To odpowiedź na wątpliwości Ministerstwa Finansów dotyczące projektów zmian w rozporządzeniach w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielanej przez adwokatów i radców prawnych. Resort finansów niepokoi, że planowane podniesienie stawek (m.in. do 540 zł za dochodzenie i 900 zł za śledztwo) czy nowy rodzaj czynności, za który będzie przysługiwać wynagrodzenie (asystowanie przy zatrzymaniu), spowoduje większy niż zakładano wzrost wydatków. Wiąże się to z projektowanymi zmianami w kodeksie postępowania karnego, które ustanawiają obowiązkowy udział obrońcy już od pierwszej czynności po zatrzymaniu. Za taką pojedynczą czynność adwokat lub radca prawny powinien dostawać 25 proc. stawki za całą sprawę (czyli 135 zł za dochodzenie i 225 zł za śledztwo).

Wzrost wydatków na nieodpłatną pomoc

MS w swojej odpowiedzi zwraca uwagę, że wejście w życie zmian w k.p.k. spowoduje wzrost wydatków niezależnie od zmian przewidzianych w aktualnie procedowanych projektach rozporządzeń. Przy nieokreśleniu nowych, niższych stawek w związku z obroną tymczasową, zastosowanie znajdzie bowiem stawka w sprawach najbardziej zbliżonego rodzaju. Tym samym w przyszłości, w zależności od postępu prac nad projektem nowelizacji k.p.k., konieczna będzie kolejna nowelizacja rozporządzeń, tak aby wejście w życie ustawy nie spowodowało wzrostu wydatków. Dodanie nowych stawek w ramach aktualnie projektowanych rozporządzeń zmieniających byłoby, zdaniem resortu sprawiedliwości, przedwczesne.

Mając zatem na względzie dotychczas określone skutki finansowe nowelizacji, MS zadeklarowało możliwość określenia nowych stawek wskazanych w rozporządzeniu kwotowo, a nie procentowo. Pozwoliłoby to uniknąć zwiększenia wydatków Skarbu Państwa. MS proponuje, aby poszczególne stawki wyniosły:

  • za dokonanie określonej czynności procesowej w toku postępowania sądowego – 25 proc. aktualnie obowiązującej stawki minimalnej w odniesieniu do obrony w trybie art. 245 k.p.k., tj. 90 zł w sprawie objętej dochodzeniem oraz 150 zł w sprawie objętej śledztwem;
  • za udział w posiedzeniu sądu dotyczącym przedłużenia stosowania tymczasowego aresztowania oraz rozpoznania zażalenia na zastosowanie lub przedłużenie tego środka zapobiegawczego – 50 proc. aktualnie obowiązującej stawki minimalnej w odniesieniu do obrony w trybie art. 301 par. 5 i 6 k.p.k., tj. 180 zł w sprawie objętej dochodzeniem oraz 300 zł w sprawie objętej śledztwem.

Stawki minimalne zostaną określone kwotowo

MS sugeruje wprowadzenie analogicznego rozwiązania w odniesieniu do stawek minimalnych za obronę w trybie projektowanego przepisu art. 245 k.p.k. Według resortu, powinny one wynosić 25 proc. aktualnie obowiązującej stawki minimalnej przewidzianej za obronę w sprawie, tj. 90 zł w sprawie objętej dochodzeniem oraz 150 zł w sprawie objętej śledztwem, a w przypadku projektowanych w art. 301 par. 5 i 6 k.p.k., stawki minimalne powinny wynosić 50 proc. aktualnie obowiązującej, tj. 180 zł w sprawie objętej dochodzeniem oraz 300 zł w sprawie objętej śledztwem.

Procentowe określenie stawek pojawia się w piśmie MS jedynie pomocniczo w celu wyjaśnienia sposobu wyliczenia stawek, które docelowo będą określone kwotowo. Ma to istotne znaczenie dla budżetu państwa, ponieważ gdyby pozostać przy określeniu procentowym, wydatki zaplanowane do projektu ustawy wzrosłyby, gdyż z Nowym Rokiem nastąpi podniesienie stawek w sprawach objętych dochodzeniem i śledztwem. ©℗