Subskrybuj nas na Youtube
Przed wygaśnięciem stosunku pracy nie skorzystają z uprawnień przysługujących w okresie wypowiedzenia. Z kolei pracodawca nie zmusi ich do pójścia na urlop, ale wypłaci ekwiwalent.
/>
Osoby, które do 31 maja 2017 r. nie otrzymały propozycji pracy w strukturach Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) lub ją odrzuciły, rozstaną się z pracodawcą już za niecałe dwa miesiące. Ich stosunki pracy/służby wygasną 31 sierpnia 2017 r. z mocy prawa. Podstawą jest art. 170 ust. 1 i 2 ustawy z 16 listopada 2016 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz.U. poz. 1948, dalej: p.w.).
Przez to właśnie ich prawa i obowiązki w okresie do ustania zatrudnienia są inne niż u osób, które odchodzą z pracy po wypowiedzeniu. Wygaśnięcie i wypowiedzenie to bowiem dwa zupełnie odmienne sposoby zakończenia stosunku pracy.
Wolne dni według woli pracodawcy
Gdy pracodawca wypowiada umowę o pracę, pracownikowi należy się zwolnienie na poszukiwanie pracy (art. 37 kodeksu pracy). Pełnopłatne. Do wykorzystania są 2 dni robocze, jeśli okres wypowiedzenia wynosi 2 tygodnie lub miesiąc, a 3 dni, gdy okres ten wynosi 3 miesiące (także w przypadku skrócenia go do miesiąca). Nie mogą jednak na to wolne liczyć odchodzący z KAS. Taką interpretację potwierdzają wszyscy eksperci.
Piotr Wojciechowski, adwokat specjalizujący się w prawie pracy, mówi, że pracownik nie nabywa takich uprawnień w okresie wygaszania stosunku pracy, ponieważ wygaśnięcie to szczególny tryb ustania zatrudnienia, który z wypowiedzeniem nie ma nic wspólnego. – Nie należą się więc także dni wolne na szukanie pracy. I dotyczy to również okresu wygaszania stosunków pracy w KAS – stwierdza.
Wtóruje mu Wojciech Kwiatkowski, associate w kancelarii Domański Zakrzewski Palinka. – Pomimo pewnych podobieństw okresu pozostałego do wygaśnięcia zatrudnienia na mocy art. 170 p.w. do okresu wypowiedzenia nie można postawić między nimi znaku równości. Są to dwa odrębne tryby zakończenia stosunku pracy. Nie ma więc podstaw do przyjęcia, że szczególne uprawnienia przewidziane dla okresu wypowiedzenia można stosować do okresu przed wygaśnięciem umowy. Tym samym w czasie do wygaśnięcia umowy nie przysługuje ustawowe zwolnienie na poszukiwanie pracy, o którym mowa w art. 37 k.p. – tłumaczy. I dodaje, że ewentualne udzielenie pracownikowi takiego zwolnienia będzie zależało jedynie od woli pracodawcy.
Porozumienie z pracodawcą w tym zakresie doradza też Monika Krzyszkowska-Dąbrowska, radca prawny w kancelarii Sołtysińki Kawecki & Szlęzak. Również z uwagi na bardzo wątpliwe możliwości sięgania do art. 37 k.p. w kontekście podstawy wygaśnięcia stosunków pracy na mocy art. 170 p.w.
Diana Siek-Smoczyńska, adwokat w kancelarii Chmaj i Wspólnicy, zwraca z kolei uwagę na jeszcze inny aspekt wyłączenia stosowania kodeksu pracy w okresie wygaszania stosunków pracy w KAS. Mianowicie na to, że ustawa z 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz.U. poz. 1948, dalej: ustawa o KAS) w ograniczonym zakresie odwołuje się do regulacji kodeksowych. – Przepisy kodeksu pracy można stosować do osób zatrudnionych lub pełniących służbę w jednostkach KAS, jeżeli ustawodawca wprost na takie bezpośrednie stosowanie wskazuje. Prawo do wypoczynku zostało np. uregulowane wyłącznie w ustawie szczególnej (tj. ustawie o KAS) bez odwoływania się do innych przepisów – zauważa Siek-Smoczyńska. Podpowiada, by wolne na szukanie nowej pracy wygospodarować w ramach należnego pracownikowi/funkcjonariuszowi urlopu wypoczynkowego. – W końcu do dnia wygaśnięcia ich stosunków pracy korzystają z pełni praw pracowniczych, w tym z urlopu wypoczynkowego (art. 216 ustawy o KAS) – zaznacza.
Pracownik ma wybór
Wykorzystanie urlopu wypoczynkowego w okresie wypowiedzenia to obowiązek pracownika. Jeśli pracodawca mu go w tym czasie udzieli. A może to zrobić na podstawie art. 1671 k.p, nie pytając pracownika o zdanie. Takiej swobody pracodawca nie ma jednak w przypadku okresu wygaszania stosunków pracy w KAS. Również i w tej kwestii eksperci są jednomyślni.
– Urlop wypoczynkowy jest udzielany wyłącznie na wniosek zatrudnionego. Kierownik jednostki organizacyjnej nie ma legitymacji do zastosowania przymusu w tym zakresie. Takie działanie byłoby prawnie niedopuszczalne, gdyż wkraczałoby w sferę uprawnień pracowniczych – przypomina Diana Siek-Smoczyńska.
Z kolei Monika Krzyszkowska-Dąbrowska zauważa, że przepisy wprowadzające nie regulują tej kwestii. – Nie wydaje się, aby regulacje umożliwiające zobowiązanie pracownika do wykorzystania urlopu wypoczynkowego w okresie wypowiedzenia można było zastosować odpowiednio do wygaśnięcia stosunku pracy osoby zatrudnionej w jednostce KAS. Nie jest to bowiem okres wypowiedzenia, kiedy to pracodawca może jednostronnie wysłać pracownika na urlop – wyjaśnia.
W tym samym tonie wypowiada się Wojciech Kwiatkowski. Jednak wskazuje też na instancję decyzyjną w kwestii udzielania urlopu, którą jest pracodawca. – W przypadku okresu poprzedzającego wygaśnięcie stosunku pracy wnioski pracownika co do terminu urlopu będą ograniczone jedynie do tego okresu. Tym samym pracodawca, chcąc uniknąć konieczności wypłacania ekwiwalentu za niewykorzystany urlop, będzie miał niemal całkowitą swobodę w udzieleniu urlopu w tym czasie – stwierdza. To stanowisko zadziała w praktyce pod warunkiem, że pracownik/funkcjonariusz KAS w ogóle wystąpi o urlop przed wygaśnięciem zatrudnienia. Nie ma przecież takiego obowiązku. I może najzwyczajniej w świecie wybrać pieniądze z ekwiwalentu.
Praca do ostatniego dnia
Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia? Jak najbardziej możliwe. Ale tylko w okresie wypowiedzenia. Takiej opcji, jaką daje pracodawcy art. 362 k.p., nie mają jednostki KAS. Jednak tylko teoretycznie. W praktyce istnieje furtka, którą dostrzegają eksperci.
– Jednostronne zwolnienie pracownika z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia jest szczególnym uprawnieniem pracodawcy. Stanowi ono odstępstwo od jednego z podstawowych elementów stosunku pracy i nie może być interpretowane w sposób rozszerzający. W konsekwencji pracodawca nie może arbitralnie zastosować tego zwolnienia w okresie poprzedzającym wygaśnięcie umowy o pracę – podkreśla Wojciech Kwiatkowski. Zaznacza jednak, że dopuszczalne wydaje się zawarcie w tym zakresie porozumienia z pracownikiem.
Monika Krzyszkowska-Dąbrowska także ma radę dla pracodawców: uzyskanie zgody pracownika/funkcjonariusza jednostki KAS na zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy. Jej zdaniem to jedyna droga do osiągnięcia tego rezultatu, ponieważ jednostronna decyzja pracodawcy nie może mieć miejsca w okresie przed wygaśnięciem stosunku pracy. Z tym ostatnim stwierdzeniem zgadzają się Diana Siek-Smoczyńska i Piotr Wojciechowski.
!Jednostki KAS będą musiały wypłacić ekwiwalent pieniężny tym odchodzącym pracownikom/funkcjonariuszom, którzy do dnia wygaśnięcia stosunku pracy nie wykorzystali urlopu wypoczynkowego w naturze.
