Kto się nie uczy, ten wypada z rynku pracy

Przemiany gospodarcze i cywilizacyjne, które nieustająco zachodzą w dzisiejszym świecie, powodują że nasze wykształcenie staje się coraz bardziej znaczącym czynnikiem w zdobywaniu nie tylko wysokiej pozycji zawodowej, ale również społecznej. To właśnie ciągła nauka daje nam większą elastyczność i mobilność zawodową, co pozwala być lepiej przygotowanym na wszelkie zmiany zachodzące na rynku pracy.

Poprzez ciągle zmieniającą się rzeczywistość rynkową, uczenie się przez całe życie, nie jest spowodowane już tylko potrzebą zaspokojenia swoich zainteresowań, czy pewnego rodzaju hobby, lecz przede wszystkim wynika z konieczności przystosowania się do zmian ekonomicznych, naukowych, czy kulturalnych.

W dzisiejszych czasach nauka nie może być już realizowana tylko w początkowej fazie życia, jako przygotowanie do obowiązków zawodowych, ponieważ coraz mniej realna staje się sytuacja, gdy raz uzyskane kwalifikacje mogą nam służyć przez całe życie.

Obecnie, wiedza to najbardziej liczący się kapitał, który wpływa na naszą karierę i osobisty sukces. „Trzeba się uczyć, dopóki nie wiesz, a jeśli wierzyć przysłowiu - dopóki żyjesz.” - tak mówił już Seneka Młodszy. Jednak dziś, gdy świat jest nieporównywalnie bardziej dynamiczny, jeszcze niewiele osób zdaje sobie sprawę z ponadczasowości jego słów, nie dostrzegając w nich jednego z głównych przepisów na zawodowy sukces.

Na konferencji inaugurującej program Biznes dla edukacji, która odbyła się 20 listopada 2012 roku w Warszawie, Paweł Chorąży, dyrektor Departamentu Zarządzania Europejskim Funduszem Społecznym z Ministerstwa Rozwoju Regionalnego - wskazywał właśnie brak kultury uczenia się przez całe życie jako jeden z podstawowych problemów systemu edukacji.

W 2011 roku odsetek dorosłych osób w wieku 25-64 lat, które kształciły się lub dokształcały wynosił w Polsce tylko 4,5 procent. Podobne wyniki odnotowano również w innych krajach Starego Kontynentu.

Potrzebna jest strategia

Problemem tym zajęła się również unijna Rada ds. Edukacji, Młodzieży i Kultury, która widząc wyzwania wynikające ze zmian demograficznych oraz konieczności regularnego rozwijania umiejętności, stosownie do zmieniającej się sytuacji gospodarczej i społecznej, planuje stworzyć potrzebę takiego podejścia do uczenia się, które uwzględniać będzie całe życie. To jeden z jej strategicznych celów, mających doprowadzić do doskonalenia krajowych systemów kształcenia i szkolenia.

I choć w dziedzinie uczenia się przez całe życie będą powstawały nowe inicjatywy, które odzwierciedlą przyszłe wyzwania, to w tym momencie niezbędne wydaje się być wdrażanie spójnych i całościowych strategii uczenia się przez całe życie.

W tym celu europejska współpraca w dziedzinie kształcenia i szkolenia („ET 2020”) doprowadzić ma do stworzenia bardziej elastycznych ścieżek edukacyjnych, w tym sprawniejszego przechodzenia do innych sektorów kształcenia i szkolenia. Jednym ze skutków takiego działania, ma być większa otwartość na uczenie się pozaformalne i nieformalne.

Zdaniem Unii, potrzebne są też dalsze starania, które doprowadzą do promocji uczenia się dorosłych, a także do podnoszenia jakości systemów poradnictwa i ogólnego uatrakcyjnienia kształcenia się, m.in. dzięki wypracowaniu jego nowych form i wykorzystaniu nowych technologii oraz technik nauczania i uczenia się.

Celem „ET 2020” jest osiągnięcie takiego stanu, by w roku 2020 średnio co najmniej 15 proc. dorosłych uczestniczyło w procesie uczenia się przez całe życie.

Zalety nauki

Uczenie się przez całe życie powinno więc stać się swoistą modą i jednym z najciekawszych sposobów na spędzanie wolnego czasu, ponieważ ciągłe dokształcanie się ma tylko i wyłącznie same zalety. Jeśli nie jesteś o tym jeszcze przekonany, lub nie do końca chcesz się z tym zgodzić, to dla łatwiejszego zobrazowania korzyści płynących z uczenia się przez całe życie, postaramy się je przedstawić w siedmiu najważniejszych punktach.

1. Podstawa sukcesu zawodowego

Obecnie w większości zawodów, i to już nie tylko w tych prestiżowych, konieczne jest ciągłe podnoszenie kwalifikacji oraz nabywanie nowych umiejętności. Pracownicy, którzy nie chcą się samodoskonalić i rozwijać, przestają być atrakcyjni dla pracodawców. Poprzez uczestnictwo w procesie uczenia się przez całe życie, przedsiębiorcy stale doskonalą i wzbogacają swój kapitał, co przekłada się także na podniesienie ich atrakcyjności na rynku. Dla większości pracodawców najważniejsze są kompetencje i potencjalne możliwości. Liczy się przede wszystkim to, czy pracownik podnosi swoje kwalifikacje i pogłębia wiedzę.

2. Rozwój naturalnych zdolności

Każdy z nas obdarzony jest jakimiś wrodzonymi zdolnościami, które odkrywa się dopiero dzięki doświadczeniom i przyswajaniu nowych informacji. Im więcej doświadczeń i nowych informacji - tym większe jest prawdopodobieństwo, że odnajdziemy to, w czym tak naprawdę jesteśmy najlepsi, i co sprawia nam najwięcej przyjemności. Bardzo często zdarza się, że swoje talenty odkrywamy przez przypadek. Nauka przez całe życie daje nam szansę na odnalezienie większej ilości naszych ukrytych talentów.

3. Otwarcie umysłu

Uczenie się przez całe życie jest integralną częścią swobodnej wymiany myśli i poglądów wśród osób, które biorą w nim udział. Nauka oraz słuchanie i branie udziału w dyskusjach po prostu stymuluje nasz umysł, a szukanie odpowiedzi na pytania, bądź szukanie argumentacji wspierającej dany punkt widzenia - skłania do intelektualnego wysiłku. Poza tym, poznanie innych punktów widzenia otwiera nas na nowe sposoby myślenia. Dzięki uzyskiwanym informacjom, z rozmaitych dziedzin, łatwiej jest nam zrozumieć otaczający świat i zjawiska mające w nim miejsce.

4. Gotowość na zmiany

Jak już wiemy - świat nie stoi w miejscu, a my wciąż jesteśmy świadkami nieustannych zmian. Głębsza wiedza sprawia, że łatwiej jest nam akceptować i przystosowywać się do nowych realiów. Wbrew powiedzeniu, że nie da się nauczyć starego psa nowych sztuczek, ciągłe uczenie się modyfikuje nasz dotychczasowy sposób na życie. Jeśli chcemy być na bieżąco, musimy za tymi zmianami nadążać. Za komputeryzacją, rozwojem technologii, koniecznością władania językami obcymi itp.

5. Lepszy świat

Wiedzę, którą posiądziemy, wykorzystujemy w codziennym życiu, nawet wtedy gdy dotyczy z pozoru mało istotnych spraw. Dzięki temu, pozwala nam ona na ulepszanie świata, w każdej dziedzinie. Posiadanie wiedzy jest też skutecznym zabezpieczeniem przed różnego rodzaju zagrożeniami, oszustwami czy demagogią. Rozpowszechnianie rzetelnych i prawdziwych informacji przyczynia się do umiejętności weryfikacji prawdy i kłamstwa. Ma to bezpośrednie przełożenie na świadomą umiejętność postrzegania problemów społecznych, ekonomicznych czy legislacyjnych. Wyedukowanym społeczeństwem na pewno trudniej jest manipulować.

6. Społeczny rozwój

Ciągłe uczenie się poprzez szkolenia, warsztaty - pomaga nam również poznawać nowych ludzi i nawiązywać wartościowe relacje z interesującymi osobowościami, które tak jak my są ciekawe świata. W dorosłym życiu zawieranie nowych znajomości jest trudniejsze, ze względu na uporządkowany styl życia, rodzinę, czy ograniczoną ilość czasu. Dlatego, uczenie się przez cały czas, zwiększa także naszą aktywność w życiu towarzyskim.

7. Pewność siebie i bezpieczeństwo

Im większą posiadamy wiedzę, i im więcej sobą reprezentujemy, tym łatwiej jest nam myśleć o sobie w dobry sposób. Dzięki wiedzy możemy także więcej zaoferować innym, a także jesteśmy odważniejsi w kontaktach interpersonalnych - zarówno w pracy, jak i poza nią. Taka pewność siebie pozwala nam na spokojniejsze życie i dalszy rozwój. Poczucie własnej wartości, bazujące na posiadanej przez nas wiedzy, daje nam również bezpieczeństwo. Wynika ono z przekonania, że poradzimy sobie w każdych okolicznościach, mamy dużo do zaoferowania pracodawcy, więc utrzymamy pracę - a jeśli z jakichś przyczyn ją stracimy, będziemy w stanie szybko znaleźć dla siebie nowe zatrudnienie.

Opoka w wiedzy

Uczenie się przez całe życie odnosi się do wielu dziedzin i związane jest z rozwijaniem naszych zainteresowań. W związku z tym warto jest inwestować w swój rozwój edukacyjno-zawodowy, dzięki czemu staniemy się bardziej mobilni zawodowo, kreatywni i elastyczni w poszukiwaniu pracy. Edukacyjna aktywność, w każdym wieku, wiąże się z ciekawością, ruchem, zdrowiem i ukierunkowaniem na przyszłość. Nasza aktywność w ciągłym procesie uczenia się, daje nam poczucie zaangażowania i sprawia, że lepiej funkcjonujemy zarówno poznawczo, jak i społecznie.

Trzeba więc sobie uświadomić, że uczenie się przez całe życie uzasadnione jest naturalną zdolnością do przyswajania wiedzy i ciekawością, które cechują każdego człowieka. Pojęcie to jest także istotne w ujęciu konkurencyjności gospodarki opartej na wiedzy, która dotyczy wszystkich szczebli edukacji i szkoleń oraz wszystkich okresów życia. Nieustanne uczenie się powinno być narzędziem do rozwoju osobistego, integracji społecznej oraz uczestniczenia w gospodarce opartej na wiedzy, którą każdy z nas, pojedynczo - może samodzielnie budować.