Wyrok TSUE: Urlop dla poratowania zdrowia nie wyklucza wykorzystania zwykłego urlopu

W dniu dzisiejszym Trybunał Sprawiedliwości wydał wyrok w sprawie C-178/15;
Alicja Sobczyszyn przeciwko Szkole Podstawowej w Rzeplinie

Sprawa – zainicjowana odesłaniem prejudycjalnym Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia – dotyczy wykładni przepisów dyrektywy 2003/88/WE dotyczącej niektórych aspektów organizacji czasu pracy.

OKOLICZNOŚCI SPRAWY

Spór pomiędzy Alicją Sobczyszyn a Szkołą Podstawową w Rzeplinie, jej pracodawcą, powstał wskutek wniosku A. Sobczyszyn o udzielenie jej corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego za rok, w którym skorzystała ona z prawa do urlopu dla poratowania zdrowia.

W dniu 1 stycznia 2011 r. A. Sobczyszyn nabyła prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 35 dni na podstawie Karty nauczyciela. W okresie od 28 marca do 18 listopada 2011 r. przebywała na udzielonym jej przez pracodawcę urlopie dla poratowania zdrowia.

W dniu 27 kwietnia 2012 r. A. Sobczyszyn zwróciła się do pracodawcy o udzielenie jej urlopu wypoczynkowego przysługującego jej za rok 2011, którego nie wykorzystała z uwagi na urlop dla poratowania zdrowia. Pracodawca odmówił udzielenia tego urlopu, uzasadniając to w ten sposób, że skoro plan urlopów na rok 2011 przewidywał skorzystanie przez A. Sobczyszyn z corocznego urlopu wypoczynkowego w okresie od 1 do 31 lipca 2011 r., jej prawo do urlopu wypoczynkowego zostało pochłonięte przez przypadający na ten sam okres urlop dla poratowania zdrowia.

Rozpoznający sprawę sąd ma wątpliwości, jeśli chodzi o zgodność przepisów prawa krajowego regulujących prawo nauczycieli do corocznego urlopu wypoczynkowego z dyrektywą 2003/88.

W dzisiejszym wyroku Trybunał stwierdził, że prawo Unii stoi na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu lub praktyce krajowej, które zezwalają na to, by pracownikowi, który skorzystał z przyznanego mu urlopu dla poratowania zdrowia w okresie corocznego urlopu wypoczynkowego można było – po zakończeniu urlopu dla poratowania zdrowia – odmówić prawa do skorzystania z corocznego urlopu wypoczynkowego w późniejszym terminie, pod warunkiem, że cel urlopu dla poratowania zdrowia różni się od celu corocznego płatnego urlopu, co powinien ocenić sąd krajowy.

Trybunał wskazał na wstępie, że prawo do skorzystania z corocznego płatnego urlopu przez każdego pracownika należy postrzegać jako zasadę prawa socjalnego Unii Europejskiej o szczególnej wadze. Prawo to ma na celu umożliwienie pracownikowi odpoczynku oraz zapewnienie mu okresu wytchnienia i wolnego czasu
W swoim orzecznictwie Trybunał wywiódł stąd, że w wypadku zbiegu okresów urlopu corocznego i zwolnienia chorobowego, dyrektywę 2003/88 należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie przepisom lub praktykom krajowym przewidującym wygaśnięcie prawa do corocznego płatnego urlopu wraz z upływem okresu rozliczeniowego lub okresu dozwolonego przeniesienia ustalonego przez prawo krajowe, jeśli pracownik przebywał na zwolnieniu chorobowym przez cały okres rozliczeniowy, bądź jego część i z tego względu nie miał rzeczywistej możliwości, by skorzystać z przysługującego mu prawa do corocznego płatnego urlopu.

Jeżeli chodzi o cel urlopu dla poratowania zdrowia, takiego jak przewidziany w Karcie nauczyciela, Trybunał zauważył, iż urlopu tego udziela się „w celu przeprowadzenia zaleconego leczenia”, w wymiarze nieprzekraczającym jednorazowo roku. O „potrzebie udzielenia nauczycielowi urlopu dla poratowania zdrowia, w celu przeprowadzenia zalecanego leczenia”, orzeka lekarz ubezpieczenia zdrowotnego leczący nauczyciela. Dwa tygodnie przed zakończeniem urlopu dla poratowania zdrowia nauczyciel powinien zgłosić się na badanie kontrolne w celu stwierdzenia braku przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku.
Elementy te wskazują, że sporny urlop dla poratowania zdrowia ma na celu poprawę stanu zdrowia pracowników, którym został zalecony i – w przeciwieństwie do corocznego urlopu wypoczynkowego – nie służy zapewnieniu tym pracownikom okresu wytchnienia i wolnego czasu, skoro powinni oni poddać się leczeniu zaleconemu przez lekarza.

W świetle powyższych wskazówek oraz całokształtu elementów regulujących na poziomie prawa krajowego przyznawanie urlopu dla poratowania zdrowia sąd krajowy musi dokonać oceny, czy cel tego urlopu różni się od celu corocznego urlopu wypoczynkowego określonego w dyrektywie 2003/88.

W sytuacji, w której sąd odsyłający miałby dojść do wniosku, że taka różnica zachodzi, uregulowanie krajowe powinno przewidywać obowiązek przyznania przez pracodawcę zainteresowanemu pracownikowi corocznego urlopu w innym terminie zaproponowanym przez pracownika, który to termin będzie zgodny z nadrzędnymi interesami pracodawcy, nie wykluczając a priori możliwości, że termin ten może znaleźć się poza okresem rozliczeniowym dla danego urlopu corocznego.