Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Zmiany przepisów i praktyki domaga się autorka złożonej w Sejmie petycji. Chodzi o art. 217 kodeksu karnego wykonawczego. Przepis ten daje tymczasowo aresztowanemu prawo do co najmniej jednego widzenia w miesiącu z osobą najbliższą. Jednocześnie organ prowadzący postępowanie może odmówić zgody na takie widzenie, jeśli uzna, że kontakt mógłby zostać wykorzystany do bezprawnego utrudniania postępowania lub popełnienia przestępstwa. Odmowa ma formę zarządzenia i można ją zaskarżyć. W przepisach przewidziano też, że dziecko do 15. roku życia może widywać się z osobą tymczasowo aresztowaną pod opieką przedstawiciela ustawowego, bliskiej osoby lub pracownika aresztu.
Brak kontaktu aresztowanego z rodziną
Zdaniem autorki petycji w praktyce przepisy te bywają stosowane zbyt surowo i schematycznie, co sprawia, że aresztowani przez wiele miesięcy są pozbawieni realnego kontaktu z rodziną. Tymczasem Europejski Trybunał Praw Człowieka wielokrotnie podkreślał, że prawo do życia rodzinnego przysługuje również osobom pozbawionym wolności. W sprawie Khoroshenko przeciwko Rosji ETPC wskazał, że długotrwałe ograniczenia widzeń bez odpowiedniego uzasadnienia naruszają art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, który gwarantuje prawo do poszanowania życia prywatnego, rodzinnego, mieszkania i korespondencji. W sprawie Messina przeciwko Włochom trybunał stwierdził, że ograniczenia kontaktów z rodziną muszą być wyjątkowe i indywidualnie uzasadnione. W orzeczeniu Piechowicz przeciwko Polsce podkreślono zaś konieczność szczegółowego wyjaśniania odmów widzeń, a w sprawie Varnas przeciwko Litwie - obowiązek brania pod uwagę dobra dziecka przy podejmowaniu tego typu decyzji.
Więcej widzeń
Autorka petycji zwraca uwagę, że w Polsce odmowy widzeń dla dzieci i małżonków często są oparte na ogólnikowych sformułowaniach o „obawie utrudniania śledztwa”, bez analizy dobra dziecka czy sytuacji rodziny. Jej zdaniem prowadzi to do naruszenia zarówno polskiej konstytucji, wspominanego już art. 8 EKPC oraz przepisów konwencji o prawach dziecka.
W petycji pojawia się postulat podjęcia prac legislacyjnych i działań systemowych, które wymuszą szczegółowe uzasadnianie odmów widzeń i zapewnią, że dobro rodziny, zwłaszcza dobro małoletnich dzieci, będzie brane pod uwagę.
Kodeksu karnego wykonawczy do poprawy
Autorka wskazuje też na konieczność zagwarantowania prawa do regularnych kontaktów rodzinnych. Jej zdaniem ewentualne ograniczenia powinny być stosowane tylko wyjątkowo i na podstawie jasno określonych przesłanek. W sytuacjach, gdy widzenie bezpośrednie nie jest możliwe, powinny być dostępne alternatywy, takie jak wideorozmowy. Postuluje również szybkie rozpatrywanie skarg na odmowy widzeń przez sądy lub inne niezależne organy.
Jak podkreśla autorka petycji, zbyt daleko idące ograniczenia kontaktów rodzinnych w praktyce tymczasowego aresztowania naruszają prawa jednostki i są sprzeczne z konstytucyjną ochroną rodziny oraz obowiązującymi standardami międzynarodowymi.
