Projekt noweli kodeksu karnego wykonawczego zmienia zasady warunkowego przedterminowego zwolnienia. Po negatywnym rozpoznaniu wniosku skazani będą się mogli szybciej ponownie o nie ubiegać. Nie po sześciu, lecz po trzech miesiącach (dla kar do pięciu lat pozbawienia wolności) oraz nie po roku, ale po sześciu miesiącach (dla kar powyżej pięciu lat).

Natomiast skazani na dożywocie będą mogli ubiegać się o przeniesienie do zakładów o łagodniejszym rygorze, nie po 20, lecz po 15 latach (do zakładu półotwartego) oraz nie po 25, a po 20 latach (do zakładu otwartego). To powrót do zasad obowiązujących przed 1 stycznia 2023 r.

Więcej czasu na wniesienie skargi przez skazanych

Skazani zyskają też więcej czasu na wniesienie skargi. Zamiast siedmiu dni będą mieli 14, licząc od momentu, w którym dowiedzą się o zdarzeniu stanowiącym podstawę skargi. Dzięki temu zwiększą się ich realne szanse na przygotowanie dobrze uzasadnionej skargi i na skorzystanie z przysługujących im środków prawnych.

Bardziej dostępny stanie się dozór elektroniczny. Z takiej formy odbywania kary będą mogły skorzystać osoby skazane na mniej niż trzy lata więzienia, którym do końca wyroku zostało nie więcej niż półtora roku. Nowe przepisy mają być uzupełnieniem albo alternatywą dla warunkowego przedterminowego zwolnienia. Chodzi o to, żeby skazani mogli odbywać karę poza więzieniem, w swoim środowisku, ale pod kontrolą elektroniczną.

Nowe zasady doprowadzania skazanych do aresztu

Zmianie mają ulec także zasady doprowadzania skazanych do aresztu. Osoby z wyrokiem do półtora roku pozbawienia wolności będą wzywane przez sąd do samodzielnego stawienia się w wyznaczonym terminie. W przypadku wyższych kar nadal stosowane będzie zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie.

Projekt nowelizacji przewiduje również obowiązek informowania osób trafiających do aresztu o możliwości odbycia prac społecznie użytecznych zamiast grzywny, na przykład w formie prac porządkowych na rzecz Służby Więziennej. Zmiany obejmą także uregulowania dotyczące opieki zdrowotnej. Podczas udzielania pomocy medycznej w zakładach zamkniętych będzie mogło być obecnych więcej funkcjonariuszy niż jeden niemedyczny.

Ponadto zaktualizowane zostaną przepisy dotyczące stosowania środków przymusu bezpośredniego. W przypadku nieobecności kierownika jednostki lub jego zastępcy, decyzje w tej sprawie będą mogli podejmować dowódcy zmiany lub ich zastępcy.

Koniec z telefonami samoinkasującymi i opłatami za sprzęt w celach

Przywięzienne zakłady pracy nie będą już musiały zapewniać telefonów samoinkasujących. Skazani nie będą też zobowiązani do płacenia miesięcznych opłat za korzystanie z dodatkowego sprzętu elektronicznego lub elektrycznego w celach mieszkalnych. Według projektodawców utrzymywanie tej regulacji nie ma sensu. Wielu skazanych nie pracuje. Koszty, jakie ponosi administracja więzień na pobieranie tej opłaty i ściąganie zaległości, są wyższe niż to, co faktycznie udaje się z tego tytułu odzyskać od skazanych.