Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Osoby osadzone w aresztach śledczych i zakładach karnych nieustannie skarżą się rzecznikowi praw obywatelskich na sposób i warunki udzielania im przepustek losowych. Zdarza się, że na ważne uroczystości rodzinne, takie jak śluby czy pogrzeby najbliższych, są one bez wystarczającego uzasadnienia dowożone w odzieży więziennej oraz w kajdankach na rękach i nogach, pod eskortą uzbrojonych funkcjonariuszy. Zastępca RPO Wojciech Brzozowski wystąpił w tej sprawie do dyrektor generalnej Służby Więziennej, płk Renaty Niziołek.
Interwencja RPO u Służby Więziennej
W odpowiedzi rzecznik został poinformowany, że sprawa poruszona w wystąpieniu jest stale monitorowana przez odpowiednie komórki Centralnego Zarządu Służby Więziennej. Zajmowało się nią też kierownictwo Służby Więziennej, m.in. podczas trójstronnych rozmów z przedstawicielami Ministerstwa Sprawiedliwości i RPO.
Na skutek poczynionych wówczas ustaleń zmieniono przepisy dotyczące czynności, które trzeba wykonać przed udzieleniem zgody na wyjście w trybie art. 141a kodeksu karnego wykonawczego. Od 1 stycznia 2025 r. obowiązuje nowy załącznik do zarządzenia dyrektora generalnego SW, określający szczegółowe zasady pracy penitencjarnej i obowiązki funkcjonariuszy. W dokumencie tym zapisano m.in., że trzeba jasno określić, w jakiej odzieży ma być konwojowany skazany.
Na wniosku znajduje się też miejsce, w którym osadzony potwierdza, że zapoznał się z decyzją, wraz z datą i czytelnym podpisem. Wyjaśniono również, że sposób organizacji konwoju w ramach przepustki losowej jest na bieżąco kontrolowany przez odpowiednią komórkę CZSW.
Pułkownik Renata Niziołek informuje również, że w lipcu wydała polecenie, by w Centralnej Bazie Danych Osób Pozbawionych Wolności zapisywać informacje o decyzjach kierownika jednostki dotyczących środków przymusu, które mają być użyte profilaktycznie, oraz o odzieży przewidzianej dla konwojowanego. Jeśli pojawią się jakiekolwiek wątpliwości co do sposobu przeprowadzenia konwoju, jednostki muszą sporządzać pisemne wyjaśnienia i podejmować działania, które mają wyeliminować błędy.
Ocena ryzyka przed udzieleniem przepustki
W piśmie do RPO podkreślono także, że każda decyzja o udzieleniu przepustki w tym trybie jest poprzedzona sporządzeniem prognozy kryminologiczno-społecznej oraz dokładną oceną sytuacji danego osadzonego. Nie ogranicza się ona do samego typu zakładu karnego, ale obejmuje całościową analizę, czy skazany po wyjściu będzie przestrzegał prawa. Ocenia się m.in. charakter popełnionych przestępstw, wymiar kary, wcześniejszą karalność, zachowanie w więzieniu, sytuację rodzinną i mieszkaniową, środowisko, w jakim przebywał, sytuację finansową, stan psychiczny (w tym ewentualne uzależnienia lub zaburzenia), problemy w sferze seksualnej, relacje rodzinne i wsparcie bliskich, dotychczasowy przebieg oddziaływań resocjalizacyjnych, a także wykształcenie i historię pracy – przed odbywaniem kary i w trakcie. ©℗
