Kandydata, który ma pokierować szkołą, wyłania się w drodze konkursu, i to nawet wtedy, gdy ofertę złożyła tylko jedna osoba. Temu, kto wygrał rekrutację, przysługuje roszczenie o powierzenie stanowiska.
Nadchodzące miesiące mogą być wykorzystane na zakończenie procedury konkursowej związanej z wyborem dyrektora szkoły. Najczęściej powodem jest upływ 5-letniej kadencji dotychczasowego szefa. Kandydata na stanowisko dyrektora wyłania się w drodze konkursu organizowanego i nadzorowanego przez organ prowadzący szkołę. Liczne orzecznictwo sądowe wskazuje jednak, że nie zawsze są spełnione rygory określone w regulacjach oświatowych.
Podmiot decydujący
W przypadku szkół samorządowych zadania i kompetencje organu prowadzącego związane z powierzeniem stanowiska dyrektora szkoły wykonują odpowiednio: wójt (burmistrz, prezydent miasta), zarząd powiatu bądź zarząd województwa.
Chybionej reformy ciąg dalszy: 6-latki nie chcą do szkół
Chybionej reformy ciąg dalszy: 6-latki nie chcą do szkół

Zobacz również
Konkurs na stanowisko dyrektora publicznej szkoły ogłasza jej organ prowadzący. Informację o ogłoszeniu konkursu zamieszcza na swojej stronie internetowej i w miejscu ogólnodostępnym w swojej siedzibie lub w inny zwyczajowo ustalony sposób. Taka wiadomość może być zawarta również na stronie Biuletynu Informacji Publicznej kuratorium oświaty właściwego dla siedziby szkoły oraz w dzienniku o zasięgu wojewódzkim.
Organ prowadzący nie może w ogłoszeniu żądać złożenia oryginałów dokumentów (wyrok WSA w Gdańsku z 7 marca 2013 r., sygn. akt III SA/Gd 778/12). Prawdziwość kopii może zweryfikować, żądając przedstawienia oryginału już w trakcie postępowania.
Gremium oceniające
W celu przeprowadzenia postępowania organ prowadzący szkołę wyznacza komisję konkursową [tabela]. W akcie (zarządzeniu lub uchwale) o powołaniu komisji musi imiennie wskazać jej członków (wyrok WSA w Krakowie z 19 stycznia 2015 r., sygn. akt III SA/Kr 1628/14).
W przypadku szkół nowo zakładanych skład komisji konkursowej określa organ prowadzący, uwzględniając udział przedstawiciela organu sprawującego nadzór pedagogiczny.
Z jednolitego orzecznictwa wynika, że organ prowadzący, tj. wójt, burmistrz, prezydent miasta, nie może w skład komisji powołać samego siebie (por. wyrok WSA w Warszawie z 21 lutego 2014 r., sygn. akt II SA/Wa 1848/13; wyrok WSA w Olsztynie z 10 czerwca 2014 r., sygn. akt II SA/Ol 424/140; wyrok NSA z 14 maja 2013 r., sygn. akt I OSK 324/2013). Zakaz ten nie dotyczy jednak sytuacji, gdy organ prowadzący nie jest jednoosobowy. Chodzi tu o zarząd powiatu lub zarząd województwa. Dlatego organy te mogą wyznaczyć swojego członka w skład komisji (por. wyrok NSA z 25 czerwca 2014 r., sygn. akt I OSK 560/14).
Do tego grona muszą wejść przedstawiciele wszystkich związków działających w szkole, w której przeprowadzany jest konkurs, nawet jeśli członkowie tej organizacji nie są zatrudnieni w tej placówce (wyrok WSA w Kielcach z 6 listopada 2013 r., sygn. akt II SA/Ke 701/13).
Prace komisji
Organ prowadzący szkołę wyznacza przewodniczącego komisji konkursowej, który kieruje jej pracami. Przewodniczący ustala termin i miejsce posiedzenia komisji. Posiedzenie musi się odbyć nie później niż w ciągu 14 dni roboczych od upływu terminu składania ofert przez kandydatów, wskazanego w ogłoszeniu konkursu. Samo naruszenie tego terminu automatycznie nie stwarza jednak ani dla komisji, ani uczestników postępowania konkursowego żadnych konsekwencji (wyrok NSA z 30 grudnia 2014 r., sygn. akt I OSK 1567/14).
Prace tego gremium są prowadzone, gdy w posiedzeniu bierze udział co najmniej 2/3 jej członków.
Komisja, na podstawie złożonej oferty, podejmuje uchwałę o dopuszczeniu lub odmowie dopuszczenia kandydata do postępowania konkursowego. Uchwała ta zapada zwykłą większością głosów w głosowaniu jawnym. W przypadku równej liczby głosów decyduje głos przewodniczącego komisji.
Przesłankami odmowy dopuszczenia kandydata do postępowania konkursowego są:
● złożenie oferty po terminie,
● niedołączenie do niej wszystkich wymaganych dokumentów,
● niespełnienie przez kandydata wymagań wskazanych w ogłoszeniu.
O treści uchwały kandydaci dowiadują się z ustnej informacji przewodniczącego.
Pretendent, któremu odmówiono dopuszczenia do konkursu, może w terminie trzech dni od uzyskania tej informacji wystąpić z pisemnym wnioskiem o podanie przyczyny niedopuszczenia do postępowania. Informację w tym zakresie powinien otrzymać w terminie siedmiu dni od złożenia wniosku. Nieuzasadniona odmowa dopuszczenia kandydata do konkursu może być przyczyną unieważnienia postępowania (wyrok WSA w Warszawie z 29 czerwca 2011 r., sygn. akt II SA/Wa 158/11).
Merytoryczna ocena
Po rozmowie z każdym z kandydatów dopuszczonych do postępowania konkursowego komisja dokonuje ich merytorycznej oceny. Analizie podlega w szczególności przedstawiona przez nich koncepcja funkcjonowania i rozwoju publicznej szkoły. Członkowie komisji mogą zadawać pretendentom pytania.
Komisja wyłania kandydata na dyrektora w głosowaniu tajnym bezwzględną większością głosów. Jeżeli pierwsze głosowanie nie wyłoni kandydata, a do konkursu przystąpiło co najmniej dwóch kandydatów, przeprowadza się drugie głosowanie. Do drugiej tury przechodzą dwaj kandydaci, którzy uzyskali najwięcej głosów. Jeżeli w drugim głosowaniu kandydat nie zostanie wyłoniony, komisja konkursowa zarządza jeszcze jedno głosowanie albo stwierdza nierozstrzygnięcie konkursu.
Po zakończeniu obrad komisji przewodniczący niezwłocznie powiadamia organ prowadzący o wyniku postępowania konkursowego oraz przekazuje organowi dokumentację postępowania konkursowego.
Zatwierdzenie lub unieważnienie
Organ prowadzący zatwierdza lub unieważnia konkurs. Akt w tej sprawie może być zaskarżony do sądu administracyjnego (wyrok WSA we Wrocławiu z 4 czerwca 2014 r., sygn. akt IV SA/Wr 23/14).
W przepisach określono powody unieważnienia konkursu. Następuje to w razie:
● nieuzasadnionego niedopuszczenia kandydata do postępowania konkursowego,
● przeprowadzenia przez komisję postępowania konkursowego bez wymaganego udziału 2/3 jej członków,
● naruszenia tajności głosowania,
● innych nieprawidłowości, które mogły mieć wpływ na wynik konkursu.
Jak wskazał NSA w wyroku z 25 listopada 2014 r. (sygn. akt I OSK 2121/14), sformułowanie „inne nieprawidłowości”, o którym mowa w par. 11 rozporządzenia w sprawie regulaminu konkursu na stanowisko dyrektora publicznej szkoły lub publicznej placówki oraz trybu pracy komisji konkursowej, można odnieść m.in. do uchybień mających miejsce podczas wyłaniania komisji konkursowej. Niewątpliwie ewentualne nieprawidłowości w wyborze komisji konkursowej mogą mieć wpływ na końcowy wynik postępowania.
Zgodnie z art. 36a ust. 2 ustawy o systemie oświaty (dalej: u.s.o.) kandydatowi nie można odmówić powierzenia stanowiska dyrektora.
Bez konsekwencji
Jeżeli do konkursu nie zgłosi się żaden kandydat albo w wyniku konkursu nie wyłoniono kandydata, organ prowadzący powierza to stanowisko ustalonemu przez siebie kandydatowi, po zasięgnięciu opinii rady szkoły lub placówki i rady pedagogicznej.
Niedopuszczalne byłoby np. takie postępowanie, gdyby organ wykonawczy jednostki samorządowej, uznając brak potrzeby dalszego prowadzenia postępowania konkursowego, powierzył stanowisko ustalonemu przez siebie kandydatowi tylko dlatego, że jako jedyny złożył ofertę w konkursie. Wystarczy jedna formalnie ważna oferta i całe postępowanie konkursowe trzeba przeprowadzić.
Roszczenie o powierzenie stanowiska dyrektora szkoły kandydatowi wyłonionego w konkursie należy przeprowadzić na drodze sądowej przed sądem pracy (wyrok SN z 6 kwietnia 2009 r., sygn. akt I PK 212/08).
W związku z art. 36a ust. 13 u.s.o. jako zasadę należy przyjąć powierzenie stanowiska dyrektora szkoły na okres 5 lat szkolnych. Odstąpienie od niej może być uzasadnione wyłącznie istotnymi okolicznościami, które powinien wykazać organ prowadzący (wyrok WSA w Szczecinie z 1 grudnia 2011 r., sygn. akt II SA/Sz 1169/11).
Termin składania ofert przez osoby przystępujące do konkursu nie może być krótszy niż 14 dni od ukazania się ogłoszenia

Skład komisji

Członkowie Liczba przedstawicieli*
Organ prowadzący szkołę 3
Kurator oświaty 2
Rada pedagogiczna 1
Rada rodziców 1
Zakładowe organizacje związkowe (przedstawiciel związku nie może być zatrudniony w szkole, której konkurs dotyczy) 1
* Łączna liczba przedstawicieli organów z pkt 1 i 2 nie może być mniejsza niż łączna liczba przedstawicieli z pkt 3–5.
Podstawa prawna
Art. 91d ustawy z 29 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 191 ze zm.).
Art. 36 i 36a ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 256, poz. 2572 ze zm.).
Par. 2–8 rozporządzenia ministra edukacji narodowej z 8 kwietnia 2010 r. w sprawie regulaminu konkursu na stanowisko dyrektora publicznej szkoły lub publicznej placówki oraz trybu pracy komisji konkursowej (Dz.U. nr 60, poz. 373).