Ubiegły rok nie był łatwy dla publicznych służb zatrudnienia. Musiały się zmierzyć z wdrażaniem ważnej reformy mającej służyć skuteczniejszej walce z bezrobociem. Wprowadziła ją nowelizacja ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2014 r. poz. 598), która weszła w życie 27 maja 2014 r.
Była to pierwsza od lat tak duża zmiana w funkcjonowaniu urzędów pracy. Część pracowników powiatowych służb zaczęła działać jako doradcy klienta, wprowadzono profilowanie pomocy dla bezrobotnych, a pracownicy urzędu zostali zobligowani do tworzenia planu działania dla każdego podopiecznego. Nowości te miały na celu większą indywidualizację usług świadczonych na rzecz bezrobotnych.
Ustawodawca dążył też do wzrostu efektywności służb zatrudnienia. Wysokość wynagrodzeń pracowników, a także środków na aktywizację bezrobotnych została częściowo uzależniona od skuteczności urzędów, czyli od tego, ile osób w wyniku ich działań znalazło pracę. Nowelizacja wprowadziła też nowe instrumenty pomocy dla bezrobotnych, a pośredniaki musiały się nauczyć ich stosowania.
Skala zmian związanych z wdrażaniem ustawy wymagała dużego zaangażowania od wszystkich służb zatrudnienia. Dlatego Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej zdecydowało się na nagrodzenie tych, które wyróżniały się na tle pozostałych. Zorganizowało więc konkurs pod hasłem „Urząd Pracy 2014 roku”, nad którym wyłączny patronat medialny objął Dziennik Gazeta Prawna. Dzisiaj w Centrum Nauki Kopernik w Warszawie odbędzie się konferencja zorganizowana z okazji Dnia Pracownika Publicznych Służb Zatrudnienia (wypada on 27 stycznia), na której minister Władysław Kosiniak-Kamysz oraz wiceminister Jacek Męcina ogłoszą wyniki konkursu.
Do rywalizacji zgłosiło się 76 powiatowych i 12 wojewódzkich urzędów pracy. Wszyscy oni otrzymają dyplomy z podziękowaniem za udział w konkursie. Spośród nich wyłoniono 30 powiatowych i 5 wojewódzkich urzędów pracy (patrz tabela obok), które odnotowały największe sukcesy, a także wykazały się największym zaangażowaniem przy wdrażaniu reformy. Otrzymają one certyfikaty za osiągnięcia przy wprowadzaniu nowych rozwiązań. Spośród nich minister pracy ogłosi dziś 10 urzędów powiatowych i 3 wojewódzkie, które wyróżniły się w sposób szczególny.
Oprócz tego resort pracy postanowił nagrodzić także 5 powiatów (patrz tabela poniżej) za najlepsze wdrożenie wybranych elementów nowelizacji ustawy zatrudnieniowej.
Urzędy pracy nagrodzone za najlepsze wdrożenie nowelizacji ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (w kolejności alfabetycznej)
Urząd pracy Wybrane osiągnięcia
PUP Bielsk Podlaski– dyrektor Beata Dawidziuk Sprawne wdrożenie reformy, identyfikacja problemów na regionalnym i lokalnym rynku pracy
PUP Bytów– dyrektor Janusz Wiczkowski Skuteczne wprodzenie nowych rozwiązań, działania informacyjne (np. giełdy pracy, ogłoszenia w prasie lokalnej)
PUP Chojnice – dyrektor Wojciech Adamowicz Reorganizacja kadrowa i szkolenia w urzędzie, monitoring kosztów w układzie miesięcznym (możliwość szybkiej reakcji na sytuację na rynku pracy), realizacja autorskiego projektu „Absolwent na rynku pracy – otwarte drzwi Powiatowego Urzędu Pracy w Chojnicach”, udział w projekcie pilotażowym „Twoja kariera – twój wybór”, doradztwo dla pracodawców
PUP Drawsko Pomorskie– dyrektor Henryk Andrałojć Szerokie wdrożenie nowych instrumentów, udział w projekcie „Schematom – stop!” , stosowanie innowacyjnych systemów planowania i gospodarowania środkami Funduszu Pracy (system zadaniowy), działania informacyjne (konwent burmistrzów i wójtów, spotkania z przedstawicielami OPS, dyrektorami szkół ponadgimnazjalnych i przedsiębiorcami)
PUP Gdańsk– dyrektor Roland Budnik Uruchomienie Centrum Rozwoju Osobistego dla bezrobotnych (rozwój kompetencji osobowościowych), przygotowanie pracowników do pełnienia funkcji doradcy klienta i wprowadzenie systemu przyznawania dla nich dodatków w oparciu o uzyskane efekty
PUP Gorzów Wielkopolski– dyrektor Izabela Jankowska Osiągnięcie korzystnego poziomu i struktury zatrudnienia oraz wysokiej efektywności kosztowej (9370,62 zł), realizacja programu „Schematom – stop!”
PUP Grajewo – dyrektor Bożenna Zakrzewska Wprowadzenie nowych instrumentów wsparcia bezrobotnych i działania informacyjne
PUP Grudziądz– dyrektor Tomasz Pacuszka Wdrożenie nowych form pomocy bezrobotnym oraz działania informacyjne ( spotkania dla pracodawców , komunikaty w mediach)
PUP Kamienna Góra– dyrektor Barbara Maciaszek Znaczące obniżenie stopy bezrobocia – o 5,9 proc., uzyskanie wysokiej efektywności zatrudnieniowej (83,7 proc.) i kosztowej (10 013 zł)
PUP Kępno– dyrektor Iwona Rataj Wsparcie pracodawców poprzez udzielanie im porad i informacji o możliwości rekrutacji obywateli UE/EOG w ramach sieci EURES, wysoka efektywność zatrudnieniowa (93 proc.) i kosztowa (7804 zł), profilowanie pracodawców pod kątem jakościowego popytu na pracę na rynku lokalnym
PUP Kielce– dyrektor Małgorzata Stanioch Podział środków Funduszu Pracy zgodnie z potrzebami lokalnego rynku na podstawie monitoringu zapotrzebowania na aktywne formy wspierania bezrobotnych, organizacja Powiatowych Targów Pracy w poszczególnych gminach, wizyty z „Infonamiotem” – przekazanie informacji o PUP wszystkim zainteresowanym
Urząd Pracy Powiatu Krakowskiego– dyrektor Dorota Niemiec Osiągnięcie korzystnego poziomu i struktury zatrudnienia oraz wysokiej efektywności zatrudnieniowej (89,36 proc.) i kosztowej (10 524,71 zł), monitorowanie kosztów i jakości świadczonych usług, innowacyjne działania na rzecz sprawnego wdrożenia reformy (np. zespół ds. programu planowanej zmiany, pełnomocnik dyrektora ds. wdrożenia zmian)
PUP Legnica– dyrektor Grażyna Laurowska Uzyskanie korzystnego poziomu i struktury zatrudnienia, wprowadzenie systemu monitoringu budżetu, organizacja warsztatów przez Mobilną Akademię Kobiet Aktywnych
PUP Lidzbark Warmiński– dyrektor Bożena Romasz Działania promocyjno-informacyjne dla bezrobotnych i pracodawców, warsztaty z młodzieżą w szkołach gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, wyodrębnienie poczekalni dla bezrobotnych z kącikiem dla dzieci
PUP Lubartów – dyrektor Lucjan Zbigniew Tomasiak Wdrożenie nowych instrumentów, wysoka efektywność zatrudnieniowa (89,93 proc.), działania informacyjne (spotkania z przedstawicielami gmin i pomocy społecznej, maile do pracodawców, ulotki na temat Krajowego Funduszu Szkoleniowego), stworzenie w urzędzie kącika dla dzieci, projekt badawczo-szkoleniowy mający podnieść standardy pracy i jakość obsługi klienta
PUP Łosice– dyrektor Danuta Borkowska Monitorowanie jakości świadczonych usług w formie badań ankietowych, badania lokalnego rynku pracy i identyfikacja problemów
Sądecki Urząd Pracy w Nowym Sączu – dyrektor Stanisława Skwarło Realizacja projektu „Schematom – stop!”, prowadzenie programów specjalnych „Szansa na zatrudnienie”, „Druga szansa”, „Postaw na siebie”, „Aktywni rodzice”, „Re-aktywizacja”, „Nowe perspektywy”, udział w projekcie „Express do zatrudnienia”
PUP dla Powiatu Nowosądeckiego– dyrektor Bogdan Gołyźniak Uczestnictwo w projekcie pilotażowym „Akcja – Edukacja”, monitorowanie kosztów i jakości świadczonych usług
PUP Nysa– dyrektor Małgorzata Pliszka Osiągnięcie korzystnego poziomu i struktury zatrudnienia oraz wysokiej efektywności zatrudnieniowej (74,5 proc.) i kosztowej (9348 zł), program „Karta młodego przedsiębiorcy” , uczestnictwo w projektach pilotażowych: „Schematom stop!” i „Twoja kariera – twój wybór”, testowanie kwestionariusza do profilowania pomocy, prace nad wortalem Publicznych Służb Zatrudnienia, znaczące obniżenie stopy bezrobocia – o 4,9 proc.
PUP Opoczno– dyrektor Mieczysław Koćmiel Realizacja programów specjalnych „Aktywni – Młodzi” i „Zielone światło” (w partnerstwie z Fundacją „Interregion” Integracyjny Ośrodek Wspierania Rodziny), programy „Nadal aktywni”, „Kierunek pracy”, „Czas na pracę”, „Inicjatywa to my”, system profilowania pracodawców pod względem terytorialnym
PUP Opole– dyrektor Antoni Duda Uzyskanie wysokiej efektywności kosztowej (8292,95 zł), identyfikacja problemów lokalnego rynku pracy
PUP Pabianice– dyrektor Danuta Skwirowska Sprawne wdrożenie reformy, szkolenia, zmiany w sposobie obsługi klientów, spotkania z pracodawcami i współpraca z lokalnymi mediami
PUP Ruda Śląska – dyrektor Iwona Woźniak-Bagińska Szerokie wdrożenie nowych instrumentów, działania informacyjne ( spotkania dla pracodawców, bezrobotnych, przedstawicieli NGO , materiały w prasie, internecie i TV)
PUP Skarżysko-Kamienna– dyrektor Roman Białek Wysoka efektywność zatrudnieniowa (83,7 proc.) i kosztowa (10 013 zł), profilowanie pracodawców wg miejsca prowadzenia działalności, udział w projekcie „Tak dla ekonomii społecznej”
PUP Szczecin – dyrektor Dorota Tyszkiewicz-Janik Innowacyjne systemy planowania i gospodarowania środkami Funduszu Pracy (system zadaniowy wg zapotrzebowania bezrobotnych i pracodawców), profilowanie usług według metody Kurcmana, konkursy dla organizatorów staży
PUP Tarnowskie Góry– dyrektor Ewa Brachaczek Udział w projekcie „Schematom – stop!”, popularyzacja nowych form wsparcia bezrobotnych w lokalnym środowisku
PUP Turek– dyrektor Beata Bartczak Zwiększenie liczby osób zaangażowanych w pośrednictwo pracy EURES – informowanie o warunkach życia i pracy w krajach UE, szerokie wdrożenie nowych instrumentów wsparcia bezrobotnych
Urząd Pracy m.st. Warszawy– dyrektor Wanda Adach Duża akcja informacyjno-promocyjna (wiele kanałów informacji, w tym niestandardowe np. aplikacja mobilna, fan page), spotkania z przedstawicielami organizacji pracodawców, bezrobotnymi i NGO na temat bieżącej oferty rynku pracy, profilowanie pracodawców w oparciu o prognozy wzrostu lub spadku zatrudnienia
PUP Zamość– dyrektor Marian Hawrylak Wysoka efektywność zatrudnieniowa (86,63 proc.) i kosztowa (8532,04 zł), wykorzystywanie innowacyjnych systemów gospodarowania środkami Funduszu Pracy
PUP Złotów– dyrektor Łucja Greczyło Uzyskanie wysokiej efektywności zatrudnieniowej (90 proc.) i kosztowej (8000 zł) , szerokie wdrożenie nowych instrumentów pomocy
WUP Gdańsk– dyrektor Tadeusz Adamejtis Monitoring sytuacji w przemyśle stoczniowym , przygotowanie „Ramowego planu działań na rzecz aktywizacji zawodowej pracowników tracących pracę w wyniku zwolnień grupowych w „Stoczni Gdańsk SA”
WUP Kraków– dyrektor Andrzej Martynuska Przygotowanie metodologii badania „Barometr zawodów” i jednorocznej prognozy zapotrzebowania na pracowników w regionie, subregionalna koordynacja poradnictwa zawodowego
WUP Szczecin– dyrektor Andrzej Przewoda Projekt „Najlepszy w zawodzie” służący poprawie jakości i efektywności kształcenia zawodowego w regionie, dostosowanie programów nauczania szkolnictwa zawodowego do potrzeb pracodawców , wspólna baza WUP i PUP zawierająca raporty zewnętrzne z obszarów edukacji, gospodarki, rynku pracy, monitoring losów zawodowych absolwentów z województwa
WUP Toruń– dyrektor Artur Janas Siedem umów o dofinansowanie projektów pilotażowych adresowanych do 348 osób, budowa bazy informacji o sytuacji w wybranych zawodach, powierzenie pośrednictwa pracy EURES partnerom prywatnym
WUP Warszawa– dyrektor Tomasz Sieradz Współpraca z OHP w ramach sieci EURES , wdrożenie kompleksowej platformy do realizacji badań ankietowych
Urzędy wyróżnione za wdrożenie wybranych nowości (w kolejności alfabetycznej)
Urząd pracy Osiągnięcie
PUP Brzeg– dyrektor Zbigniew Kłaczek Największa liczba osób po 50. roku życia, które znalazły zatrudnienie dzięki dofinansowaniom do wynagrodzeń pracowniczych . W ten sposób uzyskały pracę 34 osoby
PUP Limanowa– dyrektor Marek Młynarczyk Najlepsze wykorzystanie bonów na zatrudnienie – przyznanie największej ich liczby w Polsce. Skorzystało z nich 55 bezrobotnych
PUP Poznań– dyrektor Maria Sowińska Najwyższa liczba realizowanych umów trójstronnych (29) oraz najlepsze wykorzystanie bonów szkoleniowych (50) i grantów na telepracę (5)
PUP Słupsk– dyrektor Janusz Chałubiński Wspieranie rodziców powracających na rynek pracy – największa liczba dotychczas wypłaconych świadczeń aktywizacyjnych . Skorzystało z nich 12 osób
PUP Tarnobrzeg– dyrektor Teresa Huńka Otwartość we wdrażaniu nowych rozwiązań – urząd ten jako pierwszy wprowadził innowacyjne narzędzie optymalizacji podziału środków z Funduszu Pracy na programy wspierania zatrudnienia bezrobotnych (opracowane przez departament funduszy Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej)
- Wkrótce zostaną przyjęte założenia strategicznego programu zwiększania efektywności urzędów pracy. Określi on cele i zadania na najbliższe lata - mówi Jacek Męcina.
Skąd pomysł na zorganizowanie konkursu dla urzędów pracy i jaki jest jego cel?
Zaproponowałem go jako formułę promowania dobrych praktyk i zachęcenia urzędów pracy do wysiłku przy wdrażaniu nowelizacji ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Przystąpiła do niego prawie jedna trzecia powiatowych i 75 proc. wojewódzkich służb zatrudnienia. Dzięki ich zaangażowaniu mamy bazę pozytywnych działań, wiedzę o problemach i barierach, które musimy rozwiązać, wreszcie informację o wynikach stosowania nowych instrumentów wspierania bezrobotnych.
Reforma włącza wojewódzkie urzędy pracy w proces aktywizacji i zachęca do tworzenia programów regionalnych. Dla powiatowych pośredniaków oznacza prawdziwą rewolucję – wprowadza nową formułę działania oraz wiele instrumentów wsparcia dla młodych, rodziców wracających na rynek pracy i osób w wieku 50+. Uruchomiliśmy Krajowy Fundusz Szkoleniowy dla przedsiębiorców oraz wspólnie z Bankiem Gospodarstwa Krajowego program pożyczkowy.
Jakie kwestie były brane pod uwagę przy ocenie pośredniaków?
Urzędy, które się zgłosiły do konkursu, ocenialiśmy pod kątem uzyskanych efektów poprawy sytuacji na rynku pracy. Braliśmy pod uwagę stopień wykorzystania nowych instrumentów oraz strukturę zatrudnienia w urzędzie w kontekście poprawy dostępu bezrobotnych do doradcy klienta (w niektórych przypadkach ich udział zwiększono nawet o 40 proc.). Ocenie podlegały też zmiany organizacyjne, które służą indywidualizacji wsparcia, inicjatywy na rzecz lepszego informowania bezrobotnych i pracodawców, a także nawiązywanie stałych relacji z firmami na rzecz pozyskiwania nowych miejsc pracy. Uwzględnialiśmy też innowacyjność stosowanych rozwiązań, a także działania na rzecz promocji KFS. W przypadku WUP szczególne znaczenie miało zaangażowanie w programy zlecania usług aktywizacyjnych, inicjatywy na rzecz uruchomienia programów regionalnych oraz zmiany modelu funkcjonowania centrów planowania kariery i aktywizacji zawodowej.
Jakie są pierwsze efekty wdrażania ustawy?
Znakomita większość urzędów podjęła się uruchomienia nowych rozwiązań. Profilowanie pomocy zakończyło się zgodnie z planem w końcówce roku, choć były urzędy, w których nastąpiło to już we wrześniu. Nie stanowiło ono problemu dla służb zatrudnienia – na ponad 2,2 mln osób poddanych tej procedurze odmówiło niespełna 200 bezrobotnych. Zaskoczeniem była popularność nowych instrumentów dla młodzieży, zwłaszcza bonów zatrudnieniowych, stażowych i szkoleniowych, choć coraz częściej z zainteresowaniem spotykają się też bony na zasiedlenie. Również zlecanie usług aktywizacyjnych jest wdrażane bez przeszkód, co oznacza szansę aktywizacji dla blisko 20 tys. osób. Miłą niespodzianką jest też dobry wynik KFS – z ofertą szkoleniową udało sie dotrzeć do blisko 1800 przedsiębiorców. Urzędy pracy naprawdę się zmobilizowały i należą im się szczere słowa podziwu, że w tak krótkim czasie udało się tyle zmienić.
Z jakimi nowymi rozwiązaniami były największe problemy?
W zbyt małym stopniu są wykorzystywane instrumenty wsparcia osób 50+ oraz rodziców powracających na rynek pracy, m.in. grant na telepracę. Liczyłem, że zachęta w formie grantu przekona pracodawców i pracowników do tej formy zatrudnienia. Nadal na to liczę, ale w tej kwestii urzędy trzeba wesprzeć. Drugą sprawą jest umiejętne zarządzanie profilowaniem pomocy. Chcę podkreślić, że mimo zastosowania narzędzia informatycznego, ostateczna decyzja o przypisaniu profilu zależy od doradcy klienta. Nie może się on bać także jego modyfikacji, gdy nastąpi zmiana warunków lub gdy pojawi się pracodawca, który zechce dać bezrobotnemu szansę. I wreszcie kwestia liczby doradców klienta, która jest niedostosowana do wymogów związanych z indywidualizacją wsparcia. Samorządy powiatowe nie są w stanie często wygenerować dodatkowych środków na nowe etaty, dlatego została wprowadzona możliwość ich finansowania z pieniędzy Funduszu Pracy na zadania fakultatywne.
A co uznaje pan za sukces?
Cieszy mnie wzrost pozyskanych przez urzędy ofert pracy – w 2014 r. było ich ponad 1 mln, a więc ok. 5 razy więcej niż w 2013 r. i ponad 20 razy więcej niż 3 lata temu. Obserwujemy też, że jakość ofert ulega poprawie – coraz częściej pracodawcy proponują umowę o pracę i wynagrodzenia wyższe niż płaca minimalna. Dzięki nowym rozwiązaniom spadło bezrobocie młodych o blisko 100 tys., zwiększa się też efektywność instrumentów rynku pracy. Jestem bardzo zadowolony z pierwszych efektów reformy, a kolejny rok będzie jeszcze lepszy. Chciałbym też, aby w najbliższym czasie przyjęte zostały założenia strategicznego programu zwiększania efektywności publicznych służb zatrudnienia, który określi cele i zadania na najbliższe lata – tak, aby każdy wiedział, w jakim kierunku podążamy i jakie wskaźniki powinniśmy uzyskać. To nowa formuła długofalowego myślenia o tym obszarze, czego dotychczas brakowało. Bo mimo że plan Funduszu Pracy powstaje co roku, warto, aby w działaniach służb zatrudnienia było więcej planowania i strategicznego działania.
Jakie wyzwania stoją obecnie przed służbami zatrudnienia?
Potrzebujemy mniej biurokracji, większej elastyczności i samodzielności w działaniu. Bardzo ważnym elementem będzie współpraca z ośrodkami pomocy społecznej i organizacjami pozarządowymi w ramach Programu Aktywizacja i Integracja. W zeszłym roku udało się to tylko kilkudziesięciu urzędom, przede wszystkim z powodu wyborów samorządowych i trudności ze zmianą budżetów gmin. Wierzę, że w tym roku nie będzie już powiatu, który nie uruchomi tego programu z myślą o osobach długotrwale bezrobotnych. Ważną kwestią jest szersza oferta dla osób należących do III profilu pomocy, potrzeba im więcej programów specjalnych i pomocy w zakładaniu podmiotów ekonomii społecznej. Bez upowszechnienia tych działań, nawet biorąc pod uwagę zlecanie usług agencjom zatrudnienia, nie poradzimy sobie z grupami bezrobotnych zagrożonych wykluczeniem.
Ocenialiśmy m.in. inicjatywy na rzecz lepszego informowania bezrobotnych i współpracę z firmami