1 marca weszła w życie ustawa o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym "Mama 4 plus". Minister rodziny w liście do seniorów przypomniała, że świadczenie przysługuje kobietom (a w szczególnych przypadkach również mężczyznom), które wychowały co najmniej czworo dzieci i nie podjęły pracy zawodowej lub pracowały zbyt krótko, aby wypracować sobie choćby minimalną emeryturę.
Jak poinformowała na konferencji prasowej Elżbieta Rafalska, "113 tys. osób zainteresowanych programem zgłosiło się na salę obsługi klienta do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub na infolinię, prowadzoną przez ZUS". Jej zdaniem, to pokazuje "jak duże jest zainteresowanie".
"34 tys. wniosków zostało złożonych w ZUS-ie. 42 wnioski złożyli mężczyźni, a 78 wniosków złożyły osoby w wieku 90-99 lat, choć wciąż nie mamy wniosku stuletniej mamy" - podała Rafalska. Jak dodała, "235 wniosków złożyły osoby poniżej 60 roku życia".
Szefowa resortu rodziny poinformowała również, że ZUS wydał 6492 decyzje, z czego dwie mężczyznom. Dotychczas 111 decyzji było odmownych - m.in. z powodu niespełnienia kryteriów programu. "ZUS wypłaci 2877 świadczeń samoistnych, czyli tych pełnych, w wysokości 1100 zł, a ponad 50 proc. - 3506 świadczeń - to będą świadczenia dopełniające; średnia kwota dopełnienia wynosi 376 zł" - podkreśliła. Wśród osób, którym wydano te 3,5 tys. decyzji, połowa to są mamy, które wychowały czworo dzieci, natomiast 242 osoby to mamy, które wychowały ponad dziewięcioro dzieci" - dodała.
Minister zaznaczyła, że to dopiero początek funkcjonowania świadczenia "Mama 4 plus". Wskazała, że "na dalszą ocenę będziemy mogli sobie pozwolić za kolejną chwilę".
O świadczenie w ramach programu "Mama 4 plus" mogą się ubiegać matki po osiągnięciu wieku emerytalnego 60 lat. W razie śmierci matki lub porzucenia przez nią dzieci świadczenie po osiągnięciu 65 lat przysługuje także ojcom co najmniej czworga dzieci. Tzw. matczyną emeryturę przyznaje na wniosek osoby zainteresowanej (matki lub ojca) prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.
Świadczenie przysługuje w takiej wysokości, aby łącznie z pobieraną emeryturą nie przekroczyło jej kwoty minimalnej – 1100 zł brutto. Gdy osoba wnioskująca nie ma prawa do emerytury, świadczenie wyniesie właśnie 1100 zł (będzie ono corocznie waloryzowane).
Wypłata świadczenia przysługuje od pierwszego dnia miesiąca, w którym prezes ZUS lub KRUS wydał decyzję, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wnioskujący osiągnął wiek emerytalny. Oznacza to, że osoby, które złożą wniosek w marcu, pełne świadczenie za ten miesiąc otrzymają tylko wówczas, jeśli prezes ZUS lub KRUS do końca tego miesiąca wyda decyzję o przyznaniu świadczenia. Jeśli taka decyzja zostanie wydana w kwietniu, świadczenie będzie wypłacone za kwiecień (bez wyrównania za marzec).
Do wniosku o świadczenie należy dołączyć akty urodzenia dzieci (lub orzeczenia sądu o powierzeniu sprawowania pieczy zastępczej nad dziećmi), informację o ich numerach PESEL oraz oświadczenie o sytuacji osobistej, rodzinnej, majątkowej i materialnej.
W składanych oświadczeniach należy także poinformować m.in. o ewentualnych przerwach w wychowywaniu dzieci lub o ograniczeniu praw rodzicielskich. Świadczenie nie przysługuje osobie, którą sąd pozbawił władzy rodzicielskiej lub ograniczył jej władzę rodzicielską przez umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej, oraz w przypadku długotrwałego zaprzestania wychowania małoletnich dzieci, np. ze względu na odbywanie kary pozbawienia wolności.
Ojcowie ubiegający się o świadczenie uzupełniające będą proszeni też o wskazanie daty zgonu matki dzieci albo daty porzucenia przez nią dzieci, albo zaprzestania ich wychowywania przez długi okres.
Prawo do rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego zyskają także osoby sprawujące opiekę nad dziećmi w ramach rodzinnej pieczy zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej. Osoby takie muszą dołączyć do wniosku orzeczenie sądu o powierzeniu im sprawowania pieczy zastępczej nad dzieckiem.
W razie odmowy przyznania świadczenia wnioskodawcy przysługuje prawo do złożenia odwołania. W ciągu 14 dni od otrzymania decyzji będzie można złożyć wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Alternatywnie można też, w terminie 30 dni, odwołać się do wojewódzkiego sądu administracyjnego – od razu lub po drugiej negatywnej decyzji prezesa ZUS lub KRUS.