podstawa prawna
Par. 15 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1632).
Czy na pogrzeb niespokrewnionej osoby jest wolne
Od kilku lat babcia mojego męża mieszkała z nami. Opiekowaliśmy się nią ze względu na jej stan zdrowia i trudną sytuację finansową. Teraz zmarła. Czy przysługuje mi dzień wolny na pogrzeb – zastanawia się pani Wanda
TAK
Wprawdzie zgodnie z przepisami pracodawca, co do zasady, jest obowiązany zwolnić od pracy pracownika na jeden dzień w razie zgonu i pogrzebu jego własnej babki, ma on jednak także taki obowiązek, gdy umiera inna osoba pozostająca na utrzymaniu podwładnego lub pod jego bezpośrednią opieką. W takiej sytuacji nie ma znaczenia, czy taka osoba należała do rodziny pracownika, czy nie. Gdyby zatem zmarła mieszkała sama i nie pozostawała na utrzymaniu małżonków, z płatnego zwolnienia z tytułu jej zgonu mógłby skorzystać tylko jej wnuk. W sytuacji opisanej w pytaniu z tego uprawnienia mogą skorzystać oboje małżonkowie.
Podstawa prawna
Par. 15 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1632).
Czy można skorzystać ze zwolnienia na raty
Lekarz zalecił mojemu dziecku ćwiczenia rehabilitacyjne. Czy aby zawozić je na nie w ciągu dnia pracy, mogę wykorzystać dwa dni, które przysługują mi na opiekę nad zdrowym dzieckiem do lat 14 w wymiarze godzinowym?
TAK
Od tego roku jest taka możliwość. Zgodnie ze zmienionym od 2 stycznia br. art. 188 kodeksu pracy pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Może zatem skorzystać z takiego zwolnienia w wymiarze godzinowym. Istotne jest jednak, aby do tej pory nie wykorzystał jego części na starych zasadach (np. nie wziął już jednego dnia wolnego). O sposobie wykorzystania w danym roku kalendarzowym zwolnienia na opiekę decyduje bowiem pracownik w pierwszym wniosku o udzielenie takiego zwolnienia złożonym w danym roku. Jeśli zatem wziął już jeden dzień na starych zasadach, drugi, który mu jeszcze pozostał, będzie musiał wykorzystać w całości. Jeśli dopiero teraz będzie wnioskować o przysługujące mu wolne, cale zwolnienie będzie mógł wykorzystać w wymiarze godzinowym. Przy czym przepisy nie określają ani minimalnej, ani maksymalnej liczby godzin, jakie należy wykorzystać w wybranym przez siebie dniu. Warto dodać, że to niejedyne zwolnienie od pracy przysługujące pracownikowi na podstawie kodeksu pracy, za które zachowuje on prawo do wynagrodzenia. Pozostałe to m.in. zwolnienie na poszukiwanie pracy (2-3 dni w zależności od przysługującego okresu wypowiedzenia), zwolnienia na okresowe i kontrolne badania lekarskie oraz związane z ciążą. A także zwolnienie członków komisji pojednawczej na udział w pracach tej komisji.
Podstawa prawna
Art. 37, art.185, art. 188, art. 229, art. 257 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.).
Czy pracodawca zapłaci za dzień spędzony w sądzie
Przedstawiłem szefowi pisemne wezwanie do sądu. Czy powinien z tego tytułu dać mi cały dzień wolny – pyta pan Krzysztof
NIE
Pracodawca jest tylko zobowiązany zwolnić od pracy na czas niezbędny do stawienia się na wezwanie sądu (organu administracji rządowej, samorządu terytorialnego, prokuratury, policji albo organu prowadzącego postępowanie w sprawach o wykroczenia). Przepisy nie określają wymiaru tego zwolnienia, ale powinno ono umożliwić pracownikowi stawienie się w sądzie, czyli obejmować zarówno czas samej rozprawy, jak i czas dojazdu do i z sądu. Zwykle obejmuje ono zatem tylko część dnia pracy. Chyba że pracownik został wezwany do sądu w innym mieście lub województwie, a łączny czas dojazdu, rozprawy i powrotu przekracza obowiązującą go dobową normę czasu pracy. W takiej sytuacji pracodawca powinien zwolnić go z całego dnia. Za czas tego zwolnienia nie przysługuje zapłata, ale szef jest zobowiązany wydać zaświadczenie określające wysokość utraconego z tego tytułu wynagrodzenia w celu uzyskania przez pracownika od właściwego organu rekompensaty pieniężnej w wysokości i na warunkach przewidzianych w odrębnych przepisach. ⒸⓅ
Podstawa prawna
Par. 6, par. 16 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1632).
Kiedy jeszcze szef zapłaci za wolne
Inne opłacane przez pracodawcę urlopy okolicznościowe to zwolnienia na czas niezbędny do:
● wzięcia udziału w posiedzeniu komisji pojednawczej w charakterze strony lub świadka;
● przeprowadzenia obowiązkowych badań lekarskich i szczepień ochronnych przewidzianych przepisami o zwalczaniu chorób zakaźnych, o zwalczaniu gruźlicy oraz o zwalczaniu chorób wenerycznych;
● uczestniczenia w akcji ratowniczej i wypoczynku po jej zakończeniu (dotyczy pracownika będącego ratownikiem GOPR);
● uczestniczenia w akcji ratowniczej i wypoczynku po jej zakończeniu oraz na czas udziału w szkoleniach organizowanych przez Morską Służbę Poszukiwania i Ratownictwa (dotyczy pracownika będącego członkiem ochotniczej drużyny ratowniczej działającej w brzegowej stacji ratowniczej MSPiR „Służba SAR”);
● oddania krwi (oznaczony przez stację krwiodawstwa) oraz do przeprowadzenia zaleconych przez stację krwiodawstwa okresowych badań lekarskich, jeżeli nie mogą one być wykonane w czasie wolnym od pracy (dotyczy pracownika będącego krwiodawcą).