Zmiany w minimalnym wynagrodzeniu: Mnożą się wątpliwości interpretacyjne

Nowelizacja przepisów w zakresie minimalnej stawki godzinowej odnosi się do umów zlecenia oraz umów o świadczenie usług, a godzinowa stawka minimalna ma zastosowanie do każdej z tych umów, niezależnie od sposobu ustalenia wynagrodzenia przez strony, tj. bez względu na to, czy w ww. umowach zostało ono określone jako wynagrodzenie godzinowe, dzienne czy miesięczne.

Nowe przepisy wprowadziły definicję pojęcia „minimalnej stawki godzinowej” wskazując, iż jest to „minimalna wysokość wynagrodzenia za każdą godzinę wykonania zlecenia lub świadczenia usług, przysługująca przyjmującemu zlecenie lub świadczącemu usługi.” Wysokość minimalnej stawki godzinowej uzależniona jest od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę ogłaszanego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski". Zgodnie z zasadami określonymi w nowych przepisach, wysokość minimalnej stawki godzinowej w roku 2017 ustalono w kwocie wynikającej ze zwaloryzowania kwoty 12 zł o wskaźnik wynikający z podzielenia wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na rok 2017 przez wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w roku 2016. Końcowy wynik tych obliczeń zaokrąglono. Z uwagi na powyższe, minimalna stawka godzinowa w roku 2017 wynosi 13 zł. Podobnie, począwszy od dnia 1 stycznia 2018 r., wysokość minimalnej stawki godzinowej będzie corocznie ustalana z zachowaniem ww. metody jej obliczania.

Nowe regulacje nie wprowadzają wymogu określania w umowach wynagrodzenia wyłącznie w formie godzinowej, co oznacza, iż może ono być nadal określone jako wynagrodzenie miesięczne, tygodniowe itp., jednakże jego wysokość musi być tak skalkulowana, aby po przeliczeniu / podzieleniu wysokości ww. wynagrodzenia przez ilość godzin przepracowanych przez zleceniobiorcę / wykonawcę usług przy jego realizacji, nie było ono realnie niższe, niż wynikające z uwzględnienia minimalnej stawki godzinowej. Należy również wspomnieć, iż w sytuacji, w której kilka osób przyjmuje zlecenie lub zobowiązuje się świadczyć usługi wspólnie, każdej z tych osób z osobna przysługuje wynagrodzenie ustalone zgodnie z nowymi przepisami (tj. z uwzględnieniem minimalnej stawki godzinowej).

Ustawa definiuje pojęcia „przyjmującego zlecenie” lub „świadczącego usługi”, któremu przysługuje minimalna stawka godzinowa wskazując, iż jest nim (z wyłączeniami określonymi w przepisach) osoba prowadząca działalność gospodarczą, jeżeli sama nie zatrudnia pracowników lub nie zawiera umów zlecenia ze zleceniobiorcami, lub osoba, która nie prowadzi działalności gospodarczej.

Można zatem wskazać, iż nowe przepisy odnoszą się do tych osób, które spełniają łącznie następujące warunki: (1)przyjmują zlecenia lub świadczą usługi na podstawie umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego, (2) zawarły ww. umowy w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej (nie zatrudniając pracowników lub nie zawierając umów ze zleceniobiorcami), lub nie prowadząc takiej działalności, (3) czynności wykonywane przez te osoby w ramach ww. umów są świadczone na rzecz przedsiębiorcy w rozumieniu przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej albo na rzecz innej jednostki organizacyjnej oraz (4) są one realizowane w ramach prowadzonej przez ww. przedsiębiorców lub jednostki organizacyjnej działalności.

Nowe regulacje nie znajdą zatem swego zastosowania do relacji wynikających m.in. z umów zawartych przez zleceniobiorców z przedsiębiorcami lub jednostkami organizacyjnymi „poza” prowadzonymi przez nie działalnościami lub pomiędzy dwiema osobami fizycznymi, z których żadna nie prowadzi działalności gospodarczej. Co oczywiste – nowych przepisów nie należy stosować do umów, które nie zostały nimi objęte, a więc m.in. umów o dzieło oraz umów agencyjnych.

Niezależnie od powyższego, ustawa przewiduje również liczne wyłączenia w zakresie stosowania minimalnej stawki godzinowej, nawet, jeżeli spełnione są łącznie wskazane wyżej cztery przesłanki. Nowe przepisy nie dotyczą więc m.in. umów zlecenia oraz umów o świadczenie usług, jeżeli: (1) o miejscu i czasie wykonania zlecenia lub świadczenia usług decyduje samodzielnie przyjmujący zlecenie lub świadczący usługi oraz (2) przysługuje mu wyłącznie wynagrodzenie prowizyjne. Ponadto, przepisów dot. minimalnej stawki godzinowej nie stosuje się również do umów wprost wymienionych w ustawie (w tym m.in. umów dot. pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej czy prowadzenia rodzinnego domu dziecka).