Kwestię rozliczenia dochodów uzyskanych w kraju przez cudzoziemców rozstrzyga ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych i konwencje w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, którą Polska podpisała m.in. z Ukrainą.
Co mówi ustawa o PIT? Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy, osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Polski, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy). Zgodnie z art. 3 ust. 1a ustawy, za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Polski uważa się osobę fizyczną, która:
- posiada na terytorium Polski centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub
- przebywa na terytorium Polski dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.
Natomiast podatnicy, jeżeli nie mają na terytorium Polski miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Polski (ograniczony obowiązek podatkowy), o czym informuje art. 3 ust. 2a ustawy.
Preferencje także dla obcokrajowców
Prawo do zastosowania przewidzianych w ustawie preferencji podatkowych w postaci tzw. ulgi na dzieci oraz ulgi rehabilitacyjnej nie jest determinowane posiadanym obywatelstwem. W konsekwencji, na zasadach określonych w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, mogą z nich skorzystać również cudzoziemcy, jednak pod pewnymi warunkami.
Jednym z nich jest opodatkowanie dochodów w formie skali podatkowej. W przypadku ulgi rehabilitacyjnej jednym z warunków, który musi być spełniony dla zastosowania tej preferencji, jest posiadanie przez osobę niepełnosprawną (w tym pozostającą na utrzymaniu podatnika, o której mowa w art. 26 ust. 7e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) orzeczenia o niepełnosprawności wydanego przez organ do tego uprawniony. To jednak nie wszystkie dokumenty, jakie mogą się przydać przy ewentualnej kontroli skarbówki.
Weryfikacja na odległość
Wspomniane orzeczenie o niepełnosprawności wymagane jest na żądanie organów podatkowych. Podobnie jak w przypadku ulgi na dzieci jest podatnik obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, np. odpisu aktu urodzenia dziecka lub zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły. Stwierdzenia poprawności dokonanych odliczeń, w tym również w kontekście posiadania przez podatnika wymaganych dokumentów, organ podatkowy dokonuje w pierwszej kolejności w ramach czynności sprawdzających lub kontroli podatkowej. Weryfikacja ulg może odbywać się także w ramach kontroli podatkowej, której celem jest weryfikacja całości rozliczeń podatkowych podatnika, a nie tylko prawa do skorzystania z ulgi. W każdej kontroli prowadzonej w stosunku do podatnika korzystającego z ulg przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych weryfikowana powinna być prawidłowość korzystania z ulg przez podatnika.
Organ podatkowy może też uzyskać informacje podatkowe od organu podatkowego państwa, w którym podatnik ma miejsce zamieszkania.
Po pozyskaniu od podatnika dokumentów organ podatkowy dokonuje ich analizy pod kątem prawidłowości zastosowania ulgi. W sytuacji rozbieżnego stanowiska podatnika i organu podatkowego wszczynane jest postępowanie podatkowe.
Jak informuje resort finansów, samo korzystanie z ulgi nie powinno skutkować wszczęciem kontroli podatkowej. Zapytaliśmy resort finansów o dane dotyczące kontroli przedkładanych przez obcokrajowców dokumentów, które uprawniają ich do skorzystania z preferencji. „MF nie posiada danych pozwalających określić częstotliwość żądania od podatnika dowodów niezbędnych do weryfikacji rozliczanych ulg ani informacji jak często korzystanie z ulgi skutkuje wszczęciem kontroli podatkowych” – czytamy w odpowiedzi.