Wójt powierzył pełnienie funkcji dyrektora szkoły osobie, która wygrała konkurs. Jest to nauczyciel mianowany, który przed objęciem tego etatu nie był zatrudniony w tej placówce. Czy powierzenie stanowiska dyrektora oznacza automatyczne nawiązanie stosunku pracy?
Nie, powierzenie stanowiska dyrektora szkoły nie oznacza jednoczesnego nawiązania stosunku pracy. Pogląd ten potwierdza wyrok Sądu Najwyższego z 6 grudnia 2005 r. (sygn. akt III PK 96/05, OSNP 2006/21-22/318). W orzeczeniu tym SN wyraźnie stwierdził, że akt powierzenia stanowiska dyrektora szkoły, o którym mowa w art. 36 ust. 1 ustawy o systemie oświaty, wywołuje wprawdzie skutki w sferze stosunku pracy nauczyciela, ale nie jest aktem nawiązania stosunku pracy. Powierzenie stanowiska dyrektora szkoły powoduje w sferze zatrudnienia nałożenie na nauczyciela za jego zgodą dodatkowych obowiązków i przyznanie mu dodatkowych uprawnień, a więc wpływa na treść jego stosunku pracy wynikającego z nominacji albo umowy o pracę.
Powstaje więc wątpliwość, który podmiot właściwy jest do zawarcia umowy o pracę z dyrektorem. Nie jest nim na pewno organ prowadzący szkołę (wójt, burmistrz lub prezydent miasta). Z art. 36 ust. 2 ustawy o systemie oświaty wynika bowiem, że włodarz gminy może nawiązać stosunek pracy z dyrektorem szkoły w drodze powołania (art. 68 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy; t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.) z osobą, która nie jest nauczycielem. W tym przypadku w myśl art. 5d ustawy o systemie oświaty dyrektor szkoły ma status pracownika samorządowego.
W przypadku osoby będącej nauczycielem spoza danej szkoły, która wygrała konkurs, burmistrz powinien powierzyć jej funkcję dopiero wtedy, gdy została ona w tej placówce zatrudniona. Umowę zaś powinien zawrzeć ustępujący dyrektor. Burmistrzowi takie uprawnienie nie przysługuje. W praktyce kandydat musi wystąpić do odchodzącego dyrektora o przeniesienie do placówki na podstawie art. 18 Karty nauczyciela. Ten jednak nie musi go przyjąć w skład kadry pedagogicznej. Nowemu szefowi szkoły w tej sytuacji pozostaje jedynie wystąpić do sądu z pozwem o ustalenie istnienia stosunku pracy. Należy przy tym zaznaczyć, że podmiotem pozwanym powinna być szkoła.
W praktyce problemem może stać się podstawa stosunku pracy, który ma być nawiązany z dyrektorem szkoły, będącym wcześniej nauczycielem innej placówki. Stosownie do art. 10 ust. 5 Karty nauczyciela stosunek pracy z nauczycielem mianowanym lub dyplomowanym nawiązuje się na podstawie mianowania, jeżeli spełnione są wyczerpująco wymienione w tym przepisie warunki, np. pełna zdolność do czynności prawnych i korzystanie z praw publicznych, niekaralność, istnienie możliwości do zatrudnienia nauczyciela w szkole w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony. W razie braku tego ostatniego warunku stosunek pracy z nauczycielem mianowanym lub dyplomowanym nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w niepełnym wymiarze.
W przypadku potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub w celu zastępstwa nieobecnego nauczyciela z nauczycielem mianowanym lub dyplomowanym stosunek pracy nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas określony. Tak wynika z art. 10 ust. 7 Karty nauczyciela. Przepis ten zdaniem SN, wyrażonym w wyroku z 19 maja 2011 r. (sygn. akt I PK 267/10, OSNP 2012/13-14/168), może być podstawą zawarcia z dyrektorem placówki terminowego kontraktu (na okres zajmowania stanowiska dyrektora szkoły). Zatrudnienie dyrektora niepracującego wcześniej w danej szkole może bowiem w ocenie SN spowodować zmianę organizacji nauczania.
Podstawa prawna
Art. 36 ust. 1 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 256, poz. 2572 ze zm.).
Art. 10 i 18 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2014 poz. 191 ze zm.).
