Taki jest cel przyjętej na ostatnim posiedzeniu Sejmu rządowej nowelizacji prawa o notariacie oraz ustawy o księgach wieczystych i hipotece.

Elastyczne rozwiązania dla spadkobierców

Nowe przepisy wprowadzają dla spadkobierców realną możliwość wyboru sposobu postępowania. Osoby dziedziczące będą mogły zdecydować, czy chcą jak najszybciej ujawnić swoje prawa w księdze wieczystej na podstawie aktu poświadczenia dziedziczenia sporządzonego przez notariusza, czy też wolą najpierw uporządkować wszystkie kwestie majątkowe, przeprowadzając dział spadku i ewentualne zniesienie współwłasności, a dopiero później dokonać wpisu w księdze. Ustawodawca wychodzi tym samym naprzeciw potrzebie elastyczności, bo sytuacje spadkowe bywają różne i wymagają indywidualnego podejścia.

W przypadku wyboru szybszej ścieżki notariusz, działając na wniosek spadkobierców, samodzielnie złoży elektroniczny wniosek o wpis w księdze wieczystej. Jednocześnie odbierze oświadczenie dotyczące tego, czy w skład masy spadkowej wchodzą mieszkania, domy, działki, użytkowanie wieczyste lub spółdzielcze prawa do lokali położonych na terytorium Polski. Informacja ta trafi do protokołu dziedziczenia i stanie się formalną podstawą do dalszych czynności.

Koniec z niepotrzebnymi wizytami w sądzie

Istotą tej zmiany jest rozwiązanie problemu, z którym notariusze mierzą się już od dłuższego czasu. Obecnie nie mają oni podstaw prawnych, aby samodzielnie ustalać, czy w skład danego spadku wchodzi nieruchomość. Mogą zawiadomić sąd o zmianie właściciela jedynie w bardzo wąskim katalogu sytuacji: gdy spadek obejmuje gospodarstwo rolne odziedziczone ustawowo przed 14 lutego 2001 r.; gdy przekazanie nieruchomości następuje na podstawie zapisu windykacyjnego; albo gdy właścicielem zostaje cudzoziemiec w rozumieniu ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 2278). Poza tymi przypadkami całość obowiązków spoczywa na spadkobiercach, którzy muszą samodzielnie przeprowadzić całą procedurę, co w praktyce bywa obciążające.

Dzięki nowelizacji spadkobiercy nie będą musieli osobiście składać kolejnych wniosków ani kontaktować się z sądami w kilku różnych sprawach, ponieważ większą część formalności przejmie notariusz, a dokumenty zostaną przekazane drogą elektroniczną.

Kiedy nie obejdzie się bez sądu?

Zmiany przewidują również uproszczenie postępowania sądowego. Zamiast wydawania trzech oddzielnych postanowień

wymagane będzie tylko jedno rozstrzygnięcie dotyczące stwierdzenia nabycia spadku. Oznacza to znaczne ograniczenie biurokracji, szybsze tempo postępowania oraz wyraźne zmniejszenie obciążenia sądów.

Etap legislacyjny

Ustawa skierowana do podpisu prezydenta